De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

1 Vrij-Katholiek Instituut voor Educatie (VKIE) Godsdienstwetenschap Pr. Gert Jan van der Steen.

Verwante presentaties


Presentatie over: "1 Vrij-Katholiek Instituut voor Educatie (VKIE) Godsdienstwetenschap Pr. Gert Jan van der Steen."— Transcript van de presentatie:

1 1 Vrij-Katholiek Instituut voor Educatie (VKIE) Godsdienstwetenschap Pr. Gert Jan van der Steen

2 2 RELIGIE

3 3 Nut van godsdienstwetenschap Veel thema’s binnen de VKK komen ook elders voor Welke referentiekaders werden en worden gebruikt Valkuilen uit het verleden –reductionisme –historische lineariteit –alleen vergelijking volgens verschijningsvorm en niet naar diepgang

4 4 College 1 – inhoud Overzicht Godsdienstwetenschappen Referentiekaders Thema’s Voorbeelden –Vergelijking godsdienstfenomenen voor Egypte en Mesopotamië –Vergelijking ethiek bij Christendom, Navajo indianen, Islam en Boeddhisme

5 5 College 1 – inhoud (vervolg) Opgaven aan cursisten –Welke onderwerpen spelen in de VKK een belangrijke rol? Denk aan: Mystiek Rituaal Magie Monisme-Dualisme Het algemene-het bijzondere (als openbaring) Tolerantie

6 6 College 1 – inhoud (vervolg) –Lees Karen Armstrong, Een geschiedenis van God, en geef per onderwerp aan (één of meer onderwerpen per cursist, samenwerking mogelijk) hoe over die onderwerpen gedacht werd in Christendom, Jodendom, Islam, Boeddhisme en Hindoeisme de gevoerde discussies daarover binnen en tussen de religies: pro- en contra de wederzijdse beïnvloeding tussen religies denkwijze binnen de VKK.

7 7 Literatuur Kernliteratuur –Religie voor dummies, Marc Gellman en Thomas Hartmann, Wiley, 2002, 428 p., ISBN 90-430-0732-3 –Wereldreligies in kaart gebracht, Eliade/Couliano, 1992, 398 p., Aula Pocket, het Spectum. Aanraders voor verdere studie (naast de kernliteratuur) –Armstrong, Karen, Een geschiedenis van God, Vierduizend jaar Jodendom, Christendom en Islam, Anthos, 1995, 511 p, ISBN 90-6074-901-4 –James, William, Vormen van de religieuze ervaring - een onderzoek naar het wezen van de mens. Abraxas, Amsterdam, 5 e druk, 2005, 400 p. ISBN: 90-807300-2-5.

8 8 Literatuur (vervolg) –Bowker, Johan, ed., The Oxford Dictionary of Word Religions, Oxford University Press, 1997, 1111 p, ISBN 0-19-213965-7, 0-19-866242-4 pbk –Wouter Hanegraaff, New Age Religion and Western Culture - esotericism in the Mirror of Secular Thought, Brill, Leiden, 1996, 580 p, ISBN 90-04-10696-0 –Hoekstra en Kranenborg, Rituelen in religieus Nederland, Ten Have, Baarn, 2001, 420 p. ISBN 90-259-5260-7 –Daniel Pals, Seven Theories of Religion, Oxford Univ. Press, 294 p, ISBN 0-19-508725-9 –LCIS Unit 11, Scripture: Non-Christian Religions.

9 9 Definities van religie In te delen volgens de 5 aandachtsgebieden van de VKK, hun verdiepingen en hun verbindingen –I Innerlijke ervaring –II goddelijk, menselijk en natuurlijk leven –IIIa gemeenschap –IIIb liturgie –IV kennis, wijsheid

10 10 Definities van religie (vervolg) Religion as a “binding together” (Latin “religio”, from the verb religare = “to bind together”). I “The feelings, acts, and experiences of individual men in their solitude, so far as they apprehend themselves to stand in relation to whatever they may consider the divine” (psychologisch, ethnocentrisch, circulair). (W.James) I-II Religion is a relationship between the religious devotee and that which is the object of religious devotion (the gods, God, the Tao, the Holy, etc.), a relationship that binds the two together.

