Lucht- en panoramafoto’s van Goes In de periode 4 april – 1 mei 2016 werd in de hal van het Stadskantoor de fototentoonstelling “Goes vanuit de hoogte” gehouden. Een stuk stadsontwikkeling in beeld gebracht vanaf of vanuit (grote) hoogte. In het Digitale Museum kunnen we deze tentoonstelling nog eens bekijken. Hierbij de digitale versie van deze tentoonstelling.

1890 Binnenstad Omstreeks 1890 werd dit tafereeltje van de Grote Markt vastgelegd. We zien de westzijde en kijken de Opril Grote Markt in. Gezien de aanwezige marktkramen zou het dinsdag moeten zijn, sinds mensenheugenis de marktdag in Goes. De opname is gemaakt vanaf de Grote Kerk in noordelijke richting. Foto: collectie Bitter-van Opstal

1890 Grote Markt Op de foto een fraaie compositie van daken en pannen! We werpen een blik in noordelijke richting op de nog kleine stad. Aan de noordrand links zien we molen “De Korenbloem” en daarachter het landschap van de Goese Polder. Niemand kon toen bevroeden dat laatstgenoemd gebied ooit zou worden volgebouwd. De opname is gemaakt in noordelijke richting, vanaf de Grote of Maria Magdalena Kerk omstreeks 1890. Foto: collectie Bitter-van Opstal

1902 Skyline Vanuit zuidwestelijke richting naderen we de Ganzestad met zijn kenmerkende skyline van Stadhuistoren en toren van de Grote Kerk. Het hoge gebouw rechts is de Villa aan de L.P. van de Spiegelstraat (ja, toen nog met initialen L.P.). Maar missen we niet nog een kerktoren, zal men zich misschien afvragen? Inderdaad: op de foto zien we nog geen toren van de rooms-katholieke kerk. Weliswaar was er een katholiek gebedshuis, maar dit was toen nog gehuisvest in de zogenaamde Waterstaatskerk, een relatie klein gebouw, zonder toren. Pas in 1908 kwam de huidige kerk in gebruik. De opname dateert van omstreeks 1902.

1923 Oude stad De oudst bekende luchtfoto van Goes. Een fraaie opname die gemaakt is vanuit zuidelijke richting. We zien de oude stad met een deel van de vesten aan de rechterzijde. Langs de Heernisseweg, een van de wegen van en naar Kloetinge, zien we bebouwing die er van oudsher al was, voor de rest was Goes-Oost er nog niet. Linksboven de Algemene Begraafplaats en het Havenkanaal. Rechts daarvan de nodige aan de haven gelieerde activiteiten. We missen nog de insteekhavens: die zouden pas in de jaren vijftig van de vorige eeuw gegraven worden. Prominent aanwezig zijn de Grote Markt en Grote of Maria Magdalena Kerk. De opname dateert uit 1923 en verscheen dat jaar in een gids over Goes die was samengesteld door gemeentesecretaris J.I. van Ballegoijen De Jong en directeur Gemeentewerken F.G.C. Rothuizen.

1928 Naar het zuiden Op deze foto werpen we een blik op de stad vanuit noordelijke richting. Rechtsonder de stadshaven en iets meer naar links en naar boven het water van de Oostvest. Verder naar boven de binnenstad en het stations- en spoorwegemplacement, waar nu Goes-Zuid is, bijna nog geen spoor van bebouwing. De schoorsteen in het midden rechts is van de Appelstroopfabriek. De foto werd omstreeks 1928 gemaakt. Foto: KLM-Aerocarto / Aviodrome Lelystad

1928 Omgeving molen “De Korenbloem” Niet geheel scherpe foto van de omgeving van molen De Korenbloem met onderaan de Zaagmolenstraat en boven de molen de samenkomst van ’s-Heer Hendrikskinderenstraat en Nieuwstraat (Noordeinde). Links, enigszins verhoogd, de huizen aan de Mattheus Smallegangesbuurt. Rechtsonder zijn nog enkele panden zichtbaar aan de Westerstraat, die in de jaren zestig zouden worden gesloopt. De foto is gemaakt vanuit noordelijke richting, ook omstreeks 1928.

