Crisis als kans voor gebiedsontwikkeling 3

Presentatie over: "Crisis als kans voor gebiedsontwikkeling 3"— Transcript van de presentatie:

1 Crisis als kans voor gebiedsontwikkeling 3
Crisis als kans voor gebiedsontwikkeling 3.0 Jan Rotmans Culemborg, 27 oktober 2011

2 Urgentie

3 Urgentie meervoudige urgentie ruimtelijk ecologisch economisch 3

4 oogst van 60 jaar ruimtelijke ordening
Ruimtelijke Urgentie oogst van 60 jaar ruimtelijke ordening voor 8 miljoen mensen huizen, kantoren en infrastructuur gebouwd compacte steden, groene gebieden binnen bereik veel mis gegaan sinds de jaren 80 van vorige eeuw oprukkende verstedelijking verrommeling wildgroei aan bedrijventerreinen - versnippering eenvormige woonlocaties horizonvervuiling 4

5 Nederland staat voor een ongekende opgave
Ecologische Urgentie Nederland staat voor een ongekende opgave Nederland klimaat-, energie- en waterrobuust maken transitie naar decentrale, duurzame energievoorziening opgave vergelijkbaar met inpoldering aan eind Middeleeuwen 5

6 Anticiperen op klimaatverandering
2005 1970 1900 Dutch Research Institute For Transitions

7 komende 50 jaar voor 800.000 mensen bouwen
Economische Urgentie komende 50 jaar voor mensen bouwen crisis heeft ruimtelijke ontwikkeling laten imploderen leegstand kantoren, tekorten grondexploitaties, bezuinigingsopgave traditionele gebiedsontwikkeling niet meer rendabel 7

8 Failliet van Ruimtelijke Ordening
traditionele gebiedsontwikkeling dood en begraven teveel systeemfouten in gebiedsontwikkeling 1.0 & 2.0 - wet- en regelgeving - modernistische planning en architectuur - hoge bestuurlijke dichtheid - bescherming van deelbelangen - illusie van beheersbaarheid 8

9 Persistente Problematiek

10 Multi-level systeem analyse
Macro-level globalisering liberalisering klimaatverandering pluriforme samenleving Meso-level poldermodel overleg decentralisering deregulering opheffing VROM ministerie Micro-level glocalisering decentrale energie initiatieven waarden gemeenschappen prosumenten

11 Dominante Trends macro-schaal meso-schaal
globalisering vrije markt fetisjisme groeiparadigma meso-schaal terugtrekkende overheid deregulering decentralisering micro-schaal glocalisering beweging van onderop gemeenschappen 11

12 Paradigma Wisseling oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld
exploitatiemodel co-operatiemodel economisch rendement maatschap. rendement lineaire processen kringlopen waarde ontlenen waarde creëren zelfredzaam samenredzaam

13 Transitie in Ruimtelijke Planning
herstellen van verbroken verbindingen tussen mens en ruimte individuele beleving collectieve waarde groot ruimtelijk verhaal kleine ruimtelijke verhalen ruimtelijke schaal bestuurlijke schaal onthechting en vervreemding 13

14 Duurzame gebiedsontwikkeling
= Duurzame gebiedsontwikkeling

15 Transitie Gebiedsontwikkeling
gebiedsontwikkeling 1.0 & gebiedsontwikkeling 3.0 van naar aanbodgestuurd vraaggestuurd vastgoed gebiedswaarden grondwinsten gebiedsrendement

16 Gebiedsontwikkeling 3.0 inhoud, proces, financiering
wezenlijk anders bij gebiedsontwikkeling 3.0 inhoud, proces, financiering 16

17 Inhoud van waaruit de kernwaarden van een gebied
zoektocht naar de identiteit van een gebied van waaruit de kernwaarden van een gebied elkaar maximaal kunnen versterken zodat een gebied zich organisch en in balans ontwikkelt zonder afwenteling gesloten kringlopen

18 Kernwaarden 1.0 infrastructuur, mobiliteit, economie 2.0
milieu, landschap, water 3.0 klimaat, lokale energie, gezondheid, beleving, identiteit 18

19 Proces smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak
selectieve participatie smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak koplopers uit samenleving i.p.v. belangenbehartigers geleidelijke draagvlakverbreding organisch ontwikkelen 19

20 Proces smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak
selectieve participatie smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak koplopers