Nieuwe erf- en schenkbelasting

Presentatie over: "Nieuwe erf- en schenkbelasting"— Transcript van de presentatie:

1

2 Nieuwe erf- en schenkbelasting
FB Studiekring Utrecht 13 april 2010 J.P. Guichelaar

3 Wijziging Successiewet 1956
Successiewet 1956 ingrijpend gewijzigd per 1 januari 2010 Doel: vereenvoudiging, modernisering, bestrijding constructies Nieuwe tariefstructuur en vrijstellingen Wijziging partnerbegrip Wijziging bedrijfsopvolgingsfaciliteiten Alleen reële bedrijfsoverdrachten faciliteren Meer rechtsvorm neutraal Leven en overlijden meer gelijk Waarde van de (achterliggende) objectieve onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft. De grens moet worden beoordeeld vanuit de waarde van de betrokken onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft en niet vanuit de omvang van verkrijging. Waarde moet worden beoordeeld vanuit de positie van de schenker of erflater Vermogensbestanddelen (aandelen (of certificaten van aandelen), winstbewijzen, koopopties) die bij de schenker of de erflater tot een aanmerkelijk belang behoorden, mits het lichaam waarin het ab wordt gehouden een materiële onderneming in de zin van de IB drijft.

4 Wijziging Successiewet 1956
Bestrijding “constructies” Aandachtspunten direct opeisbare geldleningen; schenking-schuldigerkenningen; fictiebepalingen (andere) renteproblemen 50 tips voor estateplanning (mr. J.F.H. van den Belt) Vragen?

5 Wijziging Successiewet 1956
Terminologie: successie- en schenkingsrecht wordt erf- en schenkbelasting Vereenvoudiging schrappen recht van overgang vermindering aantal tariefgroepen en aanpassing tarieven Partner en kinderen => 10% tot € en 20% over het meerdere; kleinkinderen betalen 80% meer (= 18% en 36%); Anderen => 30% tot € en 40% over het meerdere

6 Wijziging Successiewet 1956
Aanpassing vrijstellingen Erfbelasting Partner => € (min. € ) (klein)kinderen => € zieke of gehandicapte kinderen die grotendeels op kosten van de overledene werden onderhouden => € Ouders => € Anderen => € 2.000

7 Wijziging Successiewet 1956
Schenkbelasting kinderen => € 5.000/€ Kinderen => € (voor studie of aankoop woning); Splitsen mag, mits het gedeelte dat voor iets anders dan de aanschaf van een woning of betaling studiekosten wordt gebruikt niet groter is dan € Geldt niet voor aflossing eigenwoningschuld of studieschuld! Bestemming schenking moet in een notariële akte worden vastgelegd. Overgangsregeling voor kinderen die vóór 1 januari 2010 al gebruik hebben gemaakt van de verhoogde schenkingsvrijstelling => € Minimaal per jaar Bestemming in notariële akte vastleggen; bij aankoop woning in de akte van levering; Overgangsregeling tot 35 jaar aanvullende schenking van mogelijk tot 2027

8 Wijziging Successiewet 1956
Schenkbelasting (vervolg) Anderen => € 2.000 Drempelvrijstelling wordt voetvrijstelling ‘Stiefkinderen’ en onder gezamenlijke voogdij gestelde kinderen worden gelijkgesteld met ‘eigen kinderen’ Minimaal per jaar Bestemming in notariële akte vastleggen; bij aankoop woning in de akte van levering; Overgangsregeling tot 35 jaar aanvullende schenking van mogelijk tot 2027

9 Wijziging Successiewet 1956
Aanpassing partnerbegrip Meerrelaties Samenwoners Van tafel en bed gescheiden echtgenoten Partner na 2010 (tip 42) (Niet van tafel en bed gescheiden!) echtgenoten en geregistreerde partners

10 Wijziging Successiewet 1956
Partner na 2010 (vervolg) Ongehuwde samenwoners die < vijf jaar samenwonen en die: meerderjarig zijn; volgens het GBA op hetzelfde adres staan ingeschreven; een notariële samenlevingsovereenkomst met wederzijdse zorgplicht zijn aangegaan

11 Wijziging Successiewet 1956
Partner na 2010 (vervolg) geen afstammelingen in de rechte lijn (ouders en (klein)kinderen) zijn van elkaar, uitzondering: voor bloedverwanten in de eerste graad en er sprake is van mantelzorg; op het moment van de schenking minimaal 2 jaar en in geval van overlijden minimaal 6 maanden hebben samengewoond; met geen ander aan de hiervoor genoemde eisen voldoet. Indien de bloedverwant-erflater in het jaar voorafgaand aan diens overlijden de andere bloedverwant heeft aangewezen als een begunstigde voor een zogenaamd mantelzorgcompliment (uitkering voor mantelzorg als bedoeld in artikel 19a van de wet maatschappelijke ondersteuning en die andere bloedverwant die uitkering ook heeft genoten.

