Het 4C-ID-model: gebruik op Hs. Edith Stein Hengelo Elly Kamphuis

Presentatie over: "Het 4C-ID-model: gebruik op Hs. Edith Stein Hengelo Elly Kamphuis"— Transcript van de presentatie:

1 Het 4C-ID-model: gebruik op Hs. Edith Stein Hengelo Elly Kamphuis
Elsbeth Ruiterkamp Eric Koertshuis

2 Opzet presentatie Inleiding Kort overzicht van activiteiten
4C-ID en Lesontwerpen met het ADI 4C-ID en Verhalend ontwerpen Verworvenheden Knelpunten en valkuilen

3 Overzicht activiteiten
2 jaar “opleiden voor de toekomst” Start met taak: lesontwerpen m.b.v. ADI Daarna complexe taak: verhalend ontwerpen Nascholing verhalend ontwerpen

4 4C-ID en ADI Start met taakanalyse door docenten
1 Taakklasse onderscheiden 4 deeltaakoefeningen in de vorm van aanvulproblemen Start met hele taak  gegeven volledige lesbeschrijving volgens ADI 3 aanvulproblemen die in moeilijkheidgraad toenemen en wat betreft begeleiding afnemen.

5 Leertaak 1 demonstratie
Het ADI-model Leertaak 1 demonstratie

6 3 30

7 1e les uit de cyclus van 2 lessen
Natuuronderwijs Magneten 1e les uit de cyclus van 2 lessen X X Natuuronderwijs – uit hanomap

8 Beginsituatie bepalen (in notitiepagina achtergrondinfo)
Informatie inwinnen bij Mentor Observeer de kinderen Bekijk de methode voor natuuronderwijs Informeer in sls Leerlingenwerk In de theorie worden drie soorten beginsituaties onderscheiden De potentiële beginsituatie  verwachtingen die je van de kinderen hebt De actuele beginsituatie  de situatie van het lesgeefmoment zelf De toekomstige beginsituatie  de situatie die je na het geven van de les graag zou zien sterke relatie met je lesdoel. In de theorie bestaat de beginsituatie uit de volgende elementen: 1. De interesse en belevingswereld 2. Het ontwikkelingsniveau in relatie tot leren 3. De ontwikkelingskenmerken 4. De sociaal-culturele achtergrond Beginsituatie Grenzen en mogelijkheden Grens: procedurele en conceptuele voorkennis dient vermeld Mogelijkheid: vermelden van specifieke vaardigheden Lees meer in: Leenders, Y,(2002). Effectieve instructie. Studiehandleiding en reader OWP VIW ADI

9 1e les uit de cyclus van 2 lessen
Natuuronderwijs Magneten 1e les uit de cyclus van 2 lessen X X Natuuronderwijs – uit hanomap De lln hebben soms onbewust ervaring met magneten in hun dagelijkse omgeving De lln weten dat voorwerpen van verschillende materialen gemaakt zijn: Hout , plastic, ijzer.

10 Doelen formuleren In concrete termen operationaliseren
4 sleutelvragen vlgs. Mager Gedrag Inhoud Omstandigheden Criteria Zie zelfstudiepakket: Kies lesmateriaal Wachtwoord: Merlijn Onderwijsdoelen hebben betrekking op aspecten van de persoonlijkheid en op de gebieden waarop een leerling zich ontwikkelt, het cognitieve gebied, het affectieve gebied en het psychomotorische gebied. Het lesdoel geeft aan wat de leerlingen aan het einde van de les moeten kunnen of kennen. Een lesdoel beschrijft: het gewenste gedrag aan het eind van de les in operationele termen (kunnen, opnoemen, aanwijzen , rubriceren, verwoorden, enz.), de inhoudscomponent (welk onderwerp behandel je?) de omstandigheden waaronder het gedrag moet worden getoond (gebruik van hulpmiddelen, in een bepaalde situatie) het criterium dat wordt gevraagd (welk niveau, hoe goed) Zie voor meer info: *studiehandleiding en reader OWP-ADI *website doelen  achtergrondinformatie

11 1e les uit de cyclus van 2 lessen
Natuuronderwijs Magneten 1e les uit de cyclus van 2 lessen X X Natuuronderwijs – uit hanomap De lln hebben soms onbewust ervaring met magneten in hun dagelijkse omgeving De lln weten dat voorwerpen van verschillende materialen gemaakt zijn: Hout , plastic, ijzer. De lln kunnen uit hun onderzoek de conclusie trekken dat alleen ijzeren voorwerpen door magneten worden aangetrokken. Deze conclusie kunnen zij met een nieuw voorwerp toelichten.

