Fysiologie van het zien Dr. Frank Kesteloot en Dr. Tonia Goethals Ballingenweg 20 Harelbeke AZ-Groeninge Kortrijk LRC Sint –Martens-Latem

VISUS Visus 100% =10/10=1.0 stemt overeen met 1.0 regel gelezen vanop 6m Visus 0.1 letters moeten 10X groter zijn om vanop 6m gezien te worden of standaardgrootte kan gelezen worden vanop 6m/10=0.6mm VT normaal op 60m - indien op 1m =1/60 HB normaal op 300m – indien op 1m=1/300 Visus 1.0 telefoonboektekst Visus 0.5 rijbewijs Visus 0.25 hoofdletters krant Visus <=0.1 of gezichtsveld <20° wettelijke blindheid

Oorzaken van visuele handicap                                                                                                                                         

MACULA DEGENERATIE (AMD)

AMD = Age-related macular degeneration = degeneratieve en progressieve aandoening Symptomen :vlekvorming en beeldvervorming = de belangrijkse oorzaak van ernstige en irreversibele visusdaling in de Westerse wereld bij personen van meer dan 65 jaar Voorkomen : risico stijgt snel met de leeftijd vanaf 65- 75 jaar; ongeveer 10% van de 85 plussers vertoont een ernstige vorm van AMD Laatste +- 3 jaar: behandeling mogelijk: intravitreale injecties met VEGF inhibitor

Normaal netvlies of retina Beelden worden geprojecteerd op het netvlies Macula of “gele vlek” = centraal deel van het netvlies Omgezet door fotoreceptoren: staafjes en kegeltjes Verzonden via de oogzenuw naar de hersenen

Indeling AMD Droge vorm ( of de atrofische vorm ): 80-90% - trage visusdaling Natte vorm ( of de neovasculair vorm, de exsudatieve vorm) :10-20% - snelle visusdaling Verschillende stadia in beide groepen en evolutie mogelijk van droog naar nat

Beginstadium AMD - vaak nog goede visus ,soms verminderd contrast Drusen = geelwitte deposits Harde,zachte, Confluerende drusen Pigmentepitheelalteraties Hyper-en hypopigmentatie

Vrouw 82 j – sinds 2000 rechter oog groot centraal scotoom tgv “natte vorm” AMD (disciform litteken) ; nu visusdaling links tgv “droge vorm” AMD (geografische atrofie)

Fluo-angiografie : verlies van foveolaire sparing snelle visusdaling linker oog van 7/10 naar 3/10

Man 70 jaar – reeds meer dan 15 jaar langzaam toenemende “droge “AMD met uitgebreide zones van atrofie - visusdaling van 4/10 in 1995 gedaald tot minder dan 1/10

Man 83 jaar ; sinds meer dan 10 jaar slechtziende tgv AMD –nog steeds actief met recent nieuwe grote bloeding RO

Fluo-angiografie –lichte doorbraak van het bloed in het glasvocht - rol recent opdrijven van anti coagulantia

Vrouw 70 j – ondervindt moeilijkheden bij het lezen – drusen en pigmentepitheelalteraties

Na 6 maanden : snelle visusdaling rechter oog tot 1/10 vlekvorming ,beeldvervorming - evolutie naar een “natte vorm –R/start intra vitreale injecties met lucentis

6 maanden later : visus 1/10 rustig maculair letsel zonder bloedingen - het linker oog blijft stabiel

Vrouw 89 jaar ; plotse visusdaling rechter oog (<1/10) “natte vorm AMD :groengrijs,goed afgelijnd subretinaal weefsel - sterke hyperfluorescentie= klassiek subretinaal neovasculair membraan

Man 72 jaar, sinds 2 maanden visusdaling linker oog 4/10

Op fluo-angiografie : rechts normale macula ; links duidelijke zone van hyperfluorescentie = een subretinaal neovasculair membraan (“natte vorm” van AMD)

Vrouw 80 jaar :RO zeer uitgebreid letsel (<1/10); LO 7 Vrouw 80 jaar :RO zeer uitgebreid letsel (<1/10); LO 7.5/10 confluerende drusen en pigmentepitheelloslating risico op ontwikkeling van neovasculair membraan LO !

Vrouw 84 jaar – sinds meer dan 10j slechtziend tgv natte vorm AMD: beiderzijds zeer uitgebreide aangetaste zones –nog zeer beperkt perifeer zicht RO doch wettelijke blindheid

Terapie : intra-vitreale injecties met VEGF inhibitor Bij de “natte” vorm van AMD treedt nieuwvatvorming (subretinale neovascularisatie) en vaatlekkage onder de macula op . Rol VEGF= vasculaire endotheliale groei factor Medicatie die deze VEGF werking blockeert : LUCENTIS(Ranibizumab) ; MACUGEN , AVASTIN (off label ) Toediening via herhaalde intra-vitreale injecties : Loading dose : 3 x met maandelijks interval ; daarna onderhoudsdosis volgens evolutie 70% stabilisatie van de visus ( 25 à30% verbetering visus)

Intravitreale injectie

AMD therapie : “droge “ of atrofische vorm : geen specifieke behandeling . Preventie risico: (leeftijd, geslacht, erfelijkheid ) Roken , obesitas ,AHT,blootstelling aan UV,goede eetgewoontes ( gekleurde groenten en fruit ) omega 3 vetzuren (koolzaadolie ,(vette) vis Voedingssupplementen met maculapigmenten carotenoiden lutheine en zeaxanthine ,andere anti-oxidanten :vitamine C en E ,mineralen koper en zink Vb: nutrof omega ,preservision 3, luxan , vitalux

OCT OPTICAL COHERENCE TOMOGRAPHY =Nieuwe beeldvormende techniek :hoog-resolutiedoorsneden van netvlies en oogzenuw Gebaseerd op reflectie van een infrarode lichtbundel Niet-invasief en sneller dan fluo-angiografie

Doornede normale retina

Pigmentepitheelloslating (AMD)

Macular hole (macula gat )

cystoied maculair oedeem (diabetes) Normale retina