Humanitaire hulpverlening Een inleiding over hulp bij rampen MIJZELF VOORSTELLEN – ONDERBREKEN VOOR VRAGEN IS OK

Inleiding Rampen Humanitaire hulpverlening Humanitaire actoren Coördinatie Principes

Waar of niet waar? Na een ramp moet er zo snel mogelijk internationaal medisch personeel ter plaatse gestuurd worden. Na een ramp moet een hulporganisatie onmiddellijk alle mogelijke hulpgoederen verzenden. Rampen doden willekeurig: iedereen heeft evenveel kans om te sterven door een ramp. Hulporganisaties werken niet samen tijdens een ramp. Rampen maken het slechtste in een mens los. Slachtoffers onderbrengen in tijdelijke kampen is goed. Na een ramp zijn epidemieën onvermijdelijk. Een paar weken na de ramp kent het dagelijkse leven zijn normale gangetje.

Zijn dit rampen?

(Natuur)ramp = risico (natuurfenoneem) + kwetsbaarheid Natuurrampen (Natuur)ramp = risico (natuurfenoneem) + kwetsbaarheid Kwetsbaarheid in negatieve zin, capaciteit in positieve zin Foto’s van veerkracht en zelfbescherming in thailand (tyfoon)

Kwetsbaarheid en weerbaarheid Vijf componenten: Persoonlijk welzijn voor de ramp Veerkracht Zelfbescherming Maatschappelijke bescherming Sociaal kapitaal

Aantal natuurrampen 1900- 2010

Criteria meting Criteria EM-DAT 10 of meer mensen dood 100 of meer mensen getroffen Noodtoestand uitgeroepen Oproep tot internationale hulp

Evoluties

Klimaatverandering Rapport IPCC 2012: 95% kans op: Toename hevige regenbuien Toename warme dagen Stijging zeeniveau 66% kans op: Afname of status-quo van aantal tropische stormen Toename windsnelheid tropische stormen

Bevolkingsgroei en verstedelijking Meer mensen, meer kans op slachtoffer ramp Megasteden (Mexico City, Kobe, Manilla) veelal in risicogebieden Veel stadsbewoners leven in wijken zonder/met weinig toegang tot basisvoorzieningen

Humanitaire hulpverlening

Humanitaire hulpverlening Gevolgen van een ramp proberen te beperken… voor een ramp/risicovermindering: Rampenpreventie Rampenbeheersing/mitigatie Rampenparaatheid Vraag: wat is verschil tussen preventie en beheersing? Foto’s: dijk nederland (rampenpreventie), mangrovebos planten in vietnam (mitigatie),

Belang van rampenparaatheid Aardbeving in Bam, Iran (2004) Er waren meer dan 50 ‘search and rescue’-teams uit meer dan 40 landen actief bij het zoeken naar overlevenden Deze ‘S&R’-teams redden 22 mensen van onder het puin De vrijwilligers van de Iraanse Rode Halve Maan konden in de eerste uren na de ramp meer dan 1.000 mensen levend van onder het puin halen.

Humanitaire hulpverlening Gevolgen van een ramp proberen te beperken… tijdens een ramp/noodhulp: Voorzien in basisbehoeftes: voedsel, water, sanitair, kledij, onderdak, medische en psychische zorgen

Preventieve gezondheids-zorg De gezondheidspiramide Curatieve zorgen Preventieve gezondheids-zorg Water en sanitatie Voedsel Onderdak

Humanitaire hulpverlening Gevolgen van een ramp proberen te beperken… na een ramp/herstel: Wederopbouw: herstelling infrastructuur Rehabilitatie: ook op psychologisch, sociaal, economisch, cultureel,… vlak

Humanitaire actoren

Humanitaire actoren

Verenigde Naties Intergouvernementele organisatie die werkt rond mondiale veiligheid, mensenrechten, (wereld)economie,… Sommige suborganisaties zijn relevant voor humanitaire bijstand: UNICEF (kinderrechten) UNHCR (vluchtelingen) WFP (voedsel) WHO (gezondheid) FAO (landbouw)

Ngo’s 3 soorten: Levensbeschouwelijk bv Caritas, Islamic Relief Doelgroep bv Save The Children, Handicap International Discipline bv Artsen Zonder Grenzen, Architecten Zonder Grenzen

Internationale Rode Kruisbeweging

Coördinatie van internationale hulp

Coördinatie van internationale hulp Een land (de overheid) bepaalt of ze al dan niet beroep wil doen op internationale bijstand. - Een land dat beslist om beroep te doen op internationale bijstand zal dit doen via het coördinatiemechanisme van de Verenigde Naties.

