Tugba Civelek1 België Een democratische rechtsstaat ??

Presentatie over: "Tugba Civelek1 België Een democratische rechtsstaat ??"— Transcript van de presentatie:

1 Tugba Civelek1 België Een democratische rechtsstaat ??

2 Tugba Civelek2 Gesprek Wanneer je alleen thuis bent en tv kijkt, kan je naar willekeur zappen. Je moet met niemand rekening houden. Als broer of zus meekijken wordt dat al moeilijker. En wanneer pa en ma zich ook voor de tv neervlijen is het hek van de dam. Daar gaat je vrijheid. Daarom worden in veel gezinnen rond tv- kijken afspraken gemaakt. En nu wordt het pas moeilijk. Wanneer je alleen thuis bent en tv kijkt, kan je naar willekeur zappen. Je moet met niemand rekening houden. Als broer of zus meekijken wordt dat al moeilijker. En wanneer pa en ma zich ook voor de tv neervlijen is het hek van de dam. Daar gaat je vrijheid. Daarom worden in veel gezinnen rond tv- kijken afspraken gemaakt. En nu wordt het pas moeilijk. Waarop steunen die afspraken? Waarop steunen die afspraken? Heeft men bepaalde doelstellingen? Heeft men bepaalde doelstellingen? Wie stelt de regels op? Wie stelt de regels op? Gelden die voor iedereen of hebben sommige huisgenoten voorrechten? Gelden die voor iedereen of hebben sommige huisgenoten voorrechten? Kunnen de afspraken gewijzigd worden? Kunnen de afspraken gewijzigd worden? Wat gebeurt er indien iemand zich niet aan de afspraken wil houden? Wat gebeurt er indien iemand zich niet aan de afspraken wil houden?

3 Tugba Civelek3 Groepsopdracht Probeer dit even: Probeer dit even: je hebt met de klas een wedstrijd gewonnen en € 500 ontvangen. Die mag je vrij besteden aan een uitstap, aan een theatervoorstelling, aan de verfraaiing van het klaslokaal,enzovoort. De enige voorwaarde is dat iedereen ermee akkoord moet gaan. Je krijgt met de hele klas 10 minuten om tot een afspraak te komen. je hebt met de klas een wedstrijd gewonnen en € 500 ontvangen. Die mag je vrij besteden aan een uitstap, aan een theatervoorstelling, aan de verfraaiing van het klaslokaal,enzovoort. De enige voorwaarde is dat iedereen ermee akkoord moet gaan. Je krijgt met de hele klas 10 minuten om tot een afspraak te komen.

4 Tugba Civelek4 Democratische rechtsstaat Regels Regels Willekeur Willekeur Rechtbank Rechtbank Objectief Objectief Onafhankelijk Onafhankelijk

5 Tugba Civelek5 Maar wat wilt nu democratie zeggen?? Bestaan er nog andere politieke systemen?

6 Tugba Civelek6 Groepsopdracht De geschiedenis heeft heel wat politieke systemen voortgebracht. In deze oefening brengen we er een aantal samen. De opdracht is dubbel: De geschiedenis heeft heel wat politieke systemen voortgebracht. In deze oefening brengen we er een aantal samen. De opdracht is dubbel: a) zet bij elk systeem een cijfer dat overeenstemt met de etymologische verklaring (de etymologie onderzoekt de verre oorsprong van woorden); a) zet bij elk systeem een cijfer dat overeenstemt met de etymologische verklaring (de etymologie onderzoekt de verre oorsprong van woorden); b) gebruik nu die informatie om bij elke staatsvorm de letter met de juiste inhoudelijke verklaring te zetten. b) gebruik nu die informatie om bij elke staatsvorm de letter met de juiste inhoudelijke verklaring te zetten. Maak eventueel gebruik van een woordenboek van het internet of een encyclopedie. Maak eventueel gebruik van een woordenboek van het internet of een encyclopedie.