12 Wijziging Successiewet 1956
Partner na 2010 (vervolg) Ongehuwde samenwoners die > vijf jaar samenwonen en die: meerderjarig zijn; volgens het GBA op hetzelfde adres staan ingeschreven; geen afstammelingen in de rechte lijn (ouders en (klein)kinderen) zijn van elkaar; uitzondering: voor bloedverwanten in de eerste graad en er sprake is van mantelzorg(compliment) met geen ander aan de hiervoor genoemde eisen voldoet. ... of vergelijkbare buitenlandse administratie

13 Wijziging Successiewet 1956
Bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF) (1) Ondernemingsvermogen (IB + artikel 7 Uitv. Reg.): IB ondernemingen (eenmanszaken, maatschaps- en firma-aandelen) ab-aandelen ook fictief ab niet meetrek ab ter beschikking gestelde onroerende zaken buitenvennootschappelijk gehouden onroerende zaken andere vennoten commanditaire participaties en preferente aandelen (in geval van omzetting) kwalificeren alleen wanneer er sprake is van een gefaseerde bedrijfsoverdracht anti-misbruikbepaling: indien 1 jaar / 5 jaar holding er tussenuit is => één onderneming Waarde van de (achterliggende) objectieve onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft. De grens moet worden beoordeeld vanuit de waarde van de betrokken onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft en niet vanuit de omvang van verkrijging. Waarde moet worden beoordeeld vanuit de positie van de schenker of erflater Vermogensbestanddelen (aandelen (of certificaten van aandelen), winstbewijzen, koopopties) die bij de schenker of de erflater tot een aanmerkelijk belang behoorden, mits het lichaam waarin het ab wordt gehouden een materiële onderneming in de zin van de IB drijft.

14 Wijziging Successiewet 1956
Bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF) (2) Vrijstelling: Afhankelijk van de waarde van de objectieve onderneming tot € is 100% vrijgesteld, en 83% van het meerdere Bezitstermijn Geen leeftijdsgrens of arbeidsongeschiktheidseis meer bij schenking Beleggingen 15% => 5% Toerekening latentie => evenredig Waarde van de (achterliggende) objectieve onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft. De grens moet worden beoordeeld vanuit de waarde van de betrokken onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft en niet vanuit de omvang van verkrijging. Waarde moet worden beoordeeld vanuit de positie van de schenker of erflater Vermogensbestanddelen (aandelen (of certificaten van aandelen), winstbewijzen, koopopties) die bij de schenker of de erflater tot een aanmerkelijk belang behoorden, mits het lichaam waarin het ab wordt gehouden een materiële onderneming in de zin van de IB drijft.

15 Wijziging Successiewet 1956
Toerekening in holdingstructuren Toerekening bij indirect ab; ook toerekening bij verkrijging indirect belang: die kleiner zijn dan 5%; oorspronkelijk wel ten minste 5% groot waren; en waarvan de vermindering is ontstaan als gevolg van een overgang krachtens schenking, erfrecht of huwelijksvermogensrecht van het directe belang geen toerekening meer wanneer het indirecte belang kleiner is dan 0,5% Waarde van de (achterliggende) objectieve onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft. De grens moet worden beoordeeld vanuit de waarde van de betrokken onderneming waarop de verkrijging betrekking heeft en niet vanuit de omvang van verkrijging. Waarde moet worden beoordeeld vanuit de positie van de schenker of erflater Vermogensbestanddelen (aandelen (of certificaten van aandelen), winstbewijzen, koopopties) die bij de schenker of de erflater tot een aanmerkelijk belang behoorden, mits het lichaam waarin het ab wordt gehouden een materiële onderneming in de zin van de IB drijft.

16 Wijziging Successiewet 1956
Waarde objectieve onderneming < € => 100% vrijstelling Waarde objectieve onderneming > € Verschil liquidatie - going concern => 100% vrijstelling Going concern tot € objectieve onderneming => 100% vrijstelling Let op! Niet per verkrijger, maar per onderneming! Meerdere => 83% vrijstelling

17 Wijziging Successiewet 1956
Waarde woning aansluiten bij WOZ waarde, tenzij de woning is verhuurd Overlijden kort na elkaar (tip 29) Overlijden binnen 30 dagen=> erfbelasting nihil Let op! Geldt niet voor het erfrecht WOZ waarde die is vastgesteld voor het jaar van de verkrijging. Geen tegenbewijs mogelijk. Alleen uitzondering wanneer de woning is verhuurd en de verkrijger niet de huurder is. WOZ waarderegeling geldt ook voor woningen die in erfpacht worden verkregen. Gekapitaliseerde waarde van de erfpachtcanon mag hierop in mindering worden gebracht.