Inter Agency Standing Committee - IASC Is het belangrijkste VN mechanisme voor coördinatie tussen de verschillende humanitaire agentschappen Voorgezeten door de Emergency Relief Coordinator Komt onmiddellijk samen na vraag tot hulp van getroffen land Beslist welke clusters er nodig zijn en wie cluster leidt

Leden IASC FULL MEMBERS STANDING INVITATION OBSERVERS OCHA International Committee of the Red Cross UNICEF International Federation of Red Cross UNDP International Organisation for Migration FAO Steering Committee for Humanitarian Response WFP INTERACTION WHO International Council of Voluntary Agencies UNHCR Office of the High Commissioner for Human Rights World Bank

Clustersysteem

Emergency Relief Coordinator en OCHA OCHA (Office for the coordination of humanitarian affairs) heeft mandaat van VN voor coördinatie van hulpverlening bij natuurrampen en ‘complex emergencies’. Aan het hoofd staat de Emergency Relief Coordinator (ERC) (= ook Under-Secretary- General VN) (Valerie Amos)

Coördinatie op het terrein Overheid getroffen land duidt coördinator aan bv minister voor Binnenlandse Zaken OCHA duidt Humanitarian Coordinator (HC) aan (meestal UNDP-vertegenwoordiger) -> nauwe samenwerking Landen hebben nationaal coördinatieplatform voor rampenhulpverlening HC is verantwoordelijk voor de coördinatie van internationale organisaties en leidt clustersysteem -> eindverantwoordelijkheid blijft bij overheid getroffen land

Coördinatie hulp Een land roept hulp in van VN na ramp Aanstellen Humanitarian Coordinator en nationale coördinator Eerste assessments (door leden nationaal rampencoördinatieplatform, lokale organisaties, ngo’s,…) ‘appeals’ : CAP en appeals van individuele organisaties Coördinatie van de geleverde hulp via cluster coördinatie

Donoren CAP en Flash appeals OCHA

Voedselcrisis Burkina Faso 2013 22 organisaties in CAP oa Action contre la Faim, Save the Children, UNDP, WFP, WHO, Plan International Bedrag CAP: $135.5 miljoen Begunstigden: 724,780 for agriculture 1,400,000 for food assistance 50,000 for multi-sector (refugees) 581,000 for nutrition 60,000 for protection 20,000 refugee children 23.400 for education 587,550 for WASH 253,895 for early recovery 7,405,530 for health

Voedselcrisis Burkina Faso 2013 Cluster voedselzekerheid

Voedselcrisis Burkina Faso 2013 Cluster gezondheid

Aardbeving Haïti 2010 102 organisaties in CAP oa Handicap International, Oxfam, CARE, Caritas Bedrag CAP: $906.961.206 Begunstigden: 2,1 miljoen

Aardbeving Haïti 2010 Cluster gezondheid

Aardbeving Haïti 2010 Cluster logistiek

CERF Central Emergency Response Fund Doelstelling: de hulpverleners binnen de 72 uur met voldoende middelen voorzien om een efficiënte hulpverlening mogelijk te maken Geld gaat naar de clusters 500 miljoen $

Humanitaire principes

Humanitaire principes Menselijkheid Neutraliteit Onpartijdigheid Onafhankelijkheid

Gedragscode Humanitaire nood komt eerst Geen discriminatie Geen promotie van politieke of religieuze standpunten Geen verlengstuk (buitenlands) overheidsbeleid Respect voor cultuur Gebruik maken van lokale capaciteiten Begunstigden betrekken Toekomstige kwetsbaarheid niet vergroten Verantwoording tov donoren en begunstigden Slachtoffers met respect portretteren -> ondertekend door meeste ngo’s en Rode Kruisbeweging

Sphere Zelfde initiatiefnemers ‘Gedragscode’ lanceerden Sphere-project om kwaliteit te verbeteren Sphere = minimumstandaarden waarop mensen recht hebben

Evidence Aid Initiatief om kwaliteit hulp te verbeteren Verzamelt evidence-based info in databank Stimuleert nieuw onderzoek Evidence-based practice: = wetenschappelijke studies aangevuld met praktijkervaringen en expertise van deskundigen

Waar of niet waar? Na een ramp moet er zo snel mogelijk internationaal medisch personeel ter plaatse gestuurd worden. Na een ramp moet een hulporganisatie onmiddellijk alle mogelijke hulpgoederen verzenden. Rampen doden willekeurig: iedereen heeft evenveel kans om te sterven door een ramp. Hulporganisaties werken niet samen tijdens een ramp. Rampen maken het slechtste in een mens los. Slachtoffers onderbrengen in tijdelijke kampen is goed. Na een ramp zijn epidemieën onvermijdelijk. Een paar weken na de ramp kent het dagelijkse leven zijn normale gangetje.

Interessante bronnen www.alertnet.org http://ochaonline.un.org www.reliefweb.int www.ifrc.org:wereldrampenrapport www.sphereproject.org www.odihpn.org http://daraint.org www.cred.be www.rodekruis.be http://rodekruisblog.wordpress.com www.facebook.com/rodekruis.vlaandereninternationaal

Nog vragen? Bie Van Giel Bie.vangiel@rodekruis.be NEEM OOK BOEKJE MEE!