1935 Grote Markt Een opname van het stadshart bij uitstek: de Grote Markt, toen nog met muziektent. Aan het stratenpatroon is nagenoeg niets gewijzigd, natuurlijk hebben de meeste panden in de loop de tijd wél de nodige veranderingen ondergaan. Iets meer naar boven zien we Wijngaardstraat, Westwal en veste. Linksboven de Westerkerk, in 1929 in gebruik genomen. De foto is omstreeks 1935 gemaakt vanuit oostelijke richting.

1935 Kanaal Goes-Goese Sas We zijn met onze vliegmachine beland boven het havengebied, langs het kanaal naar het Sas. Het grote open gebied links, grotendeels grondgebied van het toen nog zelfstandige Kloetinge, zou later ten dele worden opgeofferd aan de uitbreiding van het havengebied, maar deze industrialisatie werd weer gecompenseerd door de aanleg van een recreatiegebied rondom de boerderij “De Hollandsche Hoeve”. Rechts van het kanaal zien we de gemeentelijke gasfabriek en een stukje van de Algemene Begraafplaats. De opname dateert van ongeveer 1935. Foto: KLM-Aerocarto / Aviodrome Lelystad

1939 Grote Markt en Schuttershof Op deze plaat werpen we een blik op de binnenstad, vanuit zuidwestelijke richting. De beide Maria Magdalenakerken en de Grote Markt zijn prominent aanwezig. Het met bomen omzoomd terrein rechtsonder behoorde tot het Schuttershof, dat begin jaren zeventig werd gesloopt. Op het terrein werden later appartementen en winkels gebouwd waaraan ook de naam Schuttershof gegeven zou worden. De Manhuistuin is goed zichtbaar alsook de bomen op het plein achter het Weeshuis, tegenwoordig het Historisch Museum De Bevelanden. De foto werd gemaakt op 27 juli 1939. Foto: KLM-Aerocarto / Aviodrome Lelystad

Goes-Oost Aan de oostzijde van Goes vond direct na de oorlog een forse uitbreiding plaats, waarbij vrijwel het gehele gebied tot aan de grens met Kloetinge werd volgebouwd. Daar werden aangelegd de Marijkestraat, P.C. Quantstraat, M.D. de Grootstraat, Kamperfoeliestraat en de De Graaffstraat. Het ging hier bijna uitsluitend om arbeiderswoningen, waarvan we op de foto enkele blokken zien. Op de voorgrond de Koninginneweg en verder de Kamperfoeliestraat. In het witte pand is al jaren slagerij Maros gevestigd. Boven de bebouwing de toren van de Geerteskerk in Kloetinge. De foto is omstreeks 1950 gemaakt vanaf het Christelijk Lyceum aan de Bergweg. Foto: Gemeentearchief.

1951 Zuidwestelijk landelijk gebied Het landelijk gebied ten zuidwesten van de stad waar we tegenwoordig industrieterrein De Poel aantreffen. Bemerk het grillige verloop van de kavels en de waterlopen daartussen. We zien een groot deel van het spoorwegemplacement dat toen groter was dan tegenwoordig. Ook zien we de zogenaamde “bietenlijn” aftakken van de hoofdlijn. Deze lijn werd in 1971 opgeheven en is thans in gebruik bij de toeristische Stoomtrein Goes-Borsele. Linksboven de eerste bedrijfspanden aan de Marconistraat met de schoorsteen van melkfabriek “Hollandia”, waarin later een garage zou worden gevestigd. Ook is daar de bebouwing aan Pasteurstraat en Naereboutstraat. Midden en linksboven een gedeelte van de oude vooroorlogse bebouwing. In het midden naar beneden loopt de Poelweg, tegenwoordig Van Hertumweg. Van het Stationspark en de wijk Goes-Zuid is op deze opname van 17 oktober 1951 nog geen sprake. Foto: KLM-Aerocarto / Aviodrome  Lelystad

