Het hormoonstelsel

Hormonen Hormonen: stoffen die in je lichaam langdurige processen regelen Samenwerking: Autonome zenuwstelsel: snel en kort Hormoonstelsel : langzaam en langdurig

Hormonen Hormonen zijn vetachtige of eiwitachtige stoffen Komen via de bloedbaan overal Doelwitorganen herkennen ze via receptoren op de celmembraan Concentraties zijn belangrijk. Er is sprake van een drempelwaardes en van hormoonspiegels

Hormonen

Hormoonklieren

Alle hormonen en hun klieren op een rijtje hypothalamus hypofyse -voorkwab groeihormoon lichaamsgroei Stofwisseling + groei & ontwikkeling TSH schildklier thyroxine FSH testes testosteron LH ovaria oestrogenen progesteron -achterkwab ADH vochtregeling met urine in nieren oxytocine melksecretie borsten weeën baarmoeder eilandjes van Langerhans insuline opslag glucose: van bloed naar lever en spieren glucagon afgifte glucose: van lever en spieren aan bloed bijnieren adrenaline lichaam snel in actie brengen

Regeling afgifte hormonen Aansturen door zenuwstelsel Zenuwstelsel seintje aan bijnier: adrenaline Stimulatie of remming door andere hormonen Hypofyse SSH, schildklier Thyroxine, remt hypofyse, minder SSH Hormoonklier bepaalt zelf of hormonen worden afgegeven Eilandjes van Langerhans (insuline,glucagon)

Feedback systeem Hormoonklieren houden elkaar in balans door terugkoppeling Remmen: negatieve feedback Stimuleren: positieve feedback

FSH/LH FSH LH ♀ - groei/rijping eicel - eisprong in eierstok - vorming gele lichaam - afgifte oestrogeen - afgifte progesteron ♂ - vorming zaadcel - afgifte testosteron in testes

Groeihormoon hypothalamus hypofyse -voorkwab groeihormoon lichaamsgroei

Thyroxine - + Stofwisseling maakt je lichaam actief hypothalamus hypofyse Stofwisseling + groei & ontwikkeling -voorkwab TSH schildklier thyroxine Stofwisseling maakt je lichaam actief Te veel thyroxine: vermagering + rusteloosheid Te weinig thyroxine: koud lichaam + snel moe Langdurig bij een kind: achterstand in lichamelijke en geestelijke ontwikkeling Langdurig bij volwassene: vergroting schildklier = struma Regeling door negatieve terugkoppeling: - Hypofyse voorkwab + TSH schildklier thyroxine

Insuline en glucagon eilandjes van Langerhans insuline opslag glucose: van bloed naar lever en spieren glucagon afgifte glucose: van lever en spieren aan bloed Na een maaltijd: glucose uit je darmen opgenomen in je bloed Bloedsuikerspiegel: glucosegehalte van het bloed Bloed brengt glucose naar cellen in je lichaam Te veel glucose in het bloed: uitscheiding via nieren Te weinig glucose in het bloed: geen aanvoer meer naar cellen Insline en glucagon werken samen als regelmechanisme Bloedsuikerspiegel stijgt glycogeen -> glucose eilandjes van Langerhans insuline glucagon eilandjes van Langerhans glucose -> glycogeen Bloedsuikerspiegel daalt

Adrenaline In bijniermerg: Adrenaline= stresshormoon FFF-situaties bijnieren adrenaline lichaam snel in actie brengen In bijniermerg: Adrenaline= stresshormoon FFF-situaties Via neurosecretie (sneller) Is een neurohormoon Regelt hartslag, ademhaling en bloedverdeling