12 Aan welke competenties werk je deze les?
Competentie(s) met bijbehorende indicator(en), waaraan ik in deze les wil werken [1] (voeg eventueel zelf rijen toe. [2] ) Competentie(s) Indicator(en) De student zet het benodigde leerlingmateriaal voor de les geordend in zodat de opdrachten door de leerlingen, zowel individueel als in groepsverband, efficiënt kunnen worden uitgevoerd. Organisatorische competent Organisatorische competent De student kan zich houden aan een gemaakte planning voor een lesactiviteit volgens het ADI-model Maakt juiste keuzes voor groepsopstelling, werkvormen en materialen om de leerlingen gemotiveerd te houden en de lesdoelen te bereiken. (vak) didactisch competent

13 Koppeling Theorie? In Bs. 4 komen binnen het aanbod van Natuuronderwijs het onderzoekend en ontdekkend leren aan bod. 1 magneet per leerling (30) het apparaatje van juffrouw Jansen Werkblad met daarop spullen uit de bakjes [30] Per groep : 1 bakje met spullen van verschillend materiaal gemaakt Bakjes met ja , deksels met nee.

14 Leerinhoud (link naar procedurle info.)
Ordening in 4 koppen: Kennis inzicht vaardigheden houding en gedrag

15 Leerinhoud (2) De begrippen die je gebruikt de vragen die je stelt
Geeft kort en bondig per lesfase de inhoud weer van: De begrippen die je gebruikt de vragen die je stelt de verbanden die je weergeeft de uitleg/instructie /opdrachten die je geeft het verhaal dat je vertelt

16 1 2 Inleiding Begeleide inoefening Voorbeeld magnetisme
Magneten zitten in gebruiksvoor-werpen en spelletjes Inleiding (Oriëntie Terugblik en motivatie) Sommige spullen kleven wel aan een magneet , andere niet. Conclusie: dit is afhankelijk van het materiaal , wel / niet van ijzer 2 Begeleide inoefening

17 De andere leertaken

18 Leertaak 2 Deel van een gegeven les wordt aangereikt
Moeilijkheidsgraad neemt toe de begeleiding af. Studenten krijgen de opdracht de les af te maken. Studenten wordt gevraagd delen van de les op te nemen en in de OWP’s in te brengen.

19 Leertaak 3 Aan de hand van de gegevens in de hierna volgende lesbeschrijving beschrijf je: De benodigde beginsituatie De leerinhouden die verworven dienen te worden De doelen die je wilt bereiken Je eigen ontwikkelpunten Maak gebruik bij de voorbereiding van deze les van de theorie die je hebt gehad in de Bs. 2 bij het vak Nederlands omtrent aanvankelijke leesprocessen en beginnende geletterdheid.

20 Vragen aan de lln. of ze het nieuwe woord al kunnen hakken en plakken.
Lesfase Tijd Leerinhoud Didactische aanpak, organisatie en middelen Opmerkingen mentor / ISB / IOB / opleider Inleiding 5 min Voor aanvang van de les de 5 zinnen uit de methode op het bord schrijven, plus de regel ‘ik ben al zes jaar’. Ik lees het verhaal ‘niet boos meer’ uit de methode voor. Daarbij beeld ik de woorden verrassing, surprise en feliciteren uit en laat ik een uitnodiging zien. Na het verhaal vraag ik de lln. hun mening te geven. Ik stel daarbij de vragen uit de methode. Naar aanleiding van het verhaal herhaal ik de eerder genoemde begrippen. Uitleg 10 min Op het bord staat de zin ‘ik ben al zes jaar’. Ik laat een aantal lln. de zin voorlezen. Vervolgens vraag ik een llng. een streep onder ‘jaar’ te zetten. Met behulp van de verdeelstrook met het woord ‘jaar’ hakken en plakken. Vervolgens de woordstrook en –plaat aanbieden. Vragen aan de lln. of ze het nieuwe woord al kunnen hakken en plakken. Begeleide inoefening Op het bord staan de vijf zinnen uit de methode. Daarnaast staan vijf woorden met bekende letters op mmkm- en vijf woorden met bekende letters op mkmm-niveau. Ik oefen auditief: bekende woorden op mkm-niveau mkmm- en mmkm-woorden. Ik hak de woorden en kinderen plakken. Ik spreek het hele woord uit en kinderen hakken dit in afzonderlijke klanken.