1956 Uitbouw West Een foto die de verdere uitbouw van Goes-West goed in beeld brengt. Onderaan een rijtje woningen aan de Abel Tasmanstraat en het bedrijfspand van glashandel Wattez. Dit pand werd omstreeks 1990 gesloopt. Het rijtje panden onderaan zal ook spoedig verdwijnen in het kader van het grote renovatieproject Goes-West. Bovenaan vier blokken Duplexwoningen aan de Jacob Roggeveenstraat die rond 2010 zijn gesloopt. Hiervoor zijn nieuwe woningen in de plaats gekomen (project Bloempaden). In de jaren negentig begon de uitbreiding in westelijke richting, Nieuw-West. De foto werd omstreeks 1956 gemaakt vanaf een flat aan de Jan van Riebeeckstraat. Foto: Gemeentearchief.

1959 Stationspark In maart 1961 werd het nieuwe veilingcomplex officieel in gebruik genomen. We zien dit complex vanuit zuidoostelijke richting. Boven het complex het station met rechtsboven de oude (vooroorlogse) veilingloodsen en onderaan de Fruitlaan. In de jaren negentig ontwikkelde de gemeente Goes een plan voor kantoorpanden ten zuiden van het stationsemplacement, het Stationspark. In dit plan was geen ruimte meer voor de veiling. Inmiddels is de realisering van dit gebied praktisch voltooid. Het aantal sporen van het stationsemplacement is inmiddels ook drastisch verminderd. Voor het goederenvervoer per spoor heeft Goes geen betekenis meer, in de zin van laden en lossen en rangeren, wél rijden er dagelijks vele goederentreinen naar en van het Sloegebied door Goes. Foto: Slagboom en Peeters Luchtfotografie

1959 Kloetingseweg We zijn de karakteristieke watertoren ingegaan om de voortgang van de zuidelijke stadsuitbreiding te kunnen zien. Het is 30 oktober 1959 en in het gebied ruwweg gelegen tussen Willem Zelleweg,’s-Gravenpolderseweg en Buys-Ballotstraat wordt volop gebouwd aan nieuwe flatwoningen. We zien in de verte de televisietoren, die was in de jaren vijftig hard nodig want de groeiende groep televisiebezitters verwachtte natuurlijk een goede ontvangstkwaliteit, iets wat het signaal van de hoofdzender Lopik bij Utrecht niet kon garanderen. De programma’s van Belgische en Franse televisie waren toen beter te ontvangen dan de Nederlandse! Foto: C.A.S. Nobels

1960 West Na 1950 breidde Goes op bescheiden wijze uit in westelijke richting. Een gedeelte van deze uitbreiding is op deze foto rechtsboven zichtbaar. Dit is overigens geen luchtfoto maar een foto die gemaakt werd vanuit de televisietoren, omstreeks 1960. Pal op de voorgrond boerderij Klein Frankrijk en daarboven de ’s-Heer Hendrikskinderendijk, die tot de aanleg van de Middelburgsestraat in de jaren twintig eigenlijk de enige in- en uitvalsweg was richting Middelburg. Links is nog een stukje van de veste en Westsingel zichtbaar. De schoorsteenpijp die we halverwege iets naar links en naar boven zien is die van melkfabriek “Hollandia” op de hoek Marconistraat/Willem Barentszstraat. Bovenaan het weidse poellandschap, voorportaal van de Zak van Zuid-Beveland. Nog geen bedrijventerreinen, nog geen A58! Foto: Chr. Dekker

1966 Goes-Zuid Op 30 mei 1966 werd deze luchtfoto gemaakt van het plan Goes-Zuid. De wijk heeft een voor die tijd typische structuur van flatblokken, afgewisseld met rijen eengezinswoningen en daartussen groenstroken. Eind jaren zestig zouden er in deze wijk nog drie “torenflats” gebouwd worden, namelijk De Bongerd, Weidezicht en Boszicht. De open strook, enigszins in het midden, zou later worden opgevuld met een winkelcentrum. Links daarvan de Casembroot ULO-school. Dit schoolcomplex is omstreeks 2000 gesloopt en hier kwam een complex met appartementen en winkels voor in de plaats. Bovenaan zien we het veilingcomplex en een stukje van het stationsemplacement. Foto: T. Slagboom