11 11 Definities van religie (vervolg) I-II “Religie is de menselijke houding tot een sacrale (heilige) orde die in zich bergt al het zijnde - menselijk of ander zins - d.i. geloof in een kosmos, waarvan de betekenis zowel de mens omvat als transcendeert.” (The Oxford Dictionary of Word Religions, OUP 1997, p. xv) I-II “Beliefs in spiritual beings”. (E.B.Tylor, Primitive Culture)

12 12 Definities van religie (vervolg) I-II-IV Godsdienst is de som van menselijke pogingen om veronderstelde niet-waarneembare machten te begrijpen, te eren, en te beïnvloeden door vormen van communicatie (William Y. Adams, Religion and Adaptation) III Religion is also a binding together of all those who share the same or similar religious attitudes. In this way, religion gives rise to a community of devotees, a collectivity (church, synagogue, brotherhood, sisterhood, etc.) that is itself related to and bound together with the object of its devotion (the gods, etc.).

13 13 Definities van religie (vervolg) III-II liturgie “A set of rituals, rationalized by myth, which mobilizes supernatural powers for the purpose of achieving transformations of state in man and nature”. (A.Wallace, Religion: An Anthropological View)

14 14 Wat is godsdienstwetenschap Godsdienstwetenschap bestudeert inhoud en zin van religieuze uitingen en verschijnselen Is niet gebonden aan een bepaalde kerk of godsdienstige stroming, i.t.t. theologie. Omvangrijk; academische richtingen, studies en faculteiten; veel en goede documentatie

15 15 Wat is godsdienstwetenschap (vervolg) Verbijzonderingen –I Godsdienstpsychologie –II Godsdienstmythologie –III Godsdienstsociologie –III Godsdienstige cultuur –IV Godsdienstfenomenologie/geschiedenis –IV Vergelijkende godsdienstwetenschap –IV Godsdienstfilosofie (apart college).

16 16 Waarom wenden mensen zich tot religie? Mysteries –Onze existentie: waarom bestaan wij? –Hoe moeten we leven? –Wat gebeurt er na onze dood? –Waarom bestaat het kwaad? –Wie is de schepper van het leven?

17 17 Waarom wenden mensen zich tot religie? (vervolg) De zoektocht naar geluk vs. de menselijke conditie –Vervreemding van zichzelf en anderen versus de behoefte aan een betekenisvolle en harmonieuze relatie –De ontoereikendheid van het menselijk bestaan versus de zoektocht naar vervulling –Schuld, betekenisloos zijn en dood versus het zoeken naar rechtvaardigheid, bedoeling en onsterfelijkheid –De belofte van religie: overstijgen van de menselijke conditie.

18 18 Huidige wereldreligies met hun grondleggers, zie literatuur Bahai-geloof; De Bab en de Baha’u’llah Boeddhisme; Siddharta Gautama Christendom; Jezus: menselijk en goddelijk Confucianisme; Confucius: leraar, wijze en ethicus Hindoeïsme; Krishna Inheemse religies en geloofssystemen.

19 19 Huidige wereldreligies met hun grondleggers (vervolg) Islam; Mohammed Jainisme; Mahavira Jodendom (Judaisme); Mozes Shintoïsme Sikh-religie; Goeroe Nanak Taoïsme; Lao Tzu Zoroastrisme; Zoroaster (Zarathoestra)

20 20

21 21 Karakteristieken van religieuze organisaties Indeling –Church, e.g. Anglicanism, Catholicism, Islam, Hinduism, Judaism, Sikhism –The Universal Church, e.g. the Hindu religion in India –The Ecclesia, e.g. Catholic church in medieval Europe, the Anglican church in England and Islam in several Near East societies –The Denomination, e.g. Baptists, Methodists, Pentecostalists –The Sect, e.g. Mormons, Jehovah’s Witnesses, Salvation Army, Quakers –Cult, e.g. Scientology, Transcendental Meditation, Spiritualism. –New Religious Movements (NRM), e.g. Moonies, Scientology. –New Age Movements (NAM) –Fundamentalism –Millenarian Movements - Duizendjarig (vredes)rijk, bijv. People’s Temple en Heaven’s Gate

22 22 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) The Church –A conventional religious organisation with deep roots in society; –national or/and international; –hierarchical and bureaucratic; –trained clergy; –strong use of ritual; –broad membership of a society; –established worldwide networks; –usually accepted by the establishment. –E.g. Anglicanism, Catholicism, Islam, Hinduism, Judaism, Sikhism.