21 Koppeling aan theorie:
De theorie van Bs 4 aanvankelijk lezen en beginnende geletterdheid. Nederlands. Doelformulering vanuit de theorie is als volgt: . geeft aan welke leesstrategieën en welke deelvaardigheden van het lezen hij kan aanleren in een les aanvankelijk lezen; ·         geeft de beginsituatie aan voor een les aanvankelijk lezen; ·         bedenkt een motiverende inleiding bedenken voor een leesles; ·         bepaalt een didactische route met behulp van een methode; ·         geeft doelgerichte instructie; ·         bedenkt oefeningen om de elementaire leeshandeling en deelvaardigheden van het lezen te trainen; ·         verantwoordt een leesles met behulp van een lesschema. Checklist materialen: per leerling een woorddoos leesboeken bord + krijt wandkaart + woord verdeelstrook ´jaar´ + blanco verdeelstrook

22 Verhalend ontwerpen en 4C-ID
Gekoppeld aan bs. 6 (thema: onderwijs in samenhang) Tweede jaars studenten 1 tutorgroep Start met taakanalyse Verdeling in taakklassen-leertaken-deeltaakoefeningen bepalen soorten informatie Confrontatie studenten met 4C-ID Uitvoeren project door studenten in de praktijk

23 Leertaak 1 Circus Grimaldi Taakklasse 1
Voorbereiden verhalend ontwerpen Taakklasse 2 Pedagogisch didactische aanpak Taakklasse 3 Doelen/ leerinhouden/ leerlijnen vanuit de vakken

24 Taakklasse 1-2-3 Leertaak 1 (bijeenkomst 1)
Voorbeeld uitwerking van les Elsbeth gebruiken, evt. videofragment van die les. Analyse aan de hand van circus Grimaldi Lesopzet eerste bijeenkomst: Doel van deze bijeenkomst: inzicht krijgen in alle deelaspecten van de hele taak ‘verhalend ontwerpen’. Korte terugblik hoorcollege over verhalend ontwerpen. Toelichting op taakanalyse ‘verhalend’ ontwerpen m.b.v. dia nr. 2 (verbeterpunt: samen met studenten brainstormen over verschillende aspecten van de taak en pas daarna taakanalyse presenteren) In groepen de storyline van Circus Grimaldi analyseren m.b.v. gegeven taakanalyse (dia 2) Centraal stond de vraag: Is met alle genoemde aspecten rekening gehouden? 4. Gezamenlijke evaluatie van het werkproces Resultaten evaluatie: -Door deze oefening hebben we een beter inzicht gekregen in de complexiteit van deze taak”. -Inhoudelijke, voorwaardelijke kennis m.b.t verhalend ontwerpen is bij studenten niet of nauwelijks aanwezig en door inzet van deze werkvorm wordt duidelijk welke vaardigheden en kennis nog nodig zijn om deze taak te kunnen uitvoeren. -Inhoudelijke doelen zoals door de vakken gegeven in de ondersteunende informatie is te algemeen geformuleerd en geven te weinig houvast. Voorzichtige conclusie van ontwikkelaars: dat studenten, naast doelen, leerlijnen krijgen aangereikt vanuit de vakgebieden zodat studenten hierbij beter kunnen aansluiten bij de kinderen uit hun eigen stageklas. Leerlijnen geven beter houvast en geven meer richting.

