Vaccineren, niet meer vanzelfsprekend Lizzy Slok en Helma Ruijs, RIVM-LCI

Vaccinatie in Nederland 2

vaccineren

Casus Jongen 5 jaar koorts daarna uitslag in gezicht nu uitslag hele lichaam

Sinds 2 dagen -koorts -hoesten -conjunctivitis In Londen geweest op familie bezoek 1 week geleden. Neefje met zelfde ziekteverschijnselen Niet gevaccineerd. Measles and Acceptance of Vaccination |

Lichamelijk onderzoek ●Ziek ●Temperatuur 39.5 ●Ruw exantheem over gezicht, romp, ledematen tot aan handen en voeten ●Conjunctivitis Measles and Acceptance of Vaccination |

Mazelen ●Acute virale infectie ●Syptomen: koorts, hoesten en conjunctivitis exantheem ●Lichamelijk onderzoek: Maculopapuleus exantheem Koplikse vlekjes ●Complicaties: –Otitis media 5-10% –Pneumonie1-5% –Encephalitis0.1%

Transmissie aerogeen; hoesten, niezen, direct contact Incubatietijd dagen Besmettelijke periode 4 dagen voor tot 4 dagen na ontstaan exantheem ●Na doormaken mazelen levenslange immuniteit ●BMR-vaccinatie op 14 maanden en 9 jaar Measles and Acceptance of Vaccination |

Voorkomen ●Wereldwijd één van de belangrijkste doodsoorzaken bij kinderen ●Uitgebreide vaccinatie campagnes vanaf 1980 ●Jaarlijks wereldwijd overlijden Voor ,6 miljoen overlijdens overlijdens ●Mortaliteit ontwikkelde landen 1: 1000 gemelde gevallen ●WHO data Measles and Acceptance of Vaccination |

Mazelenepidemie

Bezwaren tegen vaccinatie: religieus Measles and Acceptance of Vaccination |

De reformatorische gezindte

Besluitvorming over vaccinatie N=27 Traditioneel niet vaccinerende ouders - Goddelijke voorzienigheid: niet geoorloofd Weloverwogen niet vaccinerende ouders - Vertrouwen op God Weloverwogen vaccinerende ouders - Eigen verantwoordelijkheid: vaccinatie is geschenk van God - Bijwerkingen als teken van God Traditioneel vaccinerende ouders - Geen relatie tussen geloof en vaccinatie Ruijs et al. BMC Public Health 2012;12:408

Hoe gaan artsen om met ouders met religieuze bezwaren ? Medische informatie Gesprek over besluitvormingsproces - Kennis en affiniteit met doelgroep Paternalistische opstelling - Tetanusvaccinatie na verwonding Ruijs et al. BMC Health Services Research 2012;12: 231

Brochure Religieuze argumenten voor en tegen vaccinatie Weloverwogen besluitvorming stimuleren 15

Bezwaren tegen vaccinatie: antroposofisch ●Rudolph Steiner ●Ontwikkeling individuele kind ●Belang doormaken ziektes ●Natuurlijke leefwijze beschermt ●Uitstel ●Geen BMR

Vaccinatiegraad vrije scholen Gelderland Judith H.E. Klomp et al. Eur J Public Health 2015;25: © The Author Published by Oxford University Press on behalf of the European Public Health Association. All rights reserved.

Bezwaren tegen vaccinatie : “kritisch” ●NVKP ●Vaccinvrij ●VaccinatieRaad ●Vaccinatieschade ●Ernstige aandoeningen ●Temporele relatie vaccinatie ●Ervaringsverhalen ●Geen of semi- wetenschappelijke basis ●Alternatieve geneeswijzen

Casus ●Ouders met zoontje van 2 maanden ●Twijfels om te vaccineren –Kind van vrienden autistisch, door vaccinatie? –Hebben gelezen bij de NVKP dat vaccinaties veel bijwerkingen geven en vaak niet werken Willen het graag goed doen voor hun kind en vragen advies Measles and Acceptance of Vaccination |

Centrale vragen: ●Werkt het? Is het wel nodig? ●Is het veilig? Bijwerkingen vaccin zelf Hulpstoffen: adjuvantia conserveermiddelen 20

The need for evidence based information to balance the interaction of vaccine preventable disease, public concern and immunization rates. (Source: Jan Bonhoeffer et al, Biologicals Volume 40, Issue – 397) Werkt het? De paradox van vaccinatie 21

Veiligheid: Bijwerkingen Meestal op dag vaccinatie of dag erna Lokaal: ●Roodheid, zwelling, pijn Algemeen: ●Huilen, hangerigheid, koorts Altijd alert blijven op andere oorzaken! NB Levend vaccin (BMR): -Vermenigvuldigt zich in het lichaam -Geeft bijwerkingen na 5-12 dagen -Gecontraïndiceerd bij zwangerschap en immuunsuppressie

