DNA Korte herhaling

Betekenis van DNA Bevat code voor maken van eiwitten Basenvolgorde in DNA (A, T , C, G) bepaalt aminozuurvolgorde in eiwit Eiwit heeft in cel functie als: Enzym (synthese van andere stoffen) Structuurgever (cytoskelet, cytospieren) Transporteur (bijv. van stoffen via celmembraan) Signaalstoffen en receptoren (bij communicatie in de cel en tussen cellen (hormonen)

Bouw DNA Opgebouwd uit nucleotiden Bestaan uit een suiker (desoxiribose) fosfaat Stikstofbase Vormen dubbelstreng met (door waterstofbruggen) verbonden basenparen A - T C – G Zie op bioplek

Drie processen Replicatie Transcriptie Translatie Verdubbeling van DNA streng  2 identieke DNA-strengen Transcriptie Overschrijven van DNA-code voor één eiwit in mRNA molecuul Translatie Vertalen van de basenvolgorde in aminozuurvolgorde

Replicatie Voorafgaande aan deling in S-fase Streng wijkt uiteen. Losse nucleotiden klikken in tegenover complementaire basen (A-T en C-G) Resultaat: 2 identieke DNA moleculen, die de twee chromatiden vormen die bij mitose uit elkaar gaan. Belang: alle “recepten” voor eiwitten zijn gekopiëerd en beschikbaar in nieuwe cel

Transcriptie Doel: maken van een werkkopie van één gen (recept voor maken van één eiwit) De dubbelstreng wijkt plaatselijk uiteen Tegenover de templatestreng klikken RNA-ribose-nucleotiden in (A – T, U – A, C – G en G – C) De gevormde streng laat los en gaat naar het cytoplasma, waar de ribosomen liggen Zie op bioplek

Translatie Doel: eiwit maken bij code van mRNA Proces vindt plaats in ribosomen tRNA moleculen voeren specifieke aminozuren aan anticodons van tRNA klikken in op codons van mRNA Te beginnen bij startcodon (UAC tegenover AUG) binding tussen aminozuren komt tot stand Synthese afgebroken bij stopcodon Eiwit laat los en wordt vervoerd naar plek van bestemming in of buiten de cel.

Aflezen van genetische code De code bestaat steeds uit drietallen basen Er zijn 64 combinaties van 3 uit 4 basen Er zijn 20 aminozuren Er is één startcodon (AUG, dat ook codeert voor methionine Er zijn 3 stopcodons Voor veel aminozuren zijn er 2 tot wel 6 codons. Zie op bioplek

Extra begrippen in basisstof 6 Embryonale ontwikkeling en DNA Celdifferentiatie en celspecialisatie (126) Inductie en determinatie (127) Apoptose (127) Virussen Bouw: DNA 0f RNA, capside, envelop (129) Lytische cyclus van bacteriofaag (afbeelding 32 op 129) Zie op Bioplek