25 Leertaak 2 De reiswinkel voor Zuid Europa Taakklasse 1
Voorbereiden verhalend ontwerpen Taakklasse 2 Pedagogisch didactische aanpak Taakklasse 3 Doelen/ leerinhouden/ leerlijnen vanuit de vakken

26 Taakklasse 1-2-3 - Leertaak 2 (bijeenkomst 2)
De Reiswinkel voor Zuid-Europa. Lesopzet 2 (aanvul probleem) 0. Terugblik op vorige bijeenkomst en taakanalyse (dia 2) nog kort herhalen. 1. Starten met een overzicht van de hele taak rondom “de reiswinkel van Zuid-Europa”. Zowel het voorbereiden als het pedagogische/didactische als het intergratie van de vakken’deel’ wordt kort besproken. Doelen van de vakken toelichten a.d.h.v. dia 7 De verhaallijn uiteenzetten. 2. Episode : Presenteren van Episode 1 zie dia 8 en 9 en 10 3. Aanvuloefeningen toelichten per taakklasse. 4. Verwerking in groepen. Doelen en inhouden worden verdeeld over de groepen. 5. Gezamenlijke reflectie met als doel de gehele taak’gedachte’ in beeld te houden. Doelen vanuit de vakken: Aardrijkkunde – Geschiedenis/Burgerschapskunde – Taal – Rekenen – ICT – Sociale vaardigheden. Kinderen willen we kennis laten maken met een 4-tal Zuid-Europese landen, tw. Griekenland – Spanje – Italië – Portugal. Kinderen willen we kennis laten maken met een aantal aspecten van de reiswereld Vanuit de kerndoelen: Bijvoorbeeld voor Taal: Schriftelijk taalgebruik: De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. Rekenen: Wiskundig inzicht en handelen: De leerlingen leren praktische en formele rekenwiskundige problemen op te lossen en redeneringen helder weer te geven. Leerinhoud: Klimaat Cultuur – Musea – Eten en drinken- Ontspanning. Topografie Historie Kosten van de reis in relatie tot de vorm waarvoor gekozen wordt. Communicatie – verkoop technieken – Pr. – Reclame -ICT website reisbureau Verhaallijn: Een Nederlandse familie (Kamphuis) wil op vakantie naar Zuid-Europa. Dit kan natuurlijk niet onvoorbereid. Er worden uitgebreide eisen aan de vakantie gesteld. Er wordt dus gedegen onderzoek gedaan op allerlei fronten. Uiteindelijk belandt de familie in Griekenland, in het plaatsje Mycene. Ze gaan deelnemen aan een excursie naar de grotten van Seuz. De familie verdwaalt in deze grotten. Tijdens de zoektocht naar de uitgang stuiten ze op archeologische schatten die zijn weerga niet kennen. Tussen de schatten vinden ze een plattegrond van gangenstelsel en vinden op deze wijze de uitgang. Context/Opening (eerste episode) Het is de tijd van het boeken van een zomervakantie. Het is al maanden donker en druilerig weer. Dus we willen in de zomer de warmte van Zuid-Europa opzoeken. Klanten komen bij jouw reisbureau om een reis te boeken. Hiervoor heb je kennis van de landen nodig over wat deze landen te bieden hebben. Verder moet je inzicht hebben in de soorten reizen en de kosten die hieraan verbonden zijn. Zodat je deze klanten een goed advies kunt geven.

27

28 Leertaak 3- Eigen ontwerp
Taakklasse 1 Voorbereiden verhalend ontwerpen Taakklasse 2 Pedagogisch didactische aanpak Taakklasse 3 Doelen/ leerinhouden/ leerlijnen vanuit de vakken Het eigen verhaal staat nu centraal

29 Voorbeelden materialen studenten

30 Verhalend ontwerp “De sportschool”
Rob Kobes Kim Herskamp VH2D

31 Taak-analyse verhalende ontwerp voor kinderen

32 Taak-analyse verhalende ontwerp voor kinderen

33 Taak-analyse verhalende ontwerp voor kinderen

34 Taak-analyse verhalende ontwerp voor kinderen

35 Ondersteunende informatie
Nederlands: Brief indeling (aanhef etc.…) handleiding schrijven indeling poster ontwerpen Techniek constructiebouw (hoogbouw) beschrijving apparaten Aardrijkskunde noord-oost-zuid-west Sportschool kennismaking Samenwerking taken verdelen groepsverantwoordelijkheid/processen feedback geven (negatief/positief)

36

37 4C-ID – verhalend ontwerpen en Nascholing
Het idee: Wilbertschool – Jenaplanschool Pilot  gericht op ontwikkeling nascholingsaanbod Onderliggende vraag directie: in kaart brengen van leeropbrengsten van projectonderwijs (verhalend ontwerpen)

38 Vormgeving Vergelijkbaar met studenten
Focus vanuit taakanalyse op vakkenintegratie Kerndoelen en leerlijnen: Welke kennisgebieden komen aan de orde in het projectwerk Vraag: mate van sturing en doelgerichtheid vanuit verhalend ontwerpen? Dilemma: Registratie en rapportage van leeropbrengsten.