Hulpstoffen: 23

Het gaat vaak niet alléén om de feitelijke vraag Maar ook over: ●Achterliggende ideeën ●Gevoel ●Waarden Measles and Acceptance of Vaccination |

De individuele afweging Voordelen vaccineren Voordelen niet-vaccineren Nadelen niet-vaccineren Nadelen vaccineren 25

E = K x A Effectiviteit advies = Kwaliteit x Acceptatie 26

Keuze over vaccinatie 80% van de ouders vindt vaccineren vanzelfsprekend*  Meeste ouders laten vaccineren  Bij veel ouders niet echt een heel bewuste keuze vòòr  Soms extra impact van gevoelde nadelen De keuze over vaccinatie wordt vooral bij het 1 e kind gemaakt *Bron: Proefschrift Irene Harmsen 27

Casus ●Vrouw, 30 weken zwanger ●Volledig vaccinatieschema als kind gehad Gehoord van GR advies voor kinkhoestvaccinatie rondom bevalling. Measles and Acceptance of Vaccination |

Maternale kinkhoestvaccinatie 29 Advies Gezondheidsraad dec 2015 Nog geen besluit minister Nu al vaccineren? Op eigen kosten Tussen 28 en 32 weken zwangerschap Via huisarts of vaccinatiecentrum Revaccinatie (Boostrix-polio ® ): lagere dosis aK dan zuigelingenvaccins

Casus Moeder bevallen van gezonde dochter, nu 4 weken oud. Ouders werken beiden 4 dagen, dochter gaat naar KDV over 2 maanden. Moeder wil zoveel mogelijk voorkomen dat ze ziek wordt. Rotavirusvaccinatie? Zijn er nog andere vaccinaties die zij kan krijgen? Measles and Acceptance of Vaccination |

Rotavirusvaccinatie Gastro- enteritis, vooral in de wintermaanden Ernstig beloop bij zuigelingen, vooral prematuren, dysmaturen en onderliggend lijden Oraal levend verzwakt vaccin, in eerste 6 levensmaanden ●Rotarix ® (2 doses ) ●RotaTeq ® (3 doses ) Geen interferentie met RVP-vaccinaties In diverse landen in vaccinatieprogramma: Engeland, VS Advies Gezondheidsraad: wordt verwacht in de loop van

RIVAR-onderzoek ●Risk group Infant Vaccination Against Rotavirus ●Hoog risicokinderen krijgen vaccin aangeboden vanuit ziekenhuis door kinderarts (derdelijnszorg) ●Evaluatie: - vaccinatiegraad - tijdigheid - incidentie gastro-enteritis bij risicokinderen in ziekenhuis Meer info: 32

Casus gordelroosvaccinatie ●Man, 60 jaar ●Broer heeft gordelroos gehad een half jaar geleden en nog steeds pijnklachten ●Heeft jonge kleinkinderen die nog geen waterpokken hebben gehad ●Zelf waarschijnlijk wel waterpokken gehad Kan hij gevaccineerd worden tegen gordelroos? Measles and Acceptance of Vaccination |

Vaccinatie tegen gordelroos ●Gordelroos wordt veroorzaakt door VZV, net als waterpokken ●Reactivatie bij verminderde weerstand ●Vaccinatie geeft boostereffect ●Zostavax ® (levend verzwakt vaccin) ●Geregistreerd voor personen > 50 jaar ●Zelfde vaccin als waterpokken, hogere dosis ●Advies Gezondheidsraad verwacht eind juni

Incidentie gordelroos 35

Effectiviteit gordelroosvaccinatie 36 Oxman MN, Levin MJ, Johnson GR, Schmader KE, Straus SE, Gelb LD, et al. A vaccine to prevent herpes zoster and postherpetic neuralgia in older adults. N Engl J Med. 2005;352(22):

Geregistreerde vaccins, weinig gebruikt 37 Nieuwe vaccinsNieuwe toepassingen GordelroosMaternale kinkhoestvaccinatie/ cocooning RotavirusPneumokokken voor ouderen VaricellaInfluenza voor personen <60 jaar Meningokokken BHepatitis B voor migranten HPV voor jongens

Project “Extra vaccinaties op maat” ●Wetenschappelijk onderzoek ●Factsheets voor professionals ●Informatie publiek ●Helpdesk voor vragen van professionals 38

Website Measles and Acceptance of Vaccination |

Extra vaccinaties ●Extra vaccinaties mogelijk via huisarts of vaccinatiecentrum ●Voor eigen rekening! ●Indicatiestelling door arts in overleg met patiënt ●Publieksinformatie beschikbaar op: ●LCI-helpdesk voor vragen van professionals: Tel:

Einde Measles and Acceptance of Vaccination |