18 Wijziging Successiewet 1956
Vrijstelling SBBI en aanscherping ANBI-regeling Introductie SBBI => instelling die een particulier belang behartigt, met activiteiten die in het sociaal belang zijn Vrijstelling schenk- en erfbelasting Géén “reguliere” giftenaftrek Wel periodieke giftenaftrek mogelijk Vereniging Niet vpb plichtig Tenminste 25 leden Schenkingen door een SBBI zijn niet vrijgesteld

19 Wijziging Successiewet 1956
Aanvullende voorwaarden ANBI: de instelling moet zich voor minimaal 90% inzetten voor het algemeen belang (is nu 50%); de instelling of de direct betrokkenen mogen niet aanzetten tot haat of geweld gebruiken; bestuurders, leidinggevenden en gezichtsbepalende personen mogen hiervoor in de afgelopen 4 jaar niet zijn veroordeeld (integriteitseis).

20 Wijziging Successiewet 1956
Bestrijding “constructies” fictiebepalingen soms beperkt toepassingsbereik weerlegbaar of onweerlegbaar? direct opeisbare, renteloze leningen (art. 15 Sw) (tip 50) tussen natuurlijke personen niet verstrekt in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf herroepelijke schenkingen (tip 34) aanschaf van gefaciliteerd vermogen in zicht van overlijden => bezitstermijn

21 Wijziging Successiewet 1956
Bestrijding “constructies” (vervolg) verkoop met uitgestelde levering (HR 6 juni 2008, NTFR 2008, 1233) (art. 11 Sw) levensverzekeringsconstructies binnen de familie (HR 11 juli 2008, BNB/252) (art. 13 Sw) het turbotestament en het ik-opa-testament (art. 10 Sw) afgezonderde particuliere vermogens fiscaal transparant overname-, verblijvings- en toedelingsbedingen in vennootschapsovereenkomsten (art. 11 Sw)

22 Wijziging Successiewet 1956
Schenking-schuldigerkenning Jaarlijks tenminste 6% rente betalen => anders art. 10 Sw van toepassing Overgangsrecht voor (zakelijke) renteafspraken die zijn gemaakt voor de inwerkingtreding Erfrechtelijke vorderingen (tip 25) Samengestelde rente maximaal 6% => bij hogere rente is art. 9 Sw van toepassing Geldt ook voor een enkelvoudige rente die is gebaseerd op een rente van 6% samengesteld Herrekening bij eerder overlijden van de schuldenaar!

23 Wijziging Successiewet 1956
M overlijdt Nalatenschap € Testament: erfgenamen: echtgenoot en twee kinderen wettelijke verdeling enkelvoudige rente die gelijk is aan 6% samengesteld M overlijdt, V is 40 jaar enkelvoudige rente is 23,2% V overlijdt na 10 jaar Rente over onderbedelingsvordering = 2 x € x 23,2% = € Toepassing art. 9 Sw => rente 6% samengesteld = € Bovenmatig is € – € = € (oftewel € per kind) Bovenmatig deel van de rente wordt bij de verkrijging opgeteld

24 Wijziging Successiewet 1956
Aandachtspunten Wijziging partnerbegrip Van tafel en bed gescheiden echtgenoten => tegemoetkoming: echtgenoten tarief Meerrelaties => vrijstelling vervalt! Samenwoners Ouder(s) met inwonend meerderjarig kind is er sprake van mantelzorg? => mantelzorgcompliment (art. 19a WMO)

25 Wijziging Successiewet 1956
Wijziging partnerbegrip (vervolg) Vermogensoverdracht (schenkingsplan)? Testament aanpassen? Samenlevingscontract!

26 Wijziging Successiewet 1956
Testamenten (tip 30) Aanpassing “op maat gemaakte” testamenten => naar notaris Tweetrapsmaking? (tip 21) Vruchtgebruiktestament? (tip 15) Renteloze of laagrentende direct opeisbare geldleningen binnen de familie (tip 50) direct opeisbaar => 6% rente; niet direct opeisbaar => zakelijke rente overgangsrecht? huwelijkse voorwaarden

27 Wijziging Successiewet 1956
Schenking-schuldigerkenningen In het verleden gedane schenkingen op papier waarover geen rente of een rente lager dan 6% is betaald => alsnog rente (plus rente) betalen; tenzij de rente op het moment van de schenking als zakelijk mocht worden gezien Meerwaardeclausule (tip 46)

28 Wijziging Successiewet 1956
Vragen?