Sustainable nutrition L.Reijnders. Wat is sustainability (duurzaamheid)? Nauw verbonden met: stationary- of steady- state economy (=economy in equilibrium.

Presentatie over: "Sustainable nutrition L.Reijnders. Wat is sustainability (duurzaamheid)? Nauw verbonden met: stationary- of steady- state economy (=economy in equilibrium."— Transcript van de presentatie:

1 Sustainable nutrition L.Reijnders

2 Wat is sustainability (duurzaamheid)? Nauw verbonden met: stationary- of steady- state economy (=economy in equilibrium with its natural resources) & inter-generational justice Nauw verbonden met: stationary- of steady- state economy (=economy in equilibrium with its natural resources) & inter-generational justice In 1970s uitgebreid met geen negatieve invloed vervuiling op toekomstige generaties, behoud ecosysteem diensten Sinds late jaren 1980 > 100 definities vaak inclusief sociale en economische elementen

3 Sustainability in deze inleiding Oorspronkelijke betekenis (beperkt tot ‘milieuaspecten’) Dat betekent niet dat sociale en economische aspecten voeding onbelangrijk zijn Aan einde inleiding: aandacht voor sociale elementen

4 In de geschiedenis: Zowel duurzame als niet duurzame voeding Zowel duurzame als niet duurzame voeding  Voorname determinanten: voedselproductie & brandstofgebruik Niet duurzaam:  Holland 11-16e eeuw  Vroege aboriginals in Australië ~ Duurzaam:  Nabateers  ‘Vlaamse bouw’ (18e eeuw)

5 Huidige voeding Niet duurzaam vanwege:  Afhankelijkheid intensief gebruik van natuurlijke hulpbronnen gevormd door trage geologische processen  Vaak verbonden met vermindering vernieuwbare natuurlijke hulpbronnen ( afname visstand & vruchtbaarheid grond, daling grondwater stand),  Vaak verbonden met afname ecosysteem- diensten  Vaak verbonden met milieuvervuiling die leidt tot nadelen voor toekomstige generaties (toename broeikasgasconcentraties in atmosfeer, grondwatervervuiling)

6 Fossiele brandstoffen (aandeel voeding in verbruik ~ 16%) Fossiele koolstofverbinding Totaal verbruik in jaren vorming tijdens geologische piekproductie Aardolie (conventioneel) 1 miljoen Aardgas (conventioneel) 3 miljoen Steenkolen60.000

7 Duurzame voeding voor iedereen thans buiten bereik Omvang bevolking & eetpatroon maken het voorlopig onmogelijk tot een duurzame voeding te komen Voornaamste structurele knelpunten: fosfaaterts gebruik & afname ecosysteemdiensten door het ruimen van natuur Gebruik fossiel brandstoffen geen structureel knelpunt echter overgang op duurzamer systeem voor iedereen kwestie van decennia

8 Energie transitie Wereldwijde input energie in economie: ~14x 10 12 Watt ~14x 10 12 Watt Technische mogelijkheden voor verbetering energie efficiency: factor 3 (industrielanden) tot 6 (ontwikkelende landen) beter dan nu. Aanbod: Zonne-energie: 121300x 10 12 Watt Wind energie: 600x 10 12 Watt Geothermische energie: 30x 10 12 Watt (Totale voorraad fossiele brandstoffen + uraan < 1 maand zonne-energie) (Zonnecellen in 5% van Sahara: ~14x 10 12 Watt)

9 Duurzamer kan wel Deels in de sfeer van aanpassing voedingspatroon: bijv. meer vegetarisch (Reijnders & Soret American Journal of Clinical Nutrition 78 (2003) 664-668 S Deels door aanpassing productiewijze: bijv. kas als energie leverancier

10 Vleeseiwit (in industrielanden) versus soja-eiwit milieuaspect Effect soja-eiwit Relatief effect vleeseiwit Land gebruik 16-17 Water gebruik 14.4-26 Verbruik fos- siele brandstof 16-20 Verbruik fosfaat erts 17 Emissie ver- zurende stoffen 1>7 Emissie bio- ciden 16 Emissie koper 1>100

11 Conversie-efficiency (USA: CAST, Animal Agriculture & the global food supply 1999) productenergieeiwit varkensvlees0.210.19 ei0.240.36 melk0.250.21 rundvlees0.070.08

12 Energieleverende kas Zonnewarmte: seizoensopslag

13 Meer opties aanpassing eetpatroon (1) Voedsel met minder ‘voedselkilometers’ (met verschil qua aard transportmiddel) -in US foodmiles ~ 11% broeikasgasuitstoot voedsel (over levenscyclus) Bron: Weber et al. Environmental Science & Technology 42 (2008) 35018-3513 -milieueffect 1 kg voedsel per vliegtuig over lange afstand ~ milieueffect 1 kg eko-vlees Bron: Jungbluth et al. Int J. LCA 5 (2000) 134-142

14 Meer opties aanpassing eetpatroon (2) Minder ‘diepvries’ -milieueffect 1 kg diepvriesgroenten ~ milieueffect 1 kg eko-vlees Bron: Jungbluth et al. Int J. LCA 5 (2000) 134-142

15 Meer opties aanpassing productiewijze No-till landbouw Precisie landbouw Geïntegreerde teelt Eko (lagere inputs/minder vervuiling/meer biodiversiteit op bedrijf versus grotere landclaims) MSC vis

16 Marktpotentieel Huidige aandeel duurzamere producten relatief klein (meestal <5%) Zou sterk veranderen wanneer externe (thans afgewentelde) kosten moeten worden doorberekend in prijzen

17 Sociale aspecten Max Havelaar Einde dumping voedsel uit industrielanden Soms ook gemengd met milieucriteria:  Basel soja  Eko-Oké bananen