23 23 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) The Universal Church –The universal church is a type of religious organization that is almost indistinguishable from society –An individual belongs to the universal church by virtue of being a member of society –The universal church typically reinforces existing social arrangements. –Example: the Hindu religion in India

24 24 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) The Ecclesia –The ecclesia (like the universal church) shares the same ethical system as the larger society –The ecclesia represents the interests of the ruling class, and hence loses its influence over the lower classes –Consequently, there may be sectarian groups that emerge –Examples of the ecclesia include the Catholic church in medieval Europe, the Anglican church in England and Islam in several Near East societies

25 25 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) The Denomination –Generally, a conventional religious organisation; –national and often international; –bureaucratic; –trained clergy but often lay preachers; –less ritual but emphasis on emotional fervour; –often have broad membership within societies;

26 26 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg Denomination) –established networks; –generally accepted but often not part of formal establishment. –is one of many religious groups in a particular society –Tends to attract a particular social class and/or ethnic group –Membership is typically voluntary and based upon common beliefs and values –Examples include the various Protestant denominations, e.g. Baptists, Methodists, Pentecostalists –Participate actively in society and cooperate with other religious groups

27 27 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) The Sect –The sect is usually a smaller religious body that adheres to unconventional beliefs or forms of worship that differ from mainstream religious practice –Sects generally reject some values of secular society (materialism, entertainment, fashion) –Sects are less likely to be tolerant of other religious groups –Often not accepted as a conventional religious organisation; –local but often international; –informal and tight knit;

28 28 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg Sect) –no professional clergy nor bureaucratic, –often charismatic leader; –monopoly view of truth; –small and inclusive within societies; –established networks, –often worldwide; –often critical of mainstream society/establishment. –E.g. Mormons, Jehovah’s Witnesses, Salvation Army, Quakers.

29 29 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) Cult –Generally not accepted as a conventional religious organisation; –local, national or international; –voluntary, loose structure; –individualistic, often inspirational leader; –ritual often borrowed from many sources; –inclusive membership; –loose/informal networks; –accepting or critical of society. –E.g. Scientology, Transcendental Meditation, Spiritualism.

30 30 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) New Religious Movements (NRM) –Can embrace cult and sect; –many organisations are based overseas; –can have large membership, –commitment through practice and belief rather than formal membership; –lacking in formal organisational structure (clergy, meeting place etc,); –pic’n’mix mentality – mixing mainstream belief with others; –often appeal to those disillusioned with the world; –often accused of brainwashing; –world rejecting e.g. Moonies; –world affirming e.g. Scientology.

31 31 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) New Age Movements (NAM) –Often cults based on spiritual healing, paganism etc; –commitment through practice and belief rather than formal membership; –lacking in formal organisational structure (clergy, meeting place etc,); –hybrids of different belief systems; –client cults – offer services to their followers e.g. tarot readings, reflexology, I Ching; –audience cult – contacts through mass media, internet and conferences. –E.g. Astrology and belief in UFOs.

32 32 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) Fundamentalism –Has turned inwards to the centre of the religion – the Scripture, doctrines and traditions - seeking to protect these from the intrusions of the modern, secular world. –The secular world must adapt to and come under the control of the religious world. –The fundamentalist mentality is characteristically one that sees things in terms of black-and-white, in terms of clear-cut boundaries which determine what is and what is not acceptable belief, who is and who is not in the community.

