GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout

Presentatie over: "GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout"— Transcript van de presentatie:

1 GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout f.g.naerebout@hum.leidenuniv.nl www.oudegeschiedenis.info

2 College-thema’s 1Inleiding: religie en religies 2Cosmologie: bovennatuurlijke wezens [Deities and demons; Monotheism and polytheism] 3Cosmologie: mythe [Cosmology: time and history; Myth; Theology, theodicy, philosophy; Myth and sacred narrative] 4‘Heilige’ tijd en ruimte [Sacred times and spaces] 5(On)reinheid [Pollution, sin and atonement; Sin, pollution and purity] 6Ziekte en dood [Illness and other crises; Death, afterlife and other last things] 7Intermediairs [Religious personnel] 8Tekst(en) [Religion and writing; Sacred texts and canonicity] 9Offer [Sacrifice, offerings, and votives] 10Divinatie [Divination and prophecy] 11Mysterieculten [Mysteries] 12Magie [Magic] 13Synthese Bij de elf thema’s staat aangegeven welke delen van het boek relevant zijn voor het betreffende thema: indien gewenst kan men met de colleges meelezen. NB: dit overzicht omvat niet alle te lezen pagina’s. Men dient de lectuur ook zelf te plannen.

3 ZIEKTE EN DOOD

4 ZIEKTE: een extreme crisis voor het individu: aantasting van het eigen lichaam Crises  religieuze reactie Medisch jargon: stoornis = ziekte, aandoening, gebrek (ziekte, trauma, RSI, handicap, stigma) = een toestand te voorkomen, of te bestrijden door niet- medische ingrepen of door (para-)medisch handelen. De bovennatuur kan in een niet-medische of in een medische rol interveniëren

5 Oorzaken: De goden: straffen met ziekte De medemens: het ‘boze oog’ of vervloeking maken ziek Het eigen lichaam (endogeen) Exogene zaken als impact of ‘ziekteverwekkers’ Voorkomen/genezen: Religieuze misstappen vermijden; verzoening ‘Magisch’ handelen: amulet enzovoort Gezondheidsadviezen Voorzichtigheid, vermijden, vluchten (Para-)medisch handelen

6

7

8 Genezende goden Amfiaraos Asklepios Hugieia Apollo

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18 DE DOOD Een zekerheid! Burkert: “fear of death is a fact of life” “Lijkbezorging”: crematie, begrafenis: enige vorm van bijzetting is belangrijk De overledene: ontsnappen aan de dood met de bovennatuur als hulp. Als het lichaam ophoudt te functioneren, kan de geest dan voortbestaan? De nabestaanden: Rouw : rite-de-passage

19

20

21

22

23

24

25

26 Indien de geest voortleeft… 1 wijdverspreid geloof in een voortbestaan van de mens na de dood, in enigerlei vorm en op enigerlei plaats (   re-incarnatie) 2 In het graf en/of in een hiernamaals 3 Het hiernamaals heeft in de antieke culturen vaak de vorm van een onderwereld: vgl. het thema van de weg naar de onderwereld: psuchopompoi etc. 4 Straf of beloning in hiernamaals voor daden verricht in deze wereld

27 De weg naar de onderwereld

28

29

30

31

32

33

34 Straf en beloning

35

36

37 Geen terugkeer maar misschien wel een uitzonde- ringspositie?

38

39