Excretie of uitscheiding Bij de mens

Excretie Excretie = afgeven “uit het bloed” van AFVALSTOFFEN = UITSCHEIDINGSPRODUCTEN Nutteloze stoffen die ons lichaam niet meer nodig heeft zoals: Kleur-, smaak-, bewaarstoffen Afvalzouten Teveel aan water Koolstofdioxidegas Dit gebeurt in de vorm van Urine Zweet Bilirubine (kleurstof dode rode bloedcellen)

Excretie Excretie-organen Afgifte Kleur-, smaak-, bewaarstoffen Nieren Afgifte afvalzouten Huid,nieren Afgifte teveel aan water Huid, longen, nieren Afgifte urine Afgifte koolstofdioxidegas Longen

Uitscheiding via de longen Zuurstofrijke lucht Zuurstofopname in bloed Zuurstofarm bloed Koolstofdioxideafgifte uit bloed Zuurstofrijk bloed Lucht met koolstofdioxide en waterdamp

Uitscheiding via de longen Dankzij: Dunne wand tussen longblaasjes en haarvaten (twee dekcellagen) Groot longoppervlak (+/- 100 m²)

Uitscheiding via de huid Water: proef met kobaltdichloridepapier Kleurt van blauw naar roze => water Zout: proef aan de huid Zoutsmaak vooral na inspanningen => Mengsel water + zout = ZWEET

Excretie bij de mens 1: opperhuid 2: lederhuid 3: bindweefsel 4: hoornlaag 5: kiemlaag 6: zweetkliertje 7: haarzakje 8: talgkliertje 9: bloedvaten 10: zenuwuiteinde 11: vetweefsel 12: haarspiertje

Excretie bij de mens Nut van het zweten: Afgifte van afvalzouten opgelost in water Water op de huid verdampt: dit ontrekt warmte aan ons lichaam = koeling Koeling is nodig als de temperatuur boven 36,9°C stijgt: Inspanningen Koorts Hoge buitentemperatuur

Uitscheiding via lever en galblaas 1: onderste holle ader 2: linker leverader 3: rechterleverader 4: leverslagader 5: poortader 6: galblaas 7: galblaaskanaal

Uitscheiding via lever en galblaas De lever haalt ijzer en rode kleurstof (bilirubine) uit de dode rode bloedcellen. Het ijzer wordt behouden voor de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen De kleurstof “bilirubine” wordt naar de galblaas afgevoerd zodat deze later in de 12-vingerige darm komt.

Uitscheiding via lever en galblaas

Uitscheiding via nieren

Ligging van de nieren - Bovenaan in de buikholte - Tegen de rugwand - Links en rechts van wervelkolom - Linkernier hoger dan rechternier

Uitscheiding via nieren Samenstelling van urine: Water indicator: kobaltdichloridepapier kleurt roze Zouten indicator: zilvernitraat geeft witte neerslag van zilverchloride Geen eiwitten albustix blijven geel Geen glucose (suiker) clinistix blijven roze

Excretie

Uitscheiding via nieren 1: rechterbijnier 2: linkererbijnier 3: rechternier 4: linkernier 5: urineleider 6: urineblaas 7: urinebuis 8: nierslagader 9: nierader 10: onderste holle ader 11: aorta

Dissectie van de nier dissectie

Dissectie van de nier 1: nierschors 2: niermerg 3: nierbekken 4: urineleider 5: nierbloedvaten

Uitscheiding via nieren Plassen = gelijktijdig ONTSPANNEN van de sluitspier van de urineblaas en het SPANNEN van de urineblaaswand. Nierstenen = zoutkristallen in de nieren die ontstaan bij gebrek aan water => veel water drinken: +/- 1,5 liter per dag!!

Uitscheiding via nieren Nierstenen

Uitscheiding (bloeddialyse)