39 Aandachtspunten/opbrengsten na uitvoering pilot:
Hele taak benadering gebruiken/ombouwen n.a.v. nascholingsvraag Hele taak= Het kunnen verantwoorden van projectonderwijs in termen van leeropbrengsten Hele taak ≠ verhalend ontwerpen Uitdaging: 4C-ID-model inzetten om genoemde complexe taak eigen te maken.

40 Korte film Wilbertschool

41

42 Vragen?

43 Taakanalyse hele taak ADI

44 Procedurele informatie:
Maak gebruik bij de voorbereiding van deze les van de theorie die je hebt gehad in de Bs. 4 bij het vak Nederlands omtrent aanvankelijke leesprocessen en beginnende geletterdheid.

45 …………… Voorbeeld van Planning Bronnen: Letschert, J. (1995) JSW Boek: Op verhaal komen. Thematisch onderwijs waarbij verhalen in het middelpunt staan. Tilburg: Zwijssen. Pg 38- planningsmodel. Pg voorbeeld wandfries. Vos, E. & Dekkers, P. (1994) Verhalend ontwerpen. Groningen: Wolters Noordhoff.

46 Voorbereiden verhalend ontwerpen Taakklasse 2
Gehele taak Taakklasse 1 Voorbereiden verhalend ontwerpen Taakklasse 2 Pedagogische/ Didact. aanpak Taakklasse 3 Integratie van vakken Leertaak 1 Leertaak 2 Leertaak 3 Leertaak 1 Leertaak 2 Leertaak 3 Leertaak 1 Leertaak 2 Leertaak 3 Ondersteunende informatie vanuit vakken (Kern)doelen leerlijnen Ondersteunende informatie Meervoudige Intell. Samenwerkend leren - vakdidactiek Case Study: Circus Grimaldi Aanvul probleem De Reiswinkel Conventioneel probleem: eigen ontwerp Procedurele informatie: Routine aspecten

47 Procedurele informatie:
Voorbeeld van Planning Letschert, J. (1995) JSW Boek: Op verhaal komen. Thematisch onderwijs waarbij verhalen in het middelpunt staan. Tilburg: Zwijssen. Pg 38- planningsmodel. Pg voorbeeld wandfries. Vos, E. & Dekkers, P. (1994) Verhalend ontwerpen. Groningen: Wolters-Noordhoff. Greven, J. & Letschert, J. (2005) De Storyline Approach, over thematisch onderwijs in de vorm van verhalen. Enschede: SLO.

48 Taakklasse 1-2-3 Leertaak 1 (bijeenkomst 1)
Voorbeeld uitwerking van les Elsbeth gebruiken, evt. videofragment van die les. Analyse aan de hand van circus Grimaldi Lesopzet eerste bijeenkomst: Doel van deze bijeenkomst: inzicht krijgen in alle deelaspecten van de hele taak ‘verhalend ontwerpen’. Korte terugblik hoorcollege over verhalend ontwerpen. Toelichting op taakanalyse ‘verhalend’ ontwerpen m.b.v. dia nr. 2 (verbeterpunt: samen met studenten brainstormen over verschillende aspecten van de taak en pas daarna taakanalyse presenteren) In groepen de storyline van Circus Grimaldi analyseren m.b.v. gegeven taakanalyse (dia 2) Centraal stond de vraag: Is met alle genoemde aspecten rekening gehouden? 4. Gezamenlijke evaluatie van het werkproces Resultaten evaluatie: -Door deze oefening hebben we een beter inzicht gekregen in de complexiteit van deze taak”. -Inhoudelijke, voorwaardelijke kennis m.b.t verhalend ontwerpen is bij studenten niet of nauwelijks aanwezig en door inzet van deze werkvorm wordt duidelijk welke vaardigheden en kennis nog nodig zijn om deze taak te kunnen uitvoeren. -Inhoudelijke doelen zoals door de vakken gegeven in de ondersteunende informatie is te algemeen geformuleerd en geven te weinig houvast. Voorzichtige conclusie van ontwikkelaars: dat studenten, naast doelen, leerlijnen krijgen aangereikt vanuit de vakgebieden zodat studenten hierbij beter kunnen aansluiten bij de kinderen uit hun eigen stageklas. Leerlijnen geven beter houvast en geven meer richting.