33 33 Karakteristieken van religieuze organisaties (vervolg) Millenarian Movements - Duizendjarig (vredes)rijk –Defined by their tendency to prophecy the end of the world –Are like sects in that they are usually in tension with the larger society –Millenarian movements tend to emerge during times of stress –Examples include the People’s Temple and Heaven’s Gate—both groups which committed mass suicide in response to their beliefs about the end of the world

34 34 Thema’s in de godsdienstwetenschap Theologie – hoogste werkelijkheid en het idee van het Heilige Kosmologie – vragen over ontstaan en structuur van de kosmos Schepping –Dualisme, samenwerkend –Dualisme, antithetisch –Monisme

35 35 Thema’s in de godsdienstwetenschap (vervolg) Uiteindelijke bestemming of hoogtepunt van alle dingen Antropologie – natuur, bestaan en conditionering van de mens Ethiek Heilbrengers –Mythologische heilbrengers –Historische verlossers –De eschatologische verlosser

36 36 Thema’s in de godsdienstwetenschap (vervolg) Eschatologie –Cyclische kringloop –Lineaire these Verlossing of bevrijding Rituaal, gebed Religieuze gemeenschap Heilige boeken Heilige mensen

37 37 Nuttige onderscheidingen I Geloofsvoorstellingen van de mens –Participerend –Dualistisch –Synthese daarvan I Kenmerken menselijk en goddelijk menselijkgoddelijk hier en nugans anders menselijkbovenmenselijk immanenttranscendent profaanheilig eindigoneindig tijdelijkeeuwig vergankelijkonvergankelijk

38 38 Nuttige onderscheidingen (vervolg) IV Theisme: goddelijke wezens hebben invloed op menselijk gedrag –Polytheisme is het geloof in meerdere goden, elk met hun eigen invloedssfeer –Monotheisme is het geloof in een enkele almachtige God Exclusief: Jodendom, Christendom en Islam Inclusief : alle goden zijn in wezen gelijk; Egypte, India en laat- antiek Intellectueel: oppergod, van wie al de andere goden afstammen Pluriform: één algemene god die zich manifesteert in, onderling onafhankelijke vormen. Deze godheid omvat alle tegenstellingen.

39 39 Nuttige onderscheidingen (vervolg) IV Het algemene-het bijzondere (als openbaring) I-II Religie vs. Magie ReligieMagie Aanbidt het bovennatuurlijkeProbeert bovennatuurlijke krachten te beheersen Object van aanbidding is een god of goden Aanbidt geen god of goden Religieuze ervaring is doel op zichRituaal is een middel tot een doel Groep georienteerd; ervaring is ontworpen om de groep te verenigen Individueel georienteerd; ervaring is ontworpen voor de individuele gebruiker

40 40 I-II Voorbeelden uitwerking thema’s: rituelen Collectieve religieuze rituelen –Bidden –Offers –Zingen en dansen –Genezen –Vasten –Eucharistie, liturgie

41 41 Voorbeelden uitwerking thema’s: rituelen (vervolg) Individuele religieuze rituelen –Yoga –Kruiswegstaties lopen –Met kralen bidden –Bedevaart –Individueel gebed Overgangsriten: de heilige dagen van ons leven

42 42 Voorbeelden uitwerking thema’s: Ethiek –Persoonlijke deugden De gouden regel Mededogen Bescheidenheid: je plaats weten. Respect: op je woorden letten Hoop: leven in een angstaanjagende wereld Gelukzaligheid: heerlijke vreugde Eerlijkheid: ik zweer je Nieuwsgierigheid; kritische vragen stellen Geduld: een deugd Dankbaarheid en erkentelijkheid Reinheid

43 43 Voorbeelden uitwerking thema’s: Ethiek (vervolg) –Publieke deugden Liefdadigheid: de rijkdom delen. Berouw, vergeving, verzoening; het kwade belonen met het goede. Gehoorzaamheid: je plicht doen Ahimsa: het leven respecteren en geweldloosheid praktiseren. Evangelisatie; het geloof verspreiden Gerechtigheid: het juiste doen Innerlijke rust: vrede vinden Tolerantie; accepteren dat er andere manieren zijn. Gemeenschap; bij elkaar komen

44 44 Voorbeelden uitwerking thema’s: Ethiek (vervolg) –Religie en enkele brandende ethische kwesties Abortus: wie mag een zwangerschap beëindigen? Euthanasie en zelfmoord: wie mag een leven beëindigen? Genetische manipulatie: wie is de schepper van het leven? De doodstraf Homoseksualiteit De scheiding tussen kerk en staat

45 45 Godsdienstpsychologie De psychologische analyse van de religieuze ervaring De genetische en oorzakelijke voorwaarden voor het bestaan van de religieuze ervaring De betekenis van godsdienst - in het algemeen of van een bepaalde godsdienst- als uitvloeisel van een individueel zielenproces. De eventuele onmogelijkheid voor de psychologie om godsdienstige, spirituele en mystieke ervaringen te duiden. –Overstijgen godsdienstige, spirituele en mystieke ervaringen die van de ziel?

