SPECT scans bij M. Parkinson

Presentatie over: "SPECT scans bij M. Parkinson"— Transcript van de presentatie:

1 SPECT scans bij M. Parkinson
“Bradley Sessie” azM neurologie 2 maart 2004 J. Staals

2 Model basale ganglia GPe = globus pallidus – externa
Gpi = globus pallidus – interna STN = nucleus subthalamicus SNr = substantia nigra pars reticulata SNc = substantia nigra pars compacta Striatum = putamen + nucleus caudatus

3 Synapsspleet Postsynaptisch = IBZM scan Presynaptisch = FP CIT scan

4 SPECT Single Photon Emission Computed Tomography
Radiofarmaceutica = radiotracers : stoffen waaraan een radioactief atoom bevestigd is [123I ] FP-CIT [123I ] IBZM Radioactief verval = het spontaan uiteenvallen van de atoomkern onder uitstoting van kerndeeltjes en gammastralen (γ = photon) γ-straling wordt met een gamma camera gedetecteerd

5 FP-CIT SPECT scan DaT SCAN
[123I ] FP-CIT = radioligand voor de dopamine transporter  Presynaptisch Dopamine transporter binding is een maat voor de integriteit van het presynaptisch nigrostriatale systeem

6 Toepassing M.Parkinson : degeneratie van dopaminerge neuronen in substantia nigra (p.compacta), projectie naar putamen > nucleus caudatus. Pas bij >60 % degeneratie ontstaan klinische verschijnselen. FP-CITscan kan M.Parkinson al in zeer vroeg stadium, mogelijk zelfs preklinisch, aantonen. MSA : degeneratie in o.a. basale ganglia, zowel dopaminerge neuronen als postsynaptische striatale neuronen.

7 Voorbeeld SPECT MRI

8

9 M.Parkinson MSA PSP Vasculair Medicamenteus FPCIT (=presynaptisch)
IBZM (=postsynaptisch) M.Parkinson Verlaagd Normaal (verhoogd) MSA PSP Vasculair Normaal (normaal) Medicamenteus Essentiele tremor

10 IBZM SPECT scan [123I ] iodobenzamide (IBZM) = radioligand voor de D2-receptor Postsynaptisch (striatum) D2-receptor binding is een maat voor de integriteit van de postsynaptische striatale neuronen

11 Toepassing M.Parkinson : postsynaptische neuronen blijven intact. Binding aan D2-receptoren is dus normaal of zelfs licht verhoogd. (compensatoire upregulatie van receptoren) Verlaagde IBZM binding sluit M.Parkinson uit. Echter normale IBZM binding is geen garantie dat parkinsonisme berust op M.Parkinson. MSA : degeneratie in o.a. basale ganglia, zowel dopaminerge neuronen als postsynaptische striatale neuronen. Vroeg in ziektebeloop en bij MSA-C kan normale IBZM binding gevonden worden.

12 M.Parkinson MSA PSP Vasculair Medicamenteus FPCIT (=presynaptisch)
IBZM (=postsynaptisch) M.Parkinson Verlaagd Normaal (verhoogd) MSA PSP Vasculair Normaal (normaal) Medicamenteus Essentiele tremor

13 Invloed medicatie FP CIT IBZM Amfetamine Methylfenidaat (Ritalin)
Bupropion (Zyban) Fentanyl (Durogesic) Pethidine Pimozide (Orap) Citalopram (Cipramil) Clomipramine (Anafranil) Fluoxetine (Prozac) Fluvoxamine (Fevarin) Paroxetine (Seroxat) Sertraline (Zoloft) Desipramine (Pertofran) Imipramine IBZM ALLE antipsychotica ALLE DA-agonisten (Parlodel, Dopergin, Permax, Sifrol, Requip, Apomorfine) Cabergoline (Dostinex) Quinagolide (Norprolac) Verapamil (Isoptin) Cinnarizine / Flunarizine Alizaprine (Litican) Metoclopramide (Primperan) Medicatie dient min. 5x T½ gestaakt te worden.