49 Taakklasse 1 leertaak 2 De Reiswinkel voor Zuid-Europa. Op zoek naar een reis naar een Zuid-Europees land kom op het internet in Griekenland terecht. Episode 1: Diana krijgt in haar reisbureau familie Kamphuis op bezoek. Vader Roy en moeder Elly en hun twee puberende kinderen willen naar een Zuid-Europeesland op vakantie. Ze hebben schoon genoeg van ons kwakkelende winterweer en zoeken de warmte. Naast warmte, zon zee en strand zoeken vooral vader en moeder ook kunst en cultuur. Sleutelvraag 1: Wat moet Diana allemaal weten om de familie Kamphuis een goed advies te kunnen geven? Aanvuloefening Sleutelvragen: (denk aan koppeling met (hele) taakanalyse, dia 2) Over welke aspecten van het land wil deze familie meer weten? In welk land vindt deze familie de meest passende vakantie gezien hun vragen en wensen.

50 Taakklasse 1 leertaak 2 Verhaallijn: Een Nederlandse familie (Kamphuis) wil op vakantie naar Zuid-Europa. Dit kan natuurlijk niet onvoorbereid. Er worden uitgebreide eisen aan de vakantie gesteld. Er wordt dus gedegen onderzoek gedaan op allerlei fronten. Uiteindelijk belandt de familie in Griekenland, in het plaatsje Mycene. Ze gaan deelnemen aan een excursie naar de grotten van Seuz. De familie verdwaalt in deze grotten. Tijdens de zoektocht naar de uitgang stuiten ze op archeologische schatten die hun weerga niet kennen. Tussen de schatten vinden ze een plattegrond van een gangenstelsel en vinden op deze wijze net op tijd de uitgang.

51 Eigen verhalend ontwerp
Ontwerp volgens 4C-ID een verhalend ontwerp Taakklasse Bijeenkomst 3 Eigen verhalend ontwerp

52 Opzet bijeenkomst 3 Vaststellen stand van zaken.
Terugblik op werkproces tot heden. Starten vanuit hele taakbenadering Deeltaakoefeningen Nu voorbereiden en uitvoeren van eigen verhalend ontwerp. Opdracht: Werken vanuit de hele taakbenadering met kinderen.

53 Hele taak benadering Afname van begeleiding uitgangssituatie
doelsituatie oplossing met uitleg aanpak demonstratie van het probleemoplossingsproces Voorbeeld van de hele taak was Circus Grimaldi Afname in begeleiding en deel van de taak: De reiswinkel Laatste taak is: Eigen verhalend ontwerp gericht op uitvoering in de praktijk. uitgangssituatie doelsituatie

54 De 4 componenten component 4: component 1: Deeltaakoefening
Biedt extra oefening voor routine-aspecten voor automatisering component 1: De leertaak Altijd een hele taak Afname in begeleiding (zie oranje vlakjes) Deze en volgende dia dienen interactief besproken te worden en gekoppeld aan eigen leerervaringen rondom het verhalend ontwerpen. De leertaak is feitelijk de taakanalyse (zie dia 7) Deeltaakoefening is voor studenten niet echt aan de orde geweest. Ondersteunende informatie is de achterliggende literatuur/bronnenmateriaal rondom het verhalend ontwerpen en colleges bs. 6. Procedurele informatie: Is kennis bs. 1 t/m 5 bijv. het kunnen hanteren van het ADI en model Adaptief onderwijs. component 3: Procedurele informatie JIT (just-in-time) informatie Gericht op routineaspecten van de leertaak component 2: Ondersteunende informatie Ondersteunt bij het oplossen en uitvoeren van de leertaak. Gericht op algemene kennis