Hst. 3 Endocrinologie Struma Stress

3.1 Hormonen Hypothalamus Hypofyse Schildklier Bijschildklieren Bijnieren Pancreas Uterus en Ovaria Testikels Hormoon: signaalstof die door endocriene klieren wordt geproduceerd en via het bloed haar bestemming bereikt. De belangrijkste endocriene klieren:

Hormonen algemeen https://www.youtube.com/watch?v=RYWWZAszS4k

3.2 Hypothalamus en hypofyse De hypothalamus en hypofyse zijn gelegen in de tussenhersenen. De hypothalamus staat in verbinding met de hypofyse via de hypothalamo-hypofysaire as. De hypothalamo-hypofysaire as bestaat uit axonen en een poortadersysteem.

3.2 Hypothalamus en hypofyse Neurohypofyse staat met axonen in verbinding met de hypothalamus en produceert ADH (antidiuretisch hormoon = vasopressine) + oxytocine ADH Vermindert de productie van urine Osmotische waarde van bloed daalt Hypothalamus merkt dit op Remming aanmaak van ADH Productie van urine / Osmotische waarde van bloed stijgt Hypothalamus activeert neurohypofyse voor aanmaak van ADH Oxytocine Samentrekken baarmoeder Uitdrijven jong Melkklieren geven melk af Bij mnl dier samentrekken spieren voor ejaculatie NEGATIEVE TERUGKOPPELING

3.2 Hypothalamus en hypofyse Adenohypofyse wordt door de hypothalamus aangestuurd via de poortader d.m.v. hormonen. Releasing factor: activeert hypofyse tot afgifte van hormoon Inhibitor factor: stopt hypofyse tot afgifte van hormoon Adenohypofyse maakt op bevel van hypothalamus: Prolactine  vorming van melk (aminozuren  melkeiwitten) Groeihormoon (GH)  aanmaak bouwstoffen Adreno-cortico-troop hormoon (ACTH)  stimuleert bijnierschors Melanotroop hormoon (MSH)  vorming pigment in huid Thyreotroop hormoon (TSH)  stimuleert schildklier Follikelstimulerend hormoon (FSH)  aanmaak follikels / zaadcellen Luteostimulerend hormoon (LH)  stimuleert ovulatie / vorming testosteron Voor elk van de bovengenoemde hormonen worden releasers en inhibitors geproduceerd!!

Adenohypofyse: releasing en inhibiting factors prolactine groeihormoon (GH) adreno-cortico-troop hormoon (ACTH) melanotroop hormoon (MSH) thyreotroop hormoon (TSH) follikelstimulerend hormoon (FSH) luteotroop (of luteostimulerend) hormoon (LH)

Nieren en bijnieren

Reis doorheen de nieren https://www.youtube.com/watch?v=iuA1HGIOLeE

Nieren Nieren produceren renine + EPO (erythropoetine) Renine EPO (bij te lage bloeddruk en Na-spiegel) Constant houden van bloeddruk en Na-spiegel EPO Aanmaak erytrocyten in beenmerg Bij gebrek aan EPO ontstaat anemie (chronische nierinsufficiëntie)

Bijnieren Bijnieren bestaan uit een schors (cortex) en een merg (medulla) De cortex is opgebouwd uit drie lagen die elk andere hormonen produceert. Buitenste laag van de cortex maakt aldosteron op bevel vd nieren

Bijnieren produceren (mineralocorticosteroid) aldosteron Renine-angiotensine-systeem Bij lage bloeddruk maken de Nieren Renine Angiotensinogeen (in bloed) +ACE  angiotensine Bijnieren produceren (mineralocorticosteroid) aldosteron Bloeddruk stijgt door vernauwing bloedvaten Nieren houden Na vast NEGATIEVE TERUGKOPPELING

Bijnieren - Eiwitten en vetten omzetten in glucose. (gluconeogenese) Tweede laag: Bijnieren Voorlopers van geslachtshormonen Ovaria / testes Oestrogeen / progesteron / testosteron Hebben bij sterilisatie nog voldoende kracht om poes krols te laten worden! Derde laag: glucocorticosteroiden door ACTH van hypofyse - Glucose leveren aan hersenen ipv aan spieren. - Eiwitten en vetten omzetten in glucose. (gluconeogenese) - Remmen ontstekingsreacties.

Medulla bijnieren (ad rena) Adrenaline / noradrenaline Lichaam voorbereiden op actie (Sympathische zenuwstelsel) Fight-flight-fright/freeze Hart gaat sneller kloppen / grotere bloed toevoer naar skeletspieren / minder bloed naar darmen / pupillen verwijden Zijn zeer instabiel en verdwijnen snel uit bloed, geen negatieve terugkoppeling nodig!

adrenaline https://www.youtube.com/watch?v=rhKRRP6sVNs

3.4 Schildklieren en bijschildklieren Schildklier produceert onder invloed van TSH (Thyreotroop hormoon) van de hypofyse: T3 (trijoodthyronine + T4 (tetrajoodthyronine) Lichaamscellen aanzetten tot snellere metabolisme / lichaamscellen gevoelig maken voor GH (bij afwezigheid ontstaat dwerggroei) Calcitonine (remt de afbraak van botweefsel) Schildklier produceert onder invloed van Ca in het bloed POSITIEVE FEEDBACK Hoe meer Ca in het bloed, hoe meer calcitonine wordt geproduceerd.

Schildklier en bijschildklier https://www.youtube.com/watch?v=m-5oJ7Eb1ZU

3.4 Schildklieren en bijschildklieren Bijschildklieren produceren PTH (paraathormoon) PTH Verhoogt Ca spiegel - Osteoclasten maken Ca vrij - Calcium uit urine terugwinnen - Vit. D neemt Ca uit darmen op Calcium (Ca) speelt een belangrijke rol bij de stofwisseling, een correcte Calciumspiegel is van levensbelang! Lage Calciumspiegel Hoge Calciumspiegel Calcitonine PTH

pancreas https://www.youtube.com/watch?v=NZ4zcrTzUjA

3.5 Pancreas De pancreas bestaat uit een exocrien en een endocrien deel. Endocrien, de Eilandjes van Langerhans, bestaan uit twee soorten cellen: α-cellen Glucagon Verhoogd het bloedsuikergehalte door lever te stimuleren glucose vrij te maken Bevorderd de gluconeogenese β-cellen Insuline Verlaagd het bloedsuikergehalte door cellen glucose te laten opnemen Remt de gluconeogenese

diabetes https://www.youtube.com/watch?annotation_id=annotation_187781&feature=iv&src_vid=RUMuhvZqKCo&v=qdQ5_ZZ1d_Y