Hormonale regeling Bron:http://drunenherenveteranenb.web-log.nl/drunenherenveteranenb/images/hormonen.jpg

Inleidend filmpje Regelsysteem dat relatief traag en langdurig werkt, bij veel hormonen in samenwerking met het autonome zenuwstelsel. Door middel van: Hypothalamus (deel van de hersenen midden onder, die zorgt voor productie van releasing hormonen, welke afgegeven worden aan een bloedvaatje dat naar de hypofyse loopt) Stimuleert secretie van hormonen door de hypofyse Hormoonklieren (hebben geen afvoerbuis, geven hormonen meestal af aan het bloed)

Hypothalamus scheidt heel regelmatig (om de 60 tot 90 minuten) het kleine hormoon GnRH (gonadotrofine releasing hormone) af Dat zorgt voor de vrijmaking (releasing) van de gonadotrofines FSH en LH Door hypofyse als vanuit de geslachtsorganen het signaal is gekomen dat dat nodig is (laag oestrogenenpeil)

Hypofyse vormt de schakel tussen het centrale zenuwstelsel en het hormoonstelsel De activiteit van de hypofyse wordt afgeremd door negatieve feedback Als een klier een hoeveelheid hormoon heeft afgescheiden, stijgt de concentratie in het bloed en dit is voor de hypofyse een teken om de betreffende klier minder te gaan stimuleren. Bron: http://www.nvvn.org/voorlichting/ZKT_zeldzaam.html

Hormoonklieren geven sappen (hormonen) af aan het bloed Voorbeelden: Hypofyse: hersenaanhangsel (onder de hypothalamus) Schildklier: (onderaan het schildkraakbeen) Ovaria: eierstokken (aan beide zijden onder in de buikholte) Testes: zaadballen (in de balzak) Bijnieren: (gelegen boven op de nieren) Eilandjes van Langerhans (groepjes cellen in de alvleesklier) Placenta

doelwitorgaan Hormonen werken alleen op cellen die daarvoor speciale eiwitreceptoren hebben (doelwitcellen) . Hormonen binden zich aan receptoreiwitten binnen of aan de buitenkant (celmembraan) van de doelwitcel. Dit leidt tot een reactie van de doelwitcel.

Hormonale regeling bij de man Cellen van Leydig

Negatieve Feedback Regulatie Een product remt zijn eigen aanmaak. Voorbeelden: Testosteron remt de aanmaak van GnRH, FSH en LH en dus de productie van testosteron. Hierdoor daalt de concentratie testosteron waardoor de aanmaak weer toeneemt. Etc. Etc. Verwarming en thermostaat. Is het kouder dan de ingestelde temperatuur? Verwarming aan. Temperatuur stijgt tot boven de ingestelde temperatuur dan verwarming uit. Etc. etc. http://www.bioplek.org/animaties/homeostase/thermo2.html

Hormonale regeling bij de vrouw HYPOFYSE EIERSTOK BAARMOEDERSLIJMVLIES FSH HYPOTHALAMUS GnRH LH Oestrogenen Progesteron De Hoofdrolspelers: GnRH = Gonadotropine Releasing Hormoon FSH = Follikel Stimulerend Hormoon LH = Luteïniserend Hormoon = remmende werking = stimulerende werking - +

BAARMOEDERSLIJMVLIES HYPOFYSE EIERSTOK (Follikels) BAARMOEDERSLIJMVLIES FSH HYPOTHALAMUS GnRH + LH Oestrogenen Progesteron - Gebeurtenissen: Een nieuwe cyclus begint Het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten Nieuwe Follikels gaan zich ontwikkelen (+/- 10) De follikel die zich het beste ontwikkelt wordt uiteindelijk geselecteerd. Dus is er in het algemeen 1 eicel die vrijkomt bij de ovulatie Lage concentratie oestrogenen remt afgifte FSH en LH door remming afgifte GnRH Negatieve Feedback regulatie Dag 1 Start Menstruatie