46 46 Godsdienstpsychologie (vervolg) Standaardwerk: William James (Varieties of Religious Experience, 1902 - Vormen van de religieuze ervaring - een onderzoek naar het wezen van de mens, 2003): “de gevoelens, gedragingen en ervaringen van een individu in relatie tot de eigen perceptie van het goddelijke” –De werkelijkheid van het ongeziene –De religie van het optimisme –De zieke ziel –Het gespleten zelf en het proces van eenwording –Bekering –Heiligheid –De waarde van heiligheid –Mystiek –Filosofie; belang van pragmatisme –Esthetische elementen

47 47 Godsdienstsociologie (zie ook Religion social.ppt) Benadert religie als een sociaal verschijnsel De relatie tussen religie en samenleving –inwerking religie op het sociale leven –uitwerking van een staatsgodsdienst op het geestelijke welzijn van de mensen afhankelijk van zowel de sociale structuur van de samenleving als van de godsdienst zelf –invloed van de sociale structuur van een land op de heersende godsdienst –aard en bron van de gemeenschapvormende kracht van godsdienst Columbia, de personificatie van de USA, leidt pioniers

48 48 Godsdienstsociologie (vervolg) Scheidendende werking van religie in de samenleving van een volk, of tussen volkeren onderling. (Zie: gevaren van religie) Godsdienstige of geestelijke of spirituele gemeenschappen zoals –een heilsinstituut: kerk en klooster van het Christendom, –de monniksorden van het Boeddhisme.

49 49 Godsdienstsociologie (vervolg) Onderwerpen –Religie als een kracht voor stabiliteit en verandering –Religie en sociale klasse –Religie en leeftijdsgroepen –Religie en geslacht –Religie en etniciteit –Groei van alternatieve religies –Groei van Christelijk fundamentalisme –Groei van Islamitisch fundamentalisme –Religie – Marx –Religie – Weber, Durkheim –Religie - Functionalisme –Religie - Feminisme –Secularisatie

50 50 Godsdienstsociologie (vervolg) Functie van religie voor behoud én transformatie van de maatschappij en van cultuur Functionalisten zien religie als een kracht om: –mensen in de maatschappij te socialiseren en te integreren –normen en waarden van de maatschappij te handhaven - en ineenstorting van de maatschappelijke structuur te voorkomen –mensen zich met levenveranderende gebeurtenissen te laten verzoenen.

51 51 Godsdienstsociologie (vervolg) Oorsprong van religie –Tylor: alle religie ontstond vanuit bezorgdheid over de dood van geliefden en ontwikkelde zich tot geloof in een wereld die bevolkt is door geesten –Frazer: religie begon als animisme, ontwikkelde zich tot polytheisme, daarna monotheisme, en zal verdwijnen wanneer de wetenschap alle vragen beantwoordt –Freud: religie was een projectie van kinderlijk verlangen naar zekerheid

52 52 Godsdienstsociologie (vervolg) –Marx religie was een manier om de werkende klasse te sussen en om opstand tegen de bezitters te voorkomen religie is een gereedschap van de heersende klasse om the werkende klasse te beheersen en te domineren –Door zich te concentreren op religie en het hiernamaals wordt de werkende klasse afgeleid van de onderdrukking door de heersende klasse –“Religie is de zucht van het onderdrukte individu, de ziel van zielloze condities; het is de opium van het volk”.

