Warmte rookgassen omzetten in stroom Verduurzaming warmtebenutting biovergister met mestscheiding en droogtunnel Warmte rookgassen omzetten in stroom Drogen van voedermiddelen en digestaat Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Melkveebedrijf, biovergister en droogtunnel Ligboxenstal Mest Vergister Warmte en digestaat Droog tunnel Strooisel en Planten mest Heeft u vragen neem gerust contact met ons op Melkveebedrijf Van der Steege Luttelgeesterweg 5, 8316 PA Marknesse 06-21431471, l.senden@steegro.nl

Doel project ‘Droogtunnel’ Benutten restwarmte biovergister Reductie van digestaat door indrogen dikke fractie en als boxstrooisel benutten dikke fractie drogen en voor plantenteelt benutten Reductie ammoniakemissie en fijn stof met de luchtwasser

Financieel aantrekkelijk Kostenbesparing strooisel Kostenbesparing afzet mest Hygiënisatie in combinatie met drogen biedt exportmogelijkheden (Beleidsprioriteit = buiten landbouw en milieu ten goede) Innovatie drogen voedergewassen (luzerne, gras) en akkerbouwproducten (perspulp)

ORC In 2011 is de ORC geplaatst boven de WKK ruimte. Het rookgas uitlaatdeel van de WKK is daarbij aangepast evenals aparte elektra aansluitingen en bemetering. Na diverse aanpassingen levert hij ca. 100 kWh bij vollast van de WKK. De opbrengst van de ORC in de afgelopen jaren was : 2011 : 255,071 kWh (vanaf aug.) 2012 : 598,279 kWh 2013 : 262,476 kWh (t/m sept.)

Gras of Luzerne drogen In het voorjaar 2012 is de droogbandinstallatie door Dorset gebouwd. De warmte voor de installatie is afkomstig van de WKK en de ORC en wordt middels warmtewisselaars overgebracht. Met behulp van krachtige ventilatoren wordt de opgewarmde lucht door de droger gezogen naar de luchtwasser. Het betreft een 3-taps gecombineerde wasser voor opvangen van stof, reuk en bij drogen van mest van ammoniak (chemisch). Op 14 juni 2012 begonnen met gras drogen en later in het groeiseizoen luzerne van eigen land. Het vers gemaaide gras werd met opraapwagen in doseerbunker gelost en middels een doseerwals en transportbanden op de droogband verdeeld. De afgelopen jaren is onderstaande hoeveelheid (ton) gras en luzerne gedroogd gras luzerne vers vd vers vd 2012 355,5 756,7 2013 717,9 170,1 228,6 396,4 vd = voordroog op het land Eind 2013 is de indeling van de tunnel aange- past om de droogcapaciteit te verbeteren

Mestscheider In 2011 is de mestscheider geïnstalleerd. Vooraf zijn een aantal merken getest en ook verschillende zeven. De dikke fractie (ca. 28% ds) wordt vers in de ligboxen van de koeien gebracht en via het mestkanaal wordt deze dikke fractie vermengd met verse koemest nogmaals vergist. Dagelijks wordt ca. 35 m3 verse rundermest in de vergister ingevoerd. Aan het einde van de vergisting wordt het digistaat minimaal 2 uur bij 70oC gehygiëniseerd. Als er teveel dikke fractie overblijft kan dit rechtstreeks in de vergister gevoerd worden of op het land aangewend worden.

Mest drogen Vanaf eind oktober tot medio april wordt digistaat gedroogd in de droogbandinstallatie. De gedroogde mestkorrels worden in een backmixing bak met dunne mest vermengd en op de droogband gedoseerd. In een vergrote onderbandlosser worden de gedroogde mestkorrels opgeslagen. Met grote vijzels wordt het product verplaatst. In totaal is ongeveer 45 ton gedroogd product gedurende de beschikbare maanden.

Voederwaarde gedroogde luzerne Uit BLGG onderzoek bleek gedroogde luzerne bevat in ds Ds 909 VEM 616 678 DVE 70 77 OEB 52 57 Structuurwaarde 3,4 Ruw as 161 Ruw eiwit 211 Ruwe celstof 274 De voederopname van de gedroogde luzerne past uitstekend in het rantsoen van de melkkoeien en de jonge kalveren konden het met smaak ad lib opnemen

Bemestende waarde gedroogde digestaat Uit BLGG onderzoek bleek gedroogde digestaat bevat Ds 852 Ruw as 272 Organische stof 580 Stikstof 22,0 Stikstof organisch 21,3 Fosfaat 53,1 Kali 59,1 Magnesia 8,0 Natron 36,4 Snede na aanwending Werking minerale stikstof (%) 22 Werking organische stikstof 6 Jaar na aanwending Werking minerale stikstof (%) 75 Werking organische stikstof 30 De dunne fractie kent qua nutriënten een andere samenstelling als de dikke fractie en is uitermate geschikt voor bemesting van gras-, maïs of graanland

Ervaringen Het is met recht een innovatieproject; de droogbandinstallatie en de samenhangende installaties moeten op elkaar afgestemd worden. Ook het voor meerdere doeleinden geschikt zijn van de droger (voedergewas, mest, uien, graan,..) gaf de nodige aanpassingen. Vergunningstechnisch heeft het installeren van een droogbandinstallatie veel tijd gekost (reuk/stof); wij drogen op ongeveer 85oC en is niet vergelijkbaar met grasdrogerijen (tot 800oC). Berekende warmtebenutting (1 MW-thermisch) en werkelijk gerealiseerde benutting is niet eenvoudig te controleren. Extra wals in de droger en extra compartiment voor recirculatie warme lucht gaf verbetering. Engineering en aan het bijstellen en aanpassen is veel tijd besteed. Het optimaal laten functioneren van WKK – ORC en droogbandinstallatie vergt dagelijkse aandacht. Tijdens het groeiseizoen maximaal profiteren van op het land laten drogen, vergroot de droogcapaciteit. Ook de productsamenstelling (gehakseld) heeft invloed op de droogresultaat Luchtwasser voldoet aan gestelde eisen maar dagelijkse monitoring en regelmatig onderhoud vergt veel tijd.