1967 Grote Markt De Grote Markt heeft (natuurlijk) vele veranderingen ondergaan: panden werden meerdere malen verbouwd maar ook de indeling van de markt zelf is in de loop der tijd regelmatig veranderd, vooral door het groeiende autobezit en daaraan gekoppeld de toenemende vraag naar parkeercapaciteit. Vanaf het Stadhuis werpen we een “blik op het blik”. De foto moet liefhebbers van oldtimers zeker doen likkenbaarden. Overigens kan dat nog steeds: ieder jaar vormt de Grote Markt een prachtig decor als hier de oldtimers hun opwachting maken voor deelname aan de Molentocht. De opname is gemaakt in noordelijke richting in 1967.

1969 Ravelijn de Grenadier Een fraaie opname van Ravelijn de Grenadier, omstreeks 1969. Het hoge pand linksonder is het Landbouwcentrum, een pand waar diverse aan landbouw gerelateerde organisaties kantoor hielden. Dit werd ook wel het ‘consulentengebouw’ genoemd. Het is enkele jaren geleden verbouwd tot wooncomplex voor senioren. Heel opvallend is de “uitstulping” die gevormd wordt door Ravelijn de Grenadier, waar ooit molen De Grenadier stond. In de jaren dertig werden hier de Gereformeerde Westerkerk en een drietal blokken van “middenstandswoningen” gebouwd. Duidelijk is in het midden de doorgaande weg Westwal – Van de Spiegelstraat te zien met het busstation. Na een reconstructie van het zogenaamde Koepoortgebied werd het verloop van de wegen gewijzigd en werd de doorgaande route verlegd via de Piet Heinstraat in plaats van de Van de Spiegelstraat. Het busstation werd toen naar de Lijnbaan naast het NS-station verplaatst. Natuurlijk ontbreken de beide Maria Magdalenatorens niet op de foto. Rechtsboven een flatblok aan de Nachtegaallaan. Foto: Slagboom en Peeters Luchtfotografie

1971 Goes-Oost Foto: Slagboom en Peeters Luchtfotografie Vanaf omstreeks 1960 werd Goes-Oost verder uitgebouwd, een ontwikkeling die enigszins vertraagd werd door het feit dat een aanzienlijk deel van de gronden nog behoorde tot het grondgebied van het toen nog zelfstandige Kloetinge. Na de gemeentelijke herindeling met onder meer Kloetinge in 1970 stond niets nog in de weg om de wijk verder te bouwen. De nadruk lag hier op eengezinswoningen, enkele bejaarden- en serviceflats en enkele kerken. Op de foto zien we dat sommige straten al zijn aangelegd maar de woningen nog niet gebouwd zijn. Rond Louise de Colignylaan en Dillenburglaan zijn wel enkele blokken gereed en door de bewoners betrokken. Rechtsboven vangen we nog een glimp op van de Heernisseweg en het ziekenhuis Bergzicht. Iets links daarvan verpleeghuis Ter Valcke. Het ziekenhuis Bergzicht is niet meer, het werd overbodig nadat het nieuwe Oosterscheldeziekenhuis aan de ’s-Gravenpolderseweg in 1987 in gebruik genomen werd. Het complex werd nog enkele jaren benut voor opvang van asielzoekers maar werd begin jaren negentig gesloopt. Verpleeghuis Ter Valcke is er nog altijd maar inmiddels ook flink veranderd na een grote renovatie, waarbij de hoofdingang verplaatst werd van de Valckeslotlaan naar de Louise Colignylaan. De foto werd gemaakt op 23 juni 1971. Foto: Slagboom en Peeters Luchtfotografie