Theorieinstructie les 3A

Presentatie over: "Theorieinstructie les 3A"— Transcript van de presentatie:

1 Theorieinstructie les 3A
De Kap en de Staart 5 april 2017

2 De Kap Overring Voeghouten

3 Overring+voeghout

4 Voeghout

5 De Kap Spantring Roosterhouten, Zonnestralen of spruiten

6 Voeghout met spruiten

7 De Kap Windpeluw Steunder Steunderbalk IJzerbalk Penbalk Broekstuk
Dit is feitelijk een binnenkruier kap, alleen mist een hangeniersbalk Penbalk Broekstuk Achterbalk

8 Penbalk met broekstuk Oude Knegt

9 De Kap Middelbalk/ Lange spruit Achterbalk/ Korte spruit
Nu word het toch een buitenkruier

10 De Kap Voorkeuvelens Vorstbalk Voorwolf Kapspanten Achterwolf
Achterkeuvelens Gordingen

11 Spanten

12 Gordingen

13 De Kap Niet getekend: Rietsporen lopen verticaal, ook wel sparretjes
Rinkellatten zijn horizontaal op de rietsporen bevestigd Drie vorstplanken dekken de bovenkant van het riet en de vorstbalk af

14 Rietsporen/rinkellatten

15 Voorkeuvelens Keerstijl met schoor Voorkeuvelensbalk Weerstijl
Hoekstijl Windpeluw Van binnen of buiten?

16 Voorkeuvelens

17 Voorkeuvelens Windluiken Halssteen Steenbord Zwaardplanken Steenbed
Steenbedwiggen Kwastvrij plankje Baard (niet getekend)

18 Voorkeuvelens

19 Voorkeuvelens met baard

20 Achterkeuvelens

21 Bovenas Vroeger houten assen
Eerste gietijzeren assen uit Engeland eind 18e eeuw Waren te duur en te zwak Vanaf ongeveer 1836 in Nederland gegoten Vulstukken soms over de hele as om te ‘verstoppen’ In het begin ook een leugenkop toegepast. Als goedkoper alternatief gietijzeren insteekkop Voornamelijk in België gegoten

22 Houten bovenas Vierkante balk In askop roedgaten gehakt
Knuppelstroppen voor de stevigheid Hals en pen rondgedraaid In hals schenen ingelaten Pen kan schenen hebben maar ook een muts Eventueel taatslager, smering met kettinkje

23 Gietijzeren as Vanaf 1836 begon men assen te gieten in Nederland
Bekende fabrikanten: Fyenoord (eerst N.S.M., later N.S.B.M.) L.I. Enthoven & Co Wed. A. Sterkman & Zn, later Prins van Oranje Penn & Bauduin D.A. Schrettlen & Co Begin 20ste eeuw was de tweedehandsmarkt groot genoeg Vanaf de jaren ‘80 wordt weer gegoten NSM= Nederlandse Stoomboot Maatschappij

24 Boven: Maallust, Amerongen, onder: Volharding, Best
Gietijzeren as Askop Waterhol/ Kraag Hals Ribben Pen Walpen Kraag meer op houten as Boven: Maallust, Amerongen, onder: Volharding, Best

25 As bij poldermolen Waarland
Bovenas Let op boshout Vulstukken/ Boshout As bij poldermolen Waarland

26 Insteekkop Overgangsvorm Meer een Belgische oplossing
Askop heeft meest last van weersinvloeden Oplossing: askop met hals afzagen, vervangen door gietijzeren kop Inzetten askop komt heel precies ivm uitlijning

27 Insteekkop bij De Hoop, Roosendaal
Insteekas Insteekkop bij De Hoop, Roosendaal

28 Bovenwiel Zwaluwstaart Kam Kruisarm Spiegelgat Plooistuk Velg Voering?
Oude Knegt, Akersloot Voering?

29 Bovenwiel Kruisarmen en plooistukken van eiken
Kruisarmen halfhout in elkaar, of spouwarmen Plooistukken (4 of 8) met haaklassen verbonden Velg van iepenhout (taai) Voering van hout of ijzer Voering perse hout bij: Oliemolen (vettigheid roet) Stalen bandvang

30 Kruisarmen Nieuwleusen
Bovenwiel Kruisarmen Nieuwleusen

31 Plooistukken en velg Nieuwleusen
Bovenwiel Plooistukken en velg Nieuwleusen

32 Hoekmolen, Hei en Boeicop
Spouwarm Hoekmolen, Hei en Boeicop

33 Kammen Borging met wig Armkam borging met pen Steek, steekcirkel
Verschillende houtsoorten Van twee wielen aantal kammen ondeelbaar Onderhoud: bijenwas

34 Staart Lange spruit Korte spruit Staartbalk Galghout Hangers
Lange schoor Korte schoor

35 Staart Klapmuts Leklatjes Gat voor Kruirad

36 Staart Pink

37 Galghout

38 Kruiraderen Kruirad Kruihaspel Windkoppel Kruilier Munnik met schenen
Spaken Gordingen Kruihaspel Geen gordingen Minder spaken, meestal 6 Windkoppel Doorlopende spaken Kruilier Soms rondgaande ketting

39 Oude knegt

40 Kruirad pink

41 Kruirad

42 Windkoppel spinnekop

43 Windkoppel De Otter Spaken achter elkaar

44 Kruihaspel Held Jozua

45 Kruihaspel Schoolmeester
Let op wig op rechterfoto

46 Kruirad en kruilier

47 Kruilier Links Winsum, rechts Jonge Schaap

48 Kruilier

49 En dan kan het ook heel anders
Kruien met een Tifford omdat het kruirad ontbrak

50 Vragen?

51 Fotoverantwoording Meeste foto’s zijn eigen werk, behalve:
Restauratie Slagdijkster: Kees de Groot Oude Knegt (kruirad en bovenwiel): Christiaan de Groen Otter en Held Jozua: Jaap Kamphuis Assen Amerongen/Best: Michel Dellebeke Nieuwleusen 2x: Kees Vanger Hoekmolen: Dimitri Marangos

52 Copyright Deze presentatie is gemaakt door André Koopal ten behoeve van theorieinstructie aan de afdeling Noord Holland van het Gilde vrijwillige molenaars. Deze presentatie kan als geheel vrijelijk gebruikt worden voor instructie over de kap De rechten van de afbeeldingen blijft bij de makers, neem voor gebruik contact met de maker op. Info: