Lectoraat Fries en Meertaligheid in Onderwijs en Opvoeding Dr. Alex M.J. Riemersma Lector Frisian & Multilingualism in Education Raad van Toezicht Stenden hogeschool Emmen, 24 September, 2012

Overzicht Start: Vertserking hoger onderwijs: ‘hotspot’ meertaligheid Doelstelling Onderzoek Onderwijs Internationalisering

‘Hotspot’ Meertaligheid Fryslân: ‘laboratory of multilinugalism’ Gemeenschappelijk lectoraat van: - Stenden hogeschool - NHL hogeschool (penvoerder) - Fryske Akademy (afgehaakt) Bekostiging: 50% prov. Fryslân / UCF

Doelstelling Aansluiting tweetalig / drietalig basisonderwijs > voortgezet onderwijs Versterking relatie basis- & v.o. Versterking relatie lerarenopleiding met meertalige scholen

Onderzoek (1) Taalbeheersing Fries (woordenschat, leesvaardigheid) geijkt aan: - referentieniveaus Taal en ERK (= Europees Referentiekader) - Anglia-toetsen (of: Me! English) Dr. Reitze Jonkman (CVO Bogerman)

Onderzoek (2) Activerende en outputgerichte didactiek in groep 7 & 8 basisonderwijs, bewust gebruik transfer tussen de drie doeltalen Nederlands-Engels-Fries. Drs. Eabele Tjepkema (Stenden) Promotor: Kees de Bot (RUG)

Actie-onderzoek (1) ‘Vak en voertaal’ = Taalgericht vakonderwijs = Content and Language Integrated Learning (CLIL) Bijv.: Ondersteuning wiskunde in Engels door Erasmus-student (‘native speaker’)

Actie-onderzoek (2) My Schools Network > My Multilingual Schools Network Schrijfvaardigheid door authentieke opdrachten (“events”) in echte communicatie met leerlingen elders Closed facebook system ! Drs. Roelien Bos-Wierda (NHL)

Onderwijs Minor Meertaligheid (30 EC) Master Multilingualism (60 EC) Gastcolleges, bijv.: - Drietalige PABO-stroom (Ljouwert) - ITEPS (Meppel) - Master-opleiding Euskadi (Donostia) - Themaweek Streektaalonderwijs (Emmen) - Ostfriesische Landschaft (Aurich)

Development of multilingual education in 20th century Neglect of mother tongue > submersion Transitional bilingualism > subtractive bilingualism Equal footing / immersion > additive / full bilingualism

Old theory / ferâldere ideeën De ‘oude’ theorie, tot in de jaren 50, was gebaseerd op de gedachte dat meertaligheid niet goed kón zijn voor de ontwikkeling van het kind. Immers de talen zaten elkaar in het hoofd van het kind in de weg! Deze theorie is in de jaren 1970 – 1980 verruild voor een andere theorie.

New theory / nij ynsjoch Door nieuw onderzoek kwam men tot heel andere conclusies! Namelijk: de mens kent een algemeen centraal taalvermogen. Deze taalcompetentie kan zo geactiveerd worden, dat de mens op basis van één en hetzelfde taalvermogen meerdere talen leert te gebruiken. Meertaligheid werkt juist versterkend ! Het bevordert : Taalflexibiliteit Abstracte denken Taalkundig

Why multilingual education? Mother tongue development Cognitive developments Easier third language acquisition Flexible communication: > social participation > economic success Cultural heritage/language maintenance

Wat meertalig onderwijs Van systeemscheiding tussen mto / vto > TTO-plus > inclusief regionale talen “English is not enough” Mother tongue + 2 other languages > 2 M + 2 = ‘range of source and target languages’

Resultaten meertalig onderwijs Leerresultaten op gelijkwaardig niveau in nationale taal, regionale taal en internationale taal – MITS: Taalrijke input Systematisch onderwijs Continuïteit Kwaliteit

Internationalisering Alle scholen doen aan internationalisering Internationalisering begint bij de buren: - Ems-Dollard Regio: uitwisseling leerkrachten en lerarenopleiders Frysk- Nedersaksisch-Niederdeutsch-Saterfriesisch; - profiel Duits en Nederlands als tweede taal

Reitze Jonkman en Alex Riemersma Conclusion Long way to: > fully integrated language learning > based on equality of languages > continuity of learning & teaching > quality of teachers Longer way to: > common approaches > common European standards Reitze Jonkman en Alex Riemersma

Tankewol Tankewol Thank you Tankewol Dankuwel Dankscheen Köszönöm Eskerrik asko Tankewol Tankewol Mercé plan Grazia Graciis Kiitos Multimesc Hvala Trugarez Diolch Tankewol Thank you Mange Takk