BAARMOEDERSLIJMVLIES HYPOTHALAMUS Gebeurtenissen: GnRH stimuleert afgifte LH en FSH FSH stimuleert groei follikel en ontstaan LH receptoren op follikel Follikel in aanvang nog ongevoelig voor LH Follikels produceren oestrogenen, door groei van deze neemt concentratie toe Lage concentratie oestrogenen remt afgifte FSH en LH - Dag 7 Folliculaire fase Dag 5 t/m 13 GnRH + HYPOFYSE FSH LH + + EIERSTOK (Follikels) Oestrogenen Progesteron + + BAARMOEDERSLIJMVLIES

BAARMOEDERSLIJMVLIES HYPOTHALAMUS Gebeurtenissen: Drempelwaarde wordt overschreden van oestrogenen Ontstaat positieve feedback regulatie  hypothalamus hogere productie GnRH Meer FSH en LH Concentratie LH neemt meer toe omdat gevoeligheid afgifte systeem hoger is de geselecteerde follikel heeft LH-receptoren, dit signaal zorgt voor een snelle toename van de vochtopname, De niet-geselecteerde follikels zijn afgebroken + Dag 13 Bereik drempelwaarde GnRH + HYPOFYSE FSH LH + + EIERSTOK (Follikel) Oestrogenen Progesteron + + BAARMOEDERSLIJMVLIES

EIERSTOK (Follikel/Corpus Luteum) HYPOTHALAMUS Gebeurtenissen: Follikel springt open, waardoor de eicel wordt afgeschoten en opgevangen door de eileider (ovulatie) LH stimuleert het ontstaan van het gele lichaam (corpus luteum) uit de restanten van het follikel Start luteale fase Na ovulatie leeft de eicel nog 12-24 uur, in deze periode moet er dus bevruchting plaatsvinden. - - Dag 14 Ovulatie GnRH + HYPOFYSE - FSH LH + + EIERSTOK (Follikel/Corpus Luteum) Oestrogenen Progesteron + + BAARMOEDERSLIJMVLIES

EIERSTOK (Corpus Luteum) Gebeurtenissen: Corpus luteum produceert oestrogenen en progesteron, deze stimuleren de verdere ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies 8 tot 10 dagen na de ovulatie is het Corpus luteum maximaal ontwikkeld Dit is logisch omdat een bevruchte eicel rond dit tijdstip druk bezig zou zijn om zich goed in te nestelen in het baarmoederslijmvlies Het Corpus luteum heeft een maximale levensduur van 14 dagen mits er geen hormonaal signaal wordt ontvangen van een geslaagde bevruchting HYPOFYSE EIERSTOK (Corpus Luteum) BAARMOEDERSLIJMVLIES FSH HYPOTHALAMUS GnRH LH Oestrogenen Progesteron - - Dag 22 Luteale fase Dag 14 t/m 28 + - + + + +

EIERSTOK (Corpus Luteum) Gebeurtenissen: Corpus luteum sterft af Concentraties oestrogenen en progesteron zijn laag Het progesteron-tekort zorgt ervoor dat de doorbloeding van het baarmoederslijmvlies sterk vermindert De bovenste laag van het baarmoederslijmvlies sterft hierdoor af en wordt afgestoten.→ menstruatie HYPOFYSE EIERSTOK (Corpus Luteum) BAARMOEDERSLIJMVLIES FSH HYPOTHALAMUS GnRH LH Oestrogenen Progesteron Dag 28 Luteale fase Dag 14 t/m 28 Geen bevruchting - - + - + + + + Menstruatie

EIERSTOK (Corpus Luteum) Gebeurtenissen: Bevruchte eicel maakt HCG aan Hierdoor blijft het corpus luteum functioneren Progesteron en oestrogeen blijft aanwezig. Baarmoeder- slijmvlies blijft hierdoor intact.→ ontwikkeling embryo Na drie maanden neemt de placenta de progesteron en oestrogeen productie over. HYPOFYSE EIERSTOK (Corpus Luteum) BAARMOEDERSLIJMVLIES FSH HYPOTHALAMUS GnRH LH Oestrogenen Progesteron - - Dag 22 Luteale fase Dag 14 t/m 28 Wel Bevruchting + - + + + Humaan Chorion Gonadotrophine + + Bevruchte Eicel (Blastula)

Bevruchting filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9MnQxiSJZ4Q Let op! Bij bevruchting gaat enkel de kop van de spermacel de eicel binnen. Het middenstuk en staart dus niet. De mitochondriën en andere organellen in jouw cellen zijn dus afkomstig van je moeder!