Download de presentatie
De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub
1
De vijfde uitbreiding 1989-2004 Peter Bursens Universiteit Antwerpen
2
de uitbreiding een enorme uitdaging
Kwantitatieve uitdaging: kandidaat-lidstaten Slovenië, Polen, Hongarije, Estland, Tsjechië, Cyprus Malta, Letland, Litouwen, Slowakije, Roemenië, Bulgarije Turkije Kwalitatieve uitdaging: Politieke noodwendigheid: de vereniging van het Europese continent, maar tegelijk enorme economische, politieke en administratieve obstakels
3
de uitbreiding eerst hulp en samenwerking
1989: start PHARE (Poland – Hungary: Actions for Economic Reconstruction) 1990: uitbreiding PHARE naar Bulgarije, Tsjecho-Slowakije, Oost-Duitsland en Joegoslavië 1991: uitbreiding PHARE met de Baltische staten 1990: Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling Begin jaren ’90: Handels- en samenwerkingsverdragen met alle Centraal en Oost-Europese landen EU steunt de vraag om toetreding, maar vertraagt het proces: er waren eerst massale economische, institutionele en politieke hervormingen nodig
4
de uitbreiding de ‘Europa-akkoorden’
‘Europa-akkoorden’: zeer verregaande akkoorden, eerst met de Visegrad-landen (1991) en later met de andere kandidaat-leden, als voorbereiding op het echte lidmaatschap Uitbreiding was zeer controversieel bij de bestaande EU-leden GB: uitbreiding goed voor verwatering van de EU Duitsland: voor een kleine en tegen een grote uitbreiding Frankrijk: angst voor de economische gevolgen ‘Cohesielanden’: angst voor verlies van subsidies De bestaande lidstaten trachten de uitbreiding zoveel mogelijk te vertragen met als argument dat er een degelijke voorbereiding moest zijn en vooral degelijke hervormingen
5
de uitbreiding de Criteria van Kopenhagen en Madrid
ER Kopenhagen (1993): formulering van de voorwaarden waaraan kandidaat-lidstaten moeten voldoen politiek: stabiliteit, democratie, rechtsstaat, respect voor mensenrechten en bescherming van minderheden economisch: een goed werkende markteconomie die de concurrentiedruk van de bestaande interne markt aan kan ideologisch: de politieke, economische en monetaire doelstellingen van de Europese Unie onderschrijven ER Madrid (1995): formulering van een extra voorwaarde administratief / juridisch: een volledige omzetting en toepassing van het ‘acquis communautaire’ van de Europese Unie
6
de uitbreiding Europese Raad van Luxemburg (1997)
ER Luxemburg (1997): bevestiging van de aanbeveling van de Commissie door het sluiten van ‘Toetredingspartnerschappen’ met de ‘Vijf plus één van Luxemburg’: Slovenië, Polen, Hongarije, Estland, Tsjechië en Cyprus Brussel (1998): Start van de toetredingsonderhandelingen met Slovenië, Polen, Hongarije, Estland, Tsjechië en Cyprus
7
de uitbreiding Europese Raad van Helsinki (1999)
ER Helsinki (1999): Toetredingen pas mogelijk ten vroegste vanaf 2002, d.w.z. na de institutionele hervormingen van 2000 Brussel (2000) Start van de toetredingsonderhandelingen met Roemenië, Slowakije, Letland, Litouwen, Bulgarije en Malta De ‘Zes van Helsinki’ worden op gelijke voet behandeld als de ‘Vijf plus één van Luxemburg’: vanaf 2000 worden er dus twaalf parallelle onderhandelingen gevoerd Turkije wordt ‘kandidaat – kandidaat – lidstaat’: erkend als kandidaat-lidstaat, maar nog geen onderhandelingen
8
de uitbreiding Problematische aspecten
de implementatie van het ‘acquis communautaire’ de houding van de publieke opinie in de bestaande lidstaten én in de kandidaat lidstaten de kwestie Turkije en de kwestie Cyprus de economische aspecten de timing en het verband met de lopende institutionele hervormingen
9
de uitbreiding implementatie van het acquis communautaire