7 Tugba Civelek7 Groepsopdracht Democratie 7 g Democratie 7 g Dictatuur 3 e Dictatuur 3 e Particratie 8 h Particratie 8 h Republiek 1 c Republiek 1 c Theocratie 6 b Theocratie 6 b Monarchie 4 d Monarchie 4 d Oligarchie 5 a Oligarchie 5 a Totalitaire staat 2 f Totalitaire staat 2 f

8 Tugba Civelek8 België is een representatieve en parlementaire democratie. Wat betekent dit? representatieve democratie: representatieve democratie: via verkiezingen laat de bevolking zich vertegenwoordigen door parlementsleden om wetten te maken. via verkiezingen laat de bevolking zich vertegenwoordigen door parlementsleden om wetten te maken. Een parlementaire democratie: Een parlementaire democratie: omdat de regering (ministers) niet verkozen is, wordt ze gecontroleerd door het verkozen parlement (parlementsleden). omdat de regering (ministers) niet verkozen is, wordt ze gecontroleerd door het verkozen parlement (parlementsleden).

9 Tugba Civelek9 België is een rechtsstaat. Wat betekent dit? de gezagdragers dienen het democratisch tot stand gekomen recht te respecteren; de gezagdragers dienen het democratisch tot stand gekomen recht te respecteren; gezagdragers: parlement, regering,...enz. -> hebben geen onbeperkte macht gezagdragers: parlement, regering,...enz. -> hebben geen onbeperkte macht de beslissingen worden genomen door een democratisch verkozen meerderheid; de beslissingen worden genomen door een democratisch verkozen meerderheid; democratisch verkozen meerderheid: wetten worden aangenomen als het aantal parlementsleden dat voor de wet stemt groter is dan het aantal dat tegen de wet stemt. democratisch verkozen meerderheid: wetten worden aangenomen als het aantal parlementsleden dat voor de wet stemt groter is dan het aantal dat tegen de wet stemt. de meerderheid moet in elk geval een aantal rechten en vrijheden respecteren; de meerderheid moet in elk geval een aantal rechten en vrijheden respecteren; rechten en vrijheden: Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) rechten en vrijheden: Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst Verbod van discriminatie Verbod van discriminatie Vrijheid van meningsuiting Vrijheid van meningsuiting Recht om te huwen Recht om te huwen Recht op leven Recht op leven over geschillen wordt beslist door een onafhankelijke rechtbank over geschillen wordt beslist door een onafhankelijke rechtbank Geschillen: Als partijen serieus met elkaar van mening verschillen, erover strijden. Geschillen: Als partijen serieus met elkaar van mening verschillen, erover strijden. Onafhankelijk rechtbank: neutraal positie Onafhankelijk rechtbank: neutraal positie

10 Tugba Civelek10 Vrouwe Justitia Blinddoek: Weegschaal: Zwaard:

11 Tugba Civelek11 Vrouwe Justitia Blinddoek: Rechtspraak d.w.z. dat niet de personen worden gehoord en veroordeeld, maar slechts de feiten en daden. Weegschaal: Stelt de afweging van de bewijzen en getuignissen voor. Zwaard: Staat voor het vonnis dat wordt uitgesproken. Vonnis = beslissing van een rechter

12 Tugba Civelek12 Noord –Korea is een dictatuur. Wat betekent dit? Etymologische verklaring Etymologische verklaring Komt uit het Latijn: dictare (te kennen geven, voordragers, zeggen) Komt uit het Latijn: dictare (te kennen geven, voordragers, zeggen) Inhoudelijke verklaring Inhoudelijke verklaring De alleenheerschappij van een persoon of een kleine groep m.a.w. de macht ligt bij 1 persoon. De alleenheerschappij van een persoon of een kleine groep m.a.w. de macht ligt bij 1 persoon.

13 Tugba Civelek13 Artikel Vlucht naar de vrijheid Vlucht naar de vrijheid Noord-Koreanen die aan het strenge regime van hun land willen ontstappen, proberen via de grens met China naar de vrijheid te vluchten. Een riskante onderneming, want de grenswachters schieten met scherp. Wie betrapt wordt, gaat eraan. Het grootste deel van de vluchtelingen bestaat uit vrouwen. Als ze China halen, riskeren ze in de prostitutie te belanden of verkocht te worden aan Chinese mannen. Maar nog beter dat dan gevat worden, vinden ze. Als ze geluk hebben belanden ze dan in een werkkamp. Het kan ook erger: foltering of publieke executie. Prositutie Reporter Oliver Steeds duikt onder in het nachtleven van de stad Shenyang. De uitbater van een louche karaokebar vertelt dat Noord-Koreaanse vrouwen erg in trek zijn bij rijke Chinezen en Zuid-Koreaanse toeristen. Er is meer vraag dan aanbod, dus er valt goed geld mee te verdienen. Oliver SteedsOliver Steeds De vluchtelingen die in Zuid-Korea geraken zijn meestal beter af. Ze kunnen er onderdak en financiële steun aanvragen. Maar er effectief geraken is een andere zaak. Slechts een kleine minderheid van vijf procent haalt het. Oliver Steeds praat met een man die vluchtelingen helpt. Hij geeft iedereen een zakje peper mee om in de ogen van grenswachters te gooien en een mes om zelfmoord te plegen. Unreported World: The Great Escape – Channel 4, 2009.

14 Tugba Civelek14 Artikel Vlucht naar de vrijheid Komt Noord –Korea in het artikel over als een positief of negatief land over? Toon je keuze aan met twee voorbeelden uit het artikel. Komt Noord –Korea in het artikel over als een positief of negatief land over? Toon je keuze aan met twee voorbeelden uit het artikel. negatief want negatief want prostitutie prostitutie (seksuele omgang met anderen tegen betaling) (seksuele omgang met anderen tegen betaling) foltering foltering (iemand met opzet pijn doen om hem zo te dwingen iets te doen of hem te straffen) (iemand met opzet pijn doen om hem zo te dwingen iets te doen of hem te straffen) publieke executie publieke executie (openbare verkoop) (openbare verkoop)

15 Tugba Civelek15 Noord -Korea Wie staat aan het hoofd van Noord – Korea? Wie staat aan het hoofd van Noord – Korea? Kim Jong -il Kim Jong -il Wat gebeurt er als je één persoon alle macht geeft? Wat gebeurt er als je één persoon alle macht geeft? Misbruik = Willekeur Misbruik = Willekeur Hoe kunnen we dit oplossen? Hoe kunnen we dit oplossen? Door de macht te verdelen onder meer personen. Door de macht te verdelen onder meer personen.

16 Tugba Civelek16 Hoe zit dit bij ons? Vroeger en nu … Vroeger Vroeger De vorst had alle macht. De vorst had alle macht. Hij maakte de wetten Hij maakte de wetten Bestuurde het land Bestuurde het land Eiste belastingen Eiste belastingen Opperbevelhebber van het leger Opperbevelhebber van het leger De rechter De rechter Is dit een goede zaak? Is dit een goede zaak?

17 Tugba Civelek17 Nu: België is onderverdeeld in 3 machten Nu: België is onderverdeeld in 3 machten De vorst heeft dus niet meer alle macht De vorst heeft dus niet meer alle macht De koning is nu nog steeds de leider van de regering De koning is nu nog steeds de leider van de regering Hij ondertekent de reeds goedgekeurde wetten Hij ondertekent de reeds goedgekeurde wetten Parlement: Kamer en Senaat Parlement: Kamer en Senaat De regering De regering De rechtbanken De rechtbanken

18 Tugba Civelek18 De 3 machten …. Het parlement Het parlement Wat? Wat? Afgeleid van het franse woord “parler”, dat praten wil zeggen en is de vergadering van alle volksvertegenwoordigers. Afgeleid van het franse woord “parler”, dat praten wil zeggen en is de vergadering van alle volksvertegenwoordigers. Wie ? Wie ? Volksvertegenwoordigers, zij worden door de kiezers van het land verkozen. Volksvertegenwoordigers, zij worden door de kiezers van het land verkozen. Degene die opkomen bij de verkiezingen die de meeste stemmen halen dat worden (meestal) onze volksvertegenwoordigers Degene die opkomen bij de verkiezingen die de meeste stemmen halen dat worden (meestal) onze volksvertegenwoordigers

19 Tugba Civelek19 Taak? Taak? Controleert de regering (onze ministers) Controleert de regering (onze ministers) Keurt de begroting goed Keurt de begroting goed Legt voor iedereen de spelregels vast in wetten Legt voor iedereen de spelregels vast in wetten = WETGEVENDE MACHT

20 Tugba Civelek20 De regering De regering Wat? Wat? Een organisatie die de macht heeft om over een bepaald gebied wetten uit te voeren. Een organisatie die de macht heeft om over een bepaald gebied wetten uit te voeren. Wie? Wie? De ministers De ministers => Geef eens enkele voorbeelden van ministers die je kent…

