De literaire kritiek.

Presentatie over: "De literaire kritiek."— Transcript van de presentatie:

1 De literaire kritiek

2 1. Inleiding - vorig college

3 Op een keerpunt Ik vrees dat ik vele van mijn intellectuele lezers ga teleurstellen, maar werkelijk, ik houd van televisie. Jan Walravens (1959)

4

5 Op een keerpunt In een interview met de Belgische krant de Standaard analyseerde u de reality soap Big Brother. Dat zou een neerlandicus vroeger niet zo gauw gedaan hebben. 'Ik heb de tweede Big-Brotherserie in Vlaanderen uitgebreid gevolgd. Niet dat ik er zo'n groot fan van ben. Toch is het fascinerende tv. Je hoeft maar even te kijken en je begint empathie te voelen voor sommige deelnemers. Je gaat je identificeren, wilt weten waarom ze doen zoals ze doen en begint je af te vragen: hoe zou ik in die situatie reageren? Dat maakt de antropoloog in mij wakker. De old school academische reflex is dat Big Brother schandalig slechte tv is. Het zijn vooral de recensenten van de betere media die er op die manier tegen tekeer gaan. Aan universiteiten is de afkeer minder groot.

6 Op een keerpunt 'Ik ben een groot bewonderaar van de Franse literatuurcriticus en filosoof Roland Barthes. Barthes keek naar heel gewone dingen en onderzocht wat ze eigenlijk voor mensen betekenen. Zo schreef hij een essay over de manier waarop in Frankrijk over de Tour de France gesproken werd, en probeerde duidelijk te maken welke ideologische lading daarin verborgen ligt. Hij liet zien hoe in begrippen als "kopman" en "knecht" het feodale denken voortleefde. Barthes schreef ook over biefstuk en frites: heel inspirerend, de eenvoudigste zaken bezitten zo veel betekenis.' Interview met Geert Buelens Opmerking – the contextual turn

7 Neerlandici en internet
Discussie

8 2. Van Rees

9 Consensusvorming in de literatuurkritiek
C.J. van Rees, ‘Consensusvorming in de literatuurkritiek.’ In: Hugo Verdaasdonk (red.), De regels van de smaak. Joost Nijsen, Amsterdam 1985, p

10 4 taken het signaleren van recentelijk verschenen uitgaven op het gebied van toneel, poëzie, verhalend proza en beschouwend proza; - het beschrijven van deze werken; - het interpreteren ervan; - het evalueren ervan.

11 Van Rees – empirische literatuursociologie
„Het gangbare idee is dat deze taken sterk in elkaars verlengde liggen, (…) Ik meen daarentegen dat de overeenstemming die recensenten bereiken over de aard en de kwaliteit van bepaalde werken afhangt van buiten-tekstuele faktoren, m.n. van de stellingnames die gezaghebbende critici ontwikkelen.“

12 Van Rees Journalistieke kritiek Essayistische kritiek
Academische kritiek („How a literary work becomes a masterpiece: on the threefold selection practised by literary criticism“)

13 Journalistieke kritiek

14 Essays en bijdragen in boeken

15 3. Joosten

16 Kritiek op een keerpunt
Jos Joosten, Kritiek op een keerpunt. Recenseren in tijden van internet en weblog. In: Nieuw Zuid, jrg.5, nr.18.

17 Kritiek op een keerpunt
Ik geloof werkelijk dat ik namens het overgrote deel van alle recensenten spreek, als ik stel dat geen enkele criticus er alleen op uit is om alleen maar zijn eigen ideeën bevestigd te zien. Je (althans ik) duikt toch steeds de stapel nieuwe boeken in op zoek naar een verrassing. Dat doet natuurlijk niets af aan het gegeven dat je je ideeën over literatuur hebt, waar bepaalde teksten dichter bij staan dan andere; dat er een andere verwachtingshorizon bestaat bij het opslaan van een bundel waar X op staat dan waar Y de auteursnaam is. En natuurlijk zijn er altijd mensen wier ideeën je hoogacht. Die ideeën sturen je onwillekeurig al vóór de eerste lectuur van een onbekende dichter. Je ontkomt, vrees ik, nooit aan externe invloeden bij je oordeel – daarbij kan zelfs de expliciete flaptekst onbedoeld nog voor of tegen een bundel werken.

18 Kees Fens ( )

19 Kritiek op een keerpunt
Vraag 1, Brems „Voor mijzelf was het steeds weer een verrassing om te zien voor hoeveel sterretjes de eindredactie meende dat ik had geoordeeld.“

20 Definitie „LITERAIRE KRITIEK: de verzameling teksten waarin, zonder opgelegd eindoordeel, subjectief, publiekelijk en op schrift - of anderszins geboekstaafd en publiek raadpleegbaar - recent verschenen publicaties becommentarieerd zijn die in aanmerking komen voor het predikaat ‘literair’.“

21 Definitie zonder opgelegd eindoordeel VERSUS propaganda, reclameteksten, flapteksten,… subjectief VERSUS het gangbare idee dat de criticus objectief moet/kan zijn („De kritiek is per definitie een tak van sport waarbij een scheidsrechter nooit fair-play kan afdwingen.“) publiekelijk VERSUS ongepubliceerde privéstukken op schrift - of anderszins geboekstaafd en publiek raadpleegbaar VERSUS bijv. besprekingen op de radio recent verschenen publicaties VERSUS besprekingen van herdrukken

22 Definitie LITERAIRE KRITIEK: de verzameling teksten waarin, zonder opgelegd eindoordeel, subjectief, publiekelijk en op schrift - of anderszins geboekstaafd en publiek raadpleegbaar - recent verschenen publicaties becommentarieerd zijn die in aanmerking komen voor het predikaat ‘literair’. Boekgrrls? (Brems, p. 5)

23 De opkomst van poëzielogs
Brems, vraag 9

24 De opkomst van poëzielogs
Ton van ´t Hof Chrétien Breukers Jeroen Mettes Poëzierapport

25 4. Brems

26 Literaire kritiek en internet
Bespreking artikel