De onderhandelingen zijn opgesplitst in 30 hoofdstukken. In principe moeten alle hoofdstukken volledig afgerond zijn vóór de toetreding kan plaatsvinden In de realiteit worden er transitieperiodes voorzien voor moeilijke hoofdstukken zoals milieu, landbouw, vrij verkeer de Commissie stelt welbepaalde voorwaarden: beperkt in tijd en reikwijdte, met een duidelijk plan om eraan te verhelpen transitieperiodes werken in twee richtingen: vrij verkeer van werknemers naar de huidige EU aankoop vastgoed in de kandidaat-lidstaten Tijdens de onderhandelingen waren er grote verschillen tussen de kandidaat-lidstaten De moeilijkste onderhandelingen werden pas erg laat aangevat: financiering en landbouwbeleid
10
de uitbreiding stand van zaken acquis
(december 2002) afgesloten hoofdstukken Cyprus 30 Litouwen Estland Slovenië Slowakije Letland Polen Tsjechië Hongarije Malta Bulgarije 23 Roemenië 16
11
de uitbreiding publieke opinie
Publieke opinie t.a.v. de uitbreiding in de huidige lidstaten: Grote onderlinge verschillen tussen de lidstaten Gemiddeld is 50% vóór de uitbreiding (EB 57) Grote verschillen m.b.t. de gewenste landen Grote onwetendheid over de uitbreiding (EB 56) Publieke opinie t.a.v. de uitbreiding in de kandidaat lidstaten: Grote onderlinge verschillen Over het algemeen weinig tegenkanting, maar de steun verminderd
12
de uitbreiding publieke opinie in de huidige lidstaten
Eurobarometer 57 Vóór uitbreiding Denemarken 68 Griekenland 67 Spanje 64 Zweden 61 Italië Portugal 57 Nederland 56 Ierland Luxemburg 55 Finland 54 België 51 Oostenrijk 45 Duitsland 43 Frankrijk 40 Verenigd Kon. 38 EU Gemiddelde 50
13
de uitbreiding publieke opinie over de kandidaat lidstaten
Eurobarometer 57 toetreding gewenst toetreding niet gewenst Zwitserland 72 14 Noorwegen 71 13 Hongarije 48 31 Malta 47 30 Polen 44 35 Cyprus 43 34 Tsjechië Estland 37 38 Litouwen 36 Letland Bulgarije 40 Slowakije Slovenië Roemenië Turkije
14
de uitbreiding publieke opinie in de kandidaat lidstaten
Candidate Countries EB-2002 ‘Ja’ in een referendum ‘Neen’ in een referendum Roemenië 84 2 Hongarije 77 8 Turkije 71 18 Bulgarije 74 7 Slowakije 69 11 Cyprus 58 25 Polen 61 Tsjechië 50 19 Litouwen 53 16 Slovenië 62 21 Malta 47 32 Estland 39 31 Letland 45 Gemiddelde 15
15
de uitbreiding economische aspecten
Er zijn enorme economische verschillen tussen de huidige lidstaten en de kandidaat-lidstaten: landbouw: GLB-hervormingen, SAPARD milieu: implementatie van het acquis, transitieperiodes vrij verkeer van werknemers: migratiestromen budgettair / EMU: begrotingstekorten, inflatie
16
de uitbreiding economische aspecten
Voorspelling van het BNP per capita, als percentage van het huidige EU gemiddelde 2000 2005 2010 2015 Tsjechië 59 64 71 78 Hongarije 53 65 72 Polen 41 45 46 54 Slowakije 49 Slovenië 73 81 90 99 Bulgarije 25 27 30 33 Roemenië 29 32 35 Estland 51 56 Letland 36 40 Litouwen
17
de uitbreiding de uitbreiding met Turkije
Turkije wil zeer graag lid worden, de EU weet zich geen raad Formele en informele argumenten criteria van Kopenhagen geopolitieke ligging islamitisch, maar seculier land druk van de Verenigde Staten Turkije is momenteel ‘kandidaat – kandidaat – lidstaat’ Europese Conferentie in Londen (vanaf 1998) Grondwetswijzigingen om de EU tegemoet te komen (2002) Europese Raad Brussel 2002: geen datum voor de start van de onderhandelingen
18
de uitbreiding stand van zaken
‘Mid-term Review’ van de uitbreidingsstrategie (oktober 2001) Vrij verkeer van personen: problemen inzake vrij verkeer van werknemers (Oostenrijk, Duitsland, Malta) Vrij verkeer van goederen, diensten en kapitaal: transitieperiodes in twee richtingen Milieubeleid: transitieperiodes waar investeringen en infrastructuurwerken noodzakelijk zijn Jaarlijks Rapport van de Europese Commissie (november 2001): bevestiging van de intentie om voor sommige landen de onderhandelingen eind af te ronden ER van Laken (december 2001): bevestiging van de intentie om voor 10 met naam genoemde landen de onderhandelingen eind 2002 af te ronden onderhandelingshoofdstukken afgerond zoals voorzien
19
de uitbreiding stand van zaken