21 Tugba Civelek21 Taak? Taak? Voert de goedgekeurde wetten uit. Voert de goedgekeurde wetten uit. Bestuurt het land met behulp van ambtenaren. Bestuurt het land met behulp van ambtenaren. Moet rekening houden met de geldmiddelen die het parlement hen geeft. Moet rekening houden met de geldmiddelen die het parlement hen geeft. => UITVOERENDE MACHT

22 Tugba Civelek22 De rechtbanken De rechtbanken Wat? Wat? Een instelling die beslist over kwesties waar burgers onenigheid hebben over waarop ze recht hebben. Een instelling die beslist over kwesties waar burgers onenigheid hebben over waarop ze recht hebben. Ken je hier een voorbeeld van? Ken je hier een voorbeeld van? Wie? Wie? De rechters De rechters

23 Tugba Civelek23 Taak? Taak? Oordelen bij betwistingen Oordelen bij betwistingen Veroordelen indien nodig Veroordelen indien nodig Waarborgen van de vrijheid van mensen Waarborgen van de vrijheid van mensen => RECHTERLIJKE MACHT

24 Tugba Civelek24 Groepsopdracht Een overzicht van de verschillende machten, de instellingen en hun bevoegdheid. Vul het schema in. Een overzicht van de verschillende machten, de instellingen en hun bevoegdheid. Vul het schema in. Materialen: werkblad, schaar Materialen: werkblad, schaar

25 Tugba Civelek25 Scheiding der Machten MachtInstellingBevoegdheid WMparlement - Maken van wetten WMparlement - Maken van wetten Koning- Controleren vd UM - Begroting goedkeuren - Recht van onderzoek UMKoning- Leidt het land UMKoning- Leidt het land Regering - Voert de wetten uit - Beslissingen van de WM uitvoeren RMHoven - Uitspraak doen over Rechtbanken geschillen RMHoven - Uitspraak doen over Rechtbanken geschillen

26 Tugba Civelek26 Huistaak “Hoe democratisch ben ik?” De D-test van Rokeach (uit “De prijs van de democratie” uitgegeven door de Koning Boudewijnstichting) De D-test van Rokeach (uit “De prijs van de democratie” uitgegeven door de Koning Boudewijnstichting) Wat is democratisch zijn? Hoe toon ik dat elke dag? Ben ik verdraagzaam, onbevooroordeeld, sta ik open voor andere meningen? Ben ik bereid tot compromissen? We worden niet als democraat geboren. Het is eerder een moeizaam te bereiken levenshouding. Autoritaire mensen houden van dogmatisme. Dat betekent dat je niet -bewezen uitspraken voor waar en zeker aanneemt. Democratische mensen hebben een open geest. Ze nemen niet zomaar alles aan, ze gaan op zoek naar de werkelijkheid zoals die werkelijk is. Wat is democratisch zijn? Hoe toon ik dat elke dag? Ben ik verdraagzaam, onbevooroordeeld, sta ik open voor andere meningen? Ben ik bereid tot compromissen? We worden niet als democraat geboren. Het is eerder een moeizaam te bereiken levenshouding. Autoritaire mensen houden van dogmatisme. Dat betekent dat je niet -bewezen uitspraken voor waar en zeker aanneemt. Democratische mensen hebben een open geest. Ze nemen niet zomaar alles aan, ze gaan op zoek naar de werkelijkheid zoals die werkelijk is. Met deze test kan je eens kijken hoe democratisch je bent. Achteraf kan je de resultaten samen met je leerkracht bespreken. Hoe vul je de test in? Bij elke uitspraak vul je een score in, al naargelang je met de uitspraak kunt instemmen of niet: Met deze test kan je eens kijken hoe democratisch je bent. Achteraf kan je de resultaten samen met je leerkracht bespreken. Hoe vul je de test in? Bij elke uitspraak vul je een score in, al naargelang je met de uitspraak kunt instemmen of niet: -3 volstrekt oneens -2 sterk oneens -1 eerder oneens 0 neutrale houding +1 eerder eens +2 sterk eens +3 volstrekt eens

27 Tugba Civelek27 Bedankt voor je aandacht!