53 53 Godsdienstsociologie (vervolg) –Durkheim Religie is een manier van een sociale groep om de eigen loyaliteit te bevestigen Verering van goden of van het heilige is in werkelijkheid de verering van de eigen samenleving Het heilige staat voor de waarden van de gemeenschap Alle religies verdelen het universum in twee categorieën: –Heilig - die dingen die apart gezet zijn en alleen gekend kunnen worden door buitengewone ervaring –Profaan - datgene wat gewoon is; te kennen door normale empirische observatie

54 54 Godsdienstsociologie (vervolg) –Rudolf Otto Religie ontstaat door het gevoel van mysterium tremendum et fascinans –Parsons Religie geeft richtlijnen voor individuen en gemeenschappen in termen van kernwaarden Religie helpt mensen te integreren in een gemeenschap en helpt hen bij zingeving

55 55 Culturele godsdienstwetenschap Mythologie bestudeert religieuze of heilige verhalen en symbolen Taal- en letterkunde van religies Archeologie kijkt naar fysieke overblijfselen van beschavingen om hun religieuze praktijken, geloven en architectuur te begrijpen Artistieke benadering kijkt naar kunstzinnige producten, iconografie en kostuums Studie van symbolen

56 56 Godsdienstfenomenologie/geschiedenis Systematische behandeling van de religieuze verschijningsvormen en structuren, met de intentie om door te dringen tot het wezenlijke. Geschiedenis van de (wereld)godsdiensten –ontstaan –godsdienststichter –geloofsleer –individuele en collectieve uitingsvormen en praktijk –ontwikkeling en stromingen binnen de godsdienst

57 57 Godsdienstfilosofie Godsdienstfilosofie: filosofische analyse van centrale concepten en leerstellingen van godsdiensten. De bestudering richt zich –op de redelijkheid van het geloof in God en het bestaan van God –op het filosofische van de religieuze taal –op de schijnbare tegenstrijdigheid tussen de aan God toegeschreven eigenschappen en de wereldlijke tussen goddelijke almacht en menselijk kwaad tussen goddelijk ingrijpen en de natuurlijke wereldlijke orde.

58 58 Godsdienstfilosofie (vervolg) –Ook gericht op Christelijke thema's als de Incarnatie de inspiratie van de Schrift de religieuze ritualen zoals de sacramenten zonde, vergeving en genade onsterfelijkheid mystiek

59 59 Godsdienstfilosofie (vervolg) Voorbeelden van filosofische vragen (Morris): –Wat is religie? Hoe verhouden zich religies met religiositeit? –Wat is (on)mogelijk in de natuur van een goddelijke realiteit en wat is de relatie van zo'n realiteit met onze alledaagse ervaring? –Hoe verschillen geloof en rede? Zijn zij verenigbaar? –Hoe verschillen religie en moraliteit? Zijn zij in harmonie? –Hoe verschillen de claims van verschillende religies? Zijn zij verenigbaar?

60 60 Godsdienstfilosofie (vervolg) Voorbeelden van argumenten voor de rechtvaardiging van het theistisch geloof (Morris) –Ontologische argumenten: het concept God bewijst dat God bestaat. –Kosmologische argumenten; het bestaan van de tijd bewijst dat God bestaat –Teleologisch bewijs: het bestaan van de wereld bewijst dat God bestaat –Ethisch bewijs: het bestaan van moraliteit bewijst dat God bestaat. –Ontwerpargumenten –Religieuze ervaring –Wonderen –Fideïsme (het geloof zelf)

61 61 Benadering van religie vanuit wetenschap (reductionisme) Reductionistische benadering vanuit een naturalistisch wereldbeeld Ontstaan van religie –(Deacon symbolic competence; Donald biocultural model; Dunbar gossip and language) Neurale correspondenties –(Azari; Schjødt) Bewustzijn –(Dennett multiple drafts; Damasio core and extended selves; Edelman dynamic core; Persinger temporal lobe religiosity; Gallese mirror neurons; Barsalou social embodiment)

62 62 Benadering van religie vanuit wetenschap (vervolg) Taal –(Lakoff & Johnson metaphor; Turner & Fauconnier conceptual blends; Siegel integrated brain) Moraal –(Haidt happiness; Biering intuition; Frith mind blindness) Rituaal –(d’Aquili et al. biogenetic structuralism; Prince chemistry of religiosity; Lawson & McCauley ritual representations; Whitehouse modes of religiosity) Ideeën –(Sperber epidemiology of representations; Dawkins et al. memes; Boyer counterintuitive conceptions)

