Kenmerk 5: De groei van het Romeinse imperium, waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde Les 13: Octavianus a.k.a. Augustus

Wraak - Octavianus en Marcus Antonius 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Wraak - Octavianus en Marcus Antonius Met de moord op caesar hoopten zijn tegenstanders de republiek weer in ere te herstellen, maar dit lukte niet Het driemanschap Octavianus, Marcus Antonius en generaal Lepidus namen de macht over (43 VC) In 42 VC versloegen Octavianus en Marcus Antonius de vijand én namen wraak in de slag bij Philippi (42 VC). Daarna zetten zij Lepidus aan de kant en verdeelden de macht Marcus – die het bevel voerde over het oostelijk deel – ging zich daar steeds meer als oostelijk vorst gedragen. Dit zeer tegen de zin van Octavianus in! Uiteindelijk verpletterde Octavianus Marcus en zijn nieuwe vrouw Cleopatra in de zeeslag Actium (31 VC) Nu was Octavianus alleenheerser.

Marcus Antonius Octavianus

Octavianus - De bestuurder 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Octavianus - De bestuurder Hoe vormde Octavianus zijn machtsbasis Het leger wist hij aan zich te binden / achter zich. Doordat hij de burgeroorlogen beëindigde genoot hij veel aanzien / informele macht. Als staatsman plaatste hij zichzelf altijd boven de partijen Daarnaast verklaarde hij zoon van een god (Divi filius), hetgeen mogelijk was doordat hij eerst Caesar een goddelijke status had laten geven. Hij absorbeerde republikeinse bestuurfuncties in één persoon, zijn persoon. Buiten Rome slaagde hij erin de pax Romana – hier pax Augusta – af te dwingen Velen, waaronder ook menig senator, verkozen de rust die hij bracht boven de chaos die daarvóór had geheerst

Octavianus - De alleenheerser 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Octavianus - De alleenheerser Hoe vormde Octavianus Augustus werd In eerste instantie was hij formeel niet meer dan een princeps in de senaat, onderdeel van een clubje wijze/oude senatoren die grote invloed op de stemmingen in de senaat hadden Echter, in 21 VC kreeg hij in de senaat de titel “Verhevene” er werd hij ook formeel de belangrijkste princeps Zijn invloed op de wetgeving en magistraatskeuze was enorm. Hierbij gaf het advies, hetgeen feitelijk altijd leidde tot directe doorvoering van zijn advies/idee/voorstel De volksvergaderingen werden feitelijk overbodig. Onder zijn opvolger Tiberius werd het werk van hen ook overgeheveld naar de senaat Toen 14 VC Augustus stierf was de het fundament voor het keizerschap stevig gelegd

Octavianus - Pax Augusta 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Octavianus - Pax Augusta Na wederkeer van de rust, wachtte er nog meer werk Een moreel herstelprogramma, de virtutes. Terug naar de oude waarden. Hieronder veel ook een groot godsdienstige herleving. Beeldende kunst, architectuur en literatuur kende ook een enorme bloei onder zijn bewind. De bloei van de cultuur in ruime zin had natuurlijk ook een propagandistische waarde én toonde de macht van de keizer.

3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Keizers en hun bestuur De opvolger van Augustus – door hem zelf nog aangewezen – Tiberius was een bekwaam bestuurder. Alleen, bij hem zien we al de kwalijke kanten van het keizerschap Steeds vaker kwamen er keizers op de troon, die niet vanwege hun bekwaamheid de functie zouden vervullen Daarnaast werd intolerantie jegens andersdenkende een normale gang van zaken De senaat verviel steeds meer in de rol van behoedzame adviesclub In de derde eeuw NC – een periode waarin de interne en externe druk op het rijk steeds groter werd (hier komen we nog over) – komen de keizers lange tijd alleen nog maar aan de (wankele) macht met de steun van het leger. Eind derde eeuw slaagde Diocletianus erin de rust terug te brengen en bestuurlijke hervormingen door te voeren. Oost en West worden bestuurlijk gesplitst!!!

Splitsing rijk onder Diocletianus