Ruimte en bereikbaarheid

Presentatie over: "Ruimte en bereikbaarheid"— Transcript van de presentatie:

1 Ruimte en bereikbaarheid
maart 2014 Barry Zondag

2 Inhoud presentatie Introductie
Integrale planvorming, instrumentarium en evaluatie Twee voorbeelden Discussie

3 Historische relatie: Transport en ruimte

4 relatie in 1900, afgelopen decennia, en toekomst?

5 De samenhang wordt gezien
Eerst twee Ministeries: VROM, gericht op ruimtelijke, morfologisch perspectief zoals compacte stad VenW, positie in netwerk en verbinden van steden Twee nota’s Nota ruimte Nota mobiliteit Nu 1 ministerie 1 structuurvisie infrastructuur en ruimte Ruimte toegevoegd aan Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)

6 Maar de praktijk is lastig – neem bereikbaarheid
Beleidsformulering Ruimte decentraal, transport centraal Ruimte primair financiering markt, transport financiering overheid Analyse instrumenten Transportmodellen -> ruimte als exogene vulling Ruimte veelal geen of alleen demografische modellen Beleidsevaluatie Indicatoren nemen ruimte vaak niet mee Waardering ontbreekt

7 Ingrediënten voor een integrale analyse
Zowel ruimte als transport Regionale strategie projectevaluatie Integraal instrument TIGRIS XL Effect berekening en waardering op beide terreinen Sector specifiek, bv netwerk (congestie) of bevolkingsgroei Maar vergeet ruimte niet bij bereikbaarheid – geografisch en/of economische maat Waardering ruimtelijke verandering -> KBA

8 TIGRIS XL Arbeids-markt Transport Markt Grond markt Woning markt
Arbeids-plaatsen Demo-grafie Beroeps-bevolking Arbeids-markt Transport Markt Huishouden/personen Kantoren/ Bedrijven-terrein woningen Grond markt Woning markt Vastgoed

9 TIGRIS XL - zonering

10 Bereikbaarheidseffecten 1 – netwerk

11 Bereikbaarheidseffecten 2 – geografisch
Bereikbaarheid = nabijheid * reissnelheid = X Bron: PBL RV 2011

12 Bereikbaarheidseffecten 3 – geografisch economisch
Verandering in consumenten surplus voor de reizigers tussen de variant en referentie – berekening met logit transport models (bijv. LMS, NRM) Exactere bepaling van het consumenten surplus dan rule-of-half Het consumenten surplus bestaat naast de verandering in transportvraag, tijden en kosten ook uit andere aspecten, zoals: Veranderingen in de herkomst zones en opportunities bij bestemmingen, bv. meer of minder arbeidsplaatsen bereikbaar binnen dezelfde reistijd Meewegen kwaliteitsvariabelen uit nut functies

13 Relatie met de evaluatie van plannen (KBA)
Netwerk indicatoren moeizaam, normen of boven of onder gemiddeld presteren hoeft niet veel over de baten te zeggen (totale reistijdverliezen veel groter dan congestie plekken) Ruimte doet er zeer beperkt toe (indirect via invloed op transport) Geografische indicatoren Ruimte en transport worden in samenhang meegenomen Waardering van verandering ontbreekt Geografisch- economische indicatoren Effectberekening en waardering consistent

14 Voorbeeld bereikbaarheidsindicatoren: compacte stad
Combination of densification strategy (50% new houses are built in existing urban area) + new developments in surrounding of existing urban areas Bron: studie Nederland later, PBL

15 Indicatoren bevolking

16 Indicatoren bereikbaarheid netwerk

17 Indicatoren bereikbaarheid – geografisch economisch

18 Verstedelijking en KBA nulalternatief
Uitwerking nulalternatief verstedelijking voor de casus schaalsprong Almere (CPB/PBL project, Romijn en Zondag 2012) Resultaten illustratief

19 Testen effecten verschillende reikwijdten nulalternatief
Nulalternatieven In Nederland In de Randstad In de Noordvleugel In Amsterdam Op basis woonvoorkeuren Effecten op Wonen Werken Bereikbaarheid Voorzieningen Natuur, landschap & open ruimte …. Waarderen effecten Wonen Werken Bereikbaarheid Voorzieningen ….

20 Effecten op wonen NL Noordvleugel Randstad

21 Effecten op wonen Amsterdam Woonvoorkeur

22 Wonen - grondopbrengsten
Grondopbrengsten Schaalsprong Almere bij verschillende reikwijdtes in mln euro, NCW 2012 (pp 2010) Neder-land Randstad Noord-vleugel Amster-dam Woon-voorkeur Grondopbrengsten 151 -160 -223 -253 -202 Bron: CPB\PBL 2012

23 Mobiliteit (voertuigverliesuren)
Noordvleugel Randstad Amsterdam Woonvoorkeur

24 Reistijdbaten Reistijdbaten Schaalsprong Almere bij verschillende reikwijdtes (rule-of-half) in mln euro NCW 2012 (pp 2010) Neder-land Randstad Noord-vleugel Amster-dam Woon-voorkeur Reistijdbaten woonwerkverkeer - 39 77 -25  43 Bron: CPB\PBL 2012

25 Conclusies Erkenning samenhang ruimte en transport -> maar in de praktijk stokt het Integrale aanpak nodig in beleidsformulering, analyse en evaluatie fase Integrale instrumenten kunnen bijdragen in analyse fase Vooral verbetering nodig in effectberekening en waardering Ruimte meenemen bij effecten Voorkeur voor effectberekening die ook gewaardeerd kunnen worden Voorkom dubbeltelling – effecten grondprijs/woningen en sector modellen