63 63 Benadering van religie vanuit wetenschap (vervolg) Geponeerde gevaren van religie –Monopolie op waarheid en betekenis –Symbolisch raamwerk voor zelven, identiteiten en rollen –Totalitaire en teleologische systemen die zijn: Hogelijk normgevend Enorm contra-intuïtief Intens emotioneel Ongelofelijk divers Wederzijds onverenigbaar met andere systemen Irrationeel ritualistisch

64 64 Benadering van religie vanuit wetenschap (vervolg) Geponeerde gevaren van religie (vervolg) –Motiveert individuen en groepen om alles te kunnen doen, vanaf subliem altruïsme tot zelfmoord terrorisme –Autoritair, traditioneel en respect afdwingend –Intrinsiek intolerant voor agnostische of alternatieve opties –Zeer kostbaar en gevaarlijk voor de gezondheid –Onverklaarbaar vasthoudend en misschien zichzelf aanpassend.

65 65 Vergelijkende godsdienstwetenschap Categoriseren en vergelijken van identificeerbare elementen van religie Omvangrijke literatuur

66 66 Voorbeeld vergelijking vroegere religies; vergelijking Egype met Mesopotamië (uit Egypt.ppt) Egyptian Religion –each city had its patron deity –emergence of national government caused some to be more important –as dynasties changed, the primary gods changed –why?? Examples –Memphis: Ptah –later, as the center of power changed, Re/Ra –or Horus –etc.

67 67 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) The Gods –Mesopotamian gods: mostly anthropomorphic –Egyptian gods: vary wildly –animals, human, celestial bodies, etc. Cosmology –Gods created Order out of Chaos –various stories –not mutually exclusive –like the monotheistic religions

68 68 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) Vroeg scheppingsverhaal –Atum, de voorvader van alle andere goden Atoem betekent in het Oud-Egyptisch het zijn, het al of het niets –Oorspronkelijke opstapeling van modder (jaarlijkse overstroming van de Nijl?) –Goddelijke uitzaaiing –Voortbrenging van de goden

69 69 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) Different Perspectives –Mesopotamians: pessimistic life is unpredictable, their gods unstable, their afterlife indistinct and undesirable –Egyptian religion inspired confidence in the eternal, stable order of the universe divinely guided, rhythmic cycle of life and death and belief in a final, eternal bliss

70 70 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) Egyptian religion –extremely tolerant of difference –extremely tolerant of many gods as opposed to, say.. Hebrew religion –the principal deity (national/Pharoah’s deity) allowed other gods to flourish –the number is considerable

71 71 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) Egyptian religion: “oddities” –overlap of functions –syncretism –expansion and contraction of cults –amalgamation of cults –worship of the Pharaoh was “nationwide”

72 72 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) Religion as a Unifying Force –Mesopotamia: master-slave relationship –Egypt: gods conceived of as shepherd who cherish and care for the people –probably the origins of the idea of Jehovah-as-shepherd especially in the Psalms which are pre-dated by Egyptian psalms Akhenaton’s Hymn to the Sun

73 73 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) Permanence of the Cycle of Life –everything was a cycle –eternal, unchanging –life and death –continuous and rhythmic –human life existed in a never-ending interchange of natural and universal elements

74 74 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) The Gods –immanent in nature –existed in a sphere of divine activity –consubstanital: they are existent in everything The Temples –controlled by temple corporations –producing those things necessary for the god –maintaining ma’at –maintaining the very existence of the universe !!!! if they get slack, we’re screwed...in a major way

75 75 Vergelijking Egype met Mesopotamië (vervolg) The Idea of the Cosmos –religious ideas: rooted in a static and changeless universe –influenced every aspect of Egyptian life –influenced every aspect of Egyptian development –gave very strong resilience to Egyptian culture survived virtually unchanged for 3,000 years

76 76 Voorbeeld vergelijking ethiek Zie Religion and Ethics.ppt The Christian Worldview The Navajo Worldview Islam Buddhism


Download ppt "1 Vrij-Katholiek Instituut voor Educatie (VKIE) Godsdienstwetenschap Pr. Gert Jan van der Steen."

Verwante presentaties


Ads door Google