West-Vlaanderen laat je niet vallen!

Presentatie over: "West-Vlaanderen laat je niet vallen!"— Transcript van de presentatie:

1 West-Vlaanderen laat je niet vallen!
Valpreventie bij de thuiswonende oudere Een leidraad voor kinesitherapeuten

2 Inhoudstabel Inleiding Ernst, voorkomen en gevolgen Preventie
Tips bij het aanbrengen van het thema Omgaan met weerstanden Ondersteuning geven Ondersteunend materiaal

3 Inleiding West-Vlaanderen verenigd om vallen te voorkomen
West-Vlaamse SEL’s en Logo’s slaan de handen in elkaar om aan valpreventie te werken Twee invalshoeken: Iedere zorgverlener die in contact komt met een 65-plusser geeft dezelfde boodschap rond het thema valpreventie Elke 65-plusser wordt door een zorgverlener benaderd ‘Week van de valpreventie’: jaarlijks (1e week na de Paasvakantie) valpreventie in de kijker zetten en screenen

4 Ernst, voorkomen en gevolgen van een val
Ouderen onderschatten de ernst van een val Verzwijgen van valincident uit angst zelfstandigheid te verliezen

5 Ernst, voorkomen en gevolgen van een val
De cijfers spreken voor zich… 1 op 3 van de thuiswonenden 65-plussers valt minstens 1 keer per jaar Bij 75-plussers tot 42 % van de populatie Slechts 20 % van de valincidenten wordt gemeld bij de huisarts, dus percentages waarschijnlijk nog hoger 95 % van de valpartijen bij dagdagelijkse activiteiten 70 % in en rond de woning

6 Ernst, voorkomen en gevolgen van een val
De gevolgen van een val situeren zich op 4 domeinen: Lichamelijke gevolgen Psychische gevolgen Sociale gevolgen Financiële/economische gevolgen

7 Lichamelijke gevolgen
40 – 60 % van valincidenten: lichamelijke letsels %: kleinere letsels Kneuzingen - verstuiking - snijwonde – weefselbeschadiging %: ernstige letsels (eventueel hospitalisatie) fractuur - beschadiging weke lichaamsdelen 5 % fracturen Heupfracturen: 1-2 % 25 tot 33 % van de ouderen met een heupfractuur sterft binnen het jaar

8 Psychische gevolgen ANGST om terug te vallen!!!!!
Deze angst wordt niet altijd herkend door familie en anderen Oudere blijft zitten met de angst Durft niets te zeggen uit angst voor opname in het rusthuis → Oudere komt in een vicieuze cirkel terecht!

9 Psychische gevolgen

10 Sociale gevolgen Verlies van onafhankelijkheid Sociaal isolement

11 Financiële gevolgen Internationaal België
Toegenomen middelenbesteding Rusthuisopname 3 x groter voor vallers Ziekenhuisopname 6 x groter na 65 jaar (t.g.v. vallen) Valletsels: duurste categorie van alle trauma’s België Kostprijs 24 maanden na heupfractuur: € Totale tweejaarlijkse kostprijs (’96 -’97): € (Boonen e.a., 2000) Kostenplaatje voor de oudere zelf

12 Preventie Case finding Multifactoriële evaluatie van risicofactoren Multifactoriële interventies

13 Case finding Valgeschiedenis Stoornissen met evenwicht en mobiliteit
Valanamnese: verhoogd risico indien: ≥ 2 valpartijen in het afgelopen jaar aanmelding na acuut valincident Screenende vragen Stoornissen met evenwicht en mobiliteit Timed ‘Up & Go’-test (Podsiadlo & Richardson, 1991) ≥ 14 sec Ongelijkmatig/onevenwichtig gangpatroon

14 Case finding Case finding positief → hoogrisicopatiënt
→ multifactoriële evaluatie en interventies

15 Screening op risicofactoren
Evenwicht en mobiliteit Medicatie Orthostatische hypotensie Zicht Voeten en schoeisel Omgeving en gedrag Valangst Mentale status

16 Evenwicht en mobiliteit
EVALUATIE Four Test Balance Scale (Rossiter-Fornoff, 1995; Gardner et al., 2001) Functional Reach (Duncan et al., 1992) Timed chair-stand-test (Guralnik et al., 1995)

17 Four Test Balance Scale

18 Functional Reach

19 Evenwicht en mobiliteit
INTERVENTIE Huisarts kan oefenprogramma voorschrijven in overleg met kinesitherapeut Hulpmiddelen aanbevelen en informatie verschaffen (correct gebruik, instanties) Oudere motiveren tot algemene lichaamsbeweging

20 Evenwicht en mobiliteit
F-pathologie: consultatief kinesitherapeutisch onderzoek op voorschrift van de arts Recht op 60 i.p.v. 18 kine-sessies/jaar met normale tegemoetkoming Minimum 2 volledige jaren/maximum 3 jaren

21 Evenwicht en mobiliteit
Nomenclatuur: criteria F-pathologie 65 jaar of ouder Minstens 1 keer gevallen Score Timed ‘Up & Go’-test > 20 sec Positief resultaat op ten minste 1 van de volgende: ‘Tinetti’-test < 20/28 ‘Timed chair-stand’ test > 14 sec

22 Medicatie EVALUATIE Inname van ≥ 4 verschillende geneesmiddelen?
Inname risicovolle medicatie? Sedativa Neuroleptica Antidepressiva Digoxine Diuretica Type IA antiaritmica

23 Medicatie INTERVENTIE Huisarts contacteren
Informeren oudere omtrent nevenwerkingen en therapietrouw

24 Orthostatische hypotensie
EVALUATIE Screenende vragen INTERVENTIE Doorverwijzen naar de huisarts Tips, adviezen en compensatiestrategieën aanleren

25 Zicht EVALUATIE Screenende vragen Multifocale bril
Huisarts of verpleegkundige kan Lineaire E-test afnemen

26 Zicht INTERVENTIE Doorverwijzing oftalmoloog
Aanraden minimum 1 x per jaar controle bij oogarts Wijzen op gevaar bifocale bril

27 Voeten en schoeisel EVALUATIE Voetproblemen Risicohoudend schoeisel

28 Voeten en schoeisel INTERVENTIE Advies omtrent schoeisel
Gesloten Stevige platte zool met reliëf Doorverwijzing door huisarts naar podoloog/orthopedisch chirurg Orthopedisch advies vragen Drukpunten Open wonden Diabetes met vermoeden aantasting diepe gevoeligheid

29 Omgeving en gedrag EVALUATIE
Checklist valpreventie overlopen/aanbieden

30 Omgeving en gedrag INTERVENTIE
Oudere en familie attent maken op gevaar Doorverwijzing naar ergotherapeut

31 Valangst EVALUATIE Screenende vragen

32 Valangst INTERVENTIE ‘Falls Efficacy Scale International’ (Tennstedt, 1998; Bruce, 2002) overlopen Informatie verschaffen omtrent risicofactoren Oefenprogramma voorgeschreven door huisarts Personenalarm bespreken Aanleren hoe recht te komen na een val

33 Mentale status Dementie Delirium Depressie
Veranderingen in de mentale status doorgeven aan de huisarts voor verder onderzoek

34 Patiënt zonder verhoogd valrisico
Bespreken van 3 belangrijke pijlers Bewegen Gezond lichaam Veilige omgeving en gedrag

35 Met de oudere over valpreventie spreken
Spreek niet over ‘vallen’ op zich: Leg de nadruk op het bewaren van onafhankelijkheid Ouderen vinden zichzelf niet oud, boodschappen die gericht zijn tot ouderen gaan aan hen voorbij

36 Tips bij het aanbrengen van het thema valpreventie
Kies het juiste moment Doseer je informatie Herhaling is uiterst belangrijk Gebruik waargebeurde verhalen Gebruik geen verkleinwoorden Gebruik zo weinig mogelijk woorden met ‘oud’ Vermijd zoveel mogelijk het woord ‘nog’ (nog vele jaren, nog actief…)

37 Omgaan met weerstanden
Leg de nadruk op de voordelen van actief zijn Probeer te verduidelijken dat preventie effectief is Werk zoveel mogelijk vanuit individuele noden Steun en help de oudere om zijn levenswijze aan te passen Probeer kleine aanpassingen door te voeren

38 Geef ondersteuning Bij de uitvoering van sommige tips zal de oudere hulp nodig hebben Ga ook na of de oudere de gegeven tips uitvoert

39 Ondersteunend materiaal
De folder Hoe rechtkomen na een val via De checklist BOEBS via Ondersteuningsmaatregelen vanuit het SEL via Communicatieschriftje GDT-plan Verschillende andere sensibiliserende materialen op

40 Besluit Kinesitherapeut→ CENTRALE ROL IN VALPREVENTIE!
Doorverwijzing door verschillende disciplines

41 Dank voor uw aandacht!!!