Large Hadron Collider subatomaire fysica Frank Linde (Nikhef), Het Baken, Almere, 26 april 2010, 12:00-13:00.

Presentatie over: "Large Hadron Collider subatomaire fysica Frank Linde (Nikhef), Het Baken, Almere, 26 april 2010, 12:00-13:00."— Transcript van de presentatie:

1

2 Large Hadron Collider subatomaire fysica Frank Linde (Nikhef), Het Baken, Almere, 26 april 2010, 12:00-13:00

3 deeltjesfysica in vogelvlucht

4 Natuurlijke deeltjesbron: kosmische straling

5

6 Kunstmatige deeltjesbron: versneller

7

8

9 deeltjesfysica om te onthouden! speciale relativiteits theorie

10 eeuwige jeugd?

11 L t = 2L c waarnemer in rust ‘heen-en-weer’ periode t van het licht: ‘tik’ van de lichtklok in rust: t c=299792458 m/s (exact)

12 bewegend klokje tikt langzamer! ‘tik’ van de lichtklok in beweging: t’ v [m/s] ½vt’ L vt’ t’ = 2  L 2 +(½vt’) 2 c (ct’) 2 = 4L 2 +(vt’) 2 t’ = = 2L  c 2 v 2 t  1v 2 /c 2 waarnemer beweegt met snelheid v ‘heen-en-weer’ periode t’ van het licht: c=299792458 m/s (exact) tt

13 deeltjesfysica deeltjes botsingen Standaard Model

14 anti-materie anti elektron anti quarks u d e anti up anti down materie elektron quarks u d e up down positron

15

16

17 oersaaie botsingen

18 saaie botsingen

19 E=mc 2 spannende botsingen hoge energie grote massa E=mc2E=mc2

20 neutrinos  bouwstenen v/d materie c s quarks I IIIII u d e e   b t  u d e elektron - muon kosmische straling versnellers  200 3500  1 1  2485 335029  8219

21 Standaard Model

22 nu verdeling chemische elementen nagloeien v/d Oeknal Oerknal

23 deeltjesfysica uitdagingen:  donkere materie  Higgs ······

24 donkere materie

25 waterstof helium bouwstenen v/h universum

26 helium (He) waterstof (H) bouwstenen v/h universum

27 He H donkere energie & donkere materie bouwstenen v/h universum

28 Higgs deeltje

29 massa mysterie e Electron Spin ½ Charge 1 Lifetime  Mass 0.511 MeV  Muon Spin ½ Charge 1 Lifetime 2.2 s Mass 106 MeV  Tau Spin ½ Charge 1 Lifetime 290 fs Mass 1770 MeV 189719371975

30 massa mysterie

31

32 deeltjesfysica jagen op deeltjes

33

34 Verval

35 deeltjesfysica CERN Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire

36 PS ISR SPS SppS LEP LHC  CLIC 1989 2009 2025?1981195919711976 500 fellows & associates 2500 staf 6500 gebruikers 1340 MSFr/jaar CERN Nederland: 1.9 € per persoon per jaar

37 CERN LHC Large Hadron Collider ATLAS A Toroidal LHC ApparatuS

38 van je TV naar de LHC TV 50 cm e  10 9 atm +20 o C 1 T 40 keV 300 € afmeting bundel vacuum temperatuur magneet energie prijs LHC  9 km p + 10 13 atm 271 o C 8.3 T 7 TeV 3 G€ k=kilo =1,000 G=Giga=1,000,000,000 T=Tera =1,000,000,000,000

39

40

41 deeltjesfysica De metingen

42 december 2009

43 KS  +-KS  +- 0

44

45

46 vragen?