‘ER van Sevilla (juni 2002): Spaans voorzitterschap heeft de onderhandelingshoofdstukken afgerond zoals voorzien laatste moeilijke hoofdstukken worden aangesneden: landbouw, cohesie en financiën bevestiging van de intentie om voor 10 met naam genoemde landen de onderhandelingen eind 2002 af te ronden bevestiging van de intentie om de timing van ondertekening van de toetredingsverdragen te halen in de lente van 2003 opstellen van een nieuwe timing voor Bulgarije en Roemenië en toezegging van extra pre-toetredingssteun Cyprus: hereniging gewenst, maar niet noodzakelijk voor toetreding Turkije: vooruitzicht van een nieuwe strategie op de ER van Kopenhagen (december 2002)
20
de uitbreiding stand van zaken
‘ER van Brussel (oktober 2002): Bespreking van het jaarlijks rapport van de Europese Commissie dat opnieuw aanbeveelt om eind 2002 de onderhandelingen met de 10 genoemde landen af te ronden Bevestiging van de intentie om voor de 10 met naam genoemde landen de onderhandelingen af te ronden op de ER van Kopenhagen (december 2002) Bevestiging van de intentie om de timing van ondertekening van de toetredingsverdragen te halen in de lente van 2003 Akkoord over monitoring van de kandidaat-lidstaten tot op de dag dat ze daadwerkelijk zullen toetreden Akkoord over de het standpunt dat de 15 lidstaten zullen innemen bij de onderhandelingen van de laatste hoofdstukken: landbouw: ‘phasing in’ van directe inkomenssteun financiering: ‘plafonnering’ ‘van de landbouwuitgaven vanaf 2007
21
de uitbreiding stand van zaken
‘ER van Brussel (oktober 2002): Opstellen van een nieuwe gedetailleerde timing voor Bulgarije en Roemenië met het oog op toetreding in 2007 Turkije: vooruitzicht van een nieuwe strategie, maar wellicht geen datum voor de start van de onderhandelingen, op de ER van Kopenhagen (december 2002) Cyprus: hereniging gewenst, maar niet noodzakelijk voor toetreding
22
de uitbreiding stand van zaken
ER van Kopenhagen (december 2002): afronding van de onderhandelingen voorziene toetredingsdatum 1 mei 2004 bevestiging van de monitoring van de kandidaat-lidstaten tot op de dag dat ze toetreden
23
de uitbreiding stand van zaken
Tijdspad voor de ‘10 van Kopenhagen’ vanaf 1 januari 2003 laatste wijzigingen aan de toetredingsverdragen: afronding op 5 februari 2003 definitieve versie van de Europese Commissie op 19 februari 2003 instemming van het Europees Parlement op 9 april 2003 instemming door de Raad van Ministers op 10/11 april 2003 16 april 2003: plechtige ondertekening van de toetredingsverdragen op de Europese Raad van Athene : ratificaties in alle lidstaten en kandidaat-lidstaten deelname aan de Europese verkiezingen van juni 2004 volwaardige deelname aan de IGC van 2003 / 2004 extra commissarissen vanaf 1 november 2004 (Verdrag van Nice) volwaardig lidmaatschap voor de tien op 1 mei 2004
24
de uitbreiding referenda in de kandidaat-lidstaten
datum referendum Roemenië ? Hongarije 12 april 2003 Turkije Bulgarije Slowakije 16-17 mei 2003 Cyprus Polen 8 juni 2003 Tsjechië 15-16 juni 2003 Litouwen 11 mei 2003 Slovenië 23 maart 2003: OK Malta 8 maart 2003: OK Estland 14 september 2003 Letland 20 september 2003
25
de uitbreiding stand van zaken
Cyprus: standpunt van de EU is dat toetreding kan, maar liefst na hereniging antwoord op het ‘Annan-plan’ verwacht vóór 10 maart 2003 Bulgarije en Roemenië: streefdatum voor toetreding blijft 2007 intensivering van de onderhandelingen en de pre-toetredingssteun waarnemers bij de IGC van 2003/2004 Turkije: beslissing over de eventuele start van de onderhandelingen op de ER van december 2004
26
de uitbreiding stand van zaken
nieuwe kandidaat-landen: Kroatië: lidmaatschap aangevraagd op 21 februari 2003 Macedonië: lidmaatschapaanvraag in de loop van 2003 Noorwegen: publieke opinie wordt meer pro-EU (49, 6% voor, 36, 4% tegen) gespannen verhoudingen tussen ‘Old Europe’ en ‘New Europe’ expliciete steun van ‘New Europe’ aan het Amerikaanse Irak-beleid ‘New Europe’ niet uitgenodigd op de ER van Brussel (februari 2003) over de Irak-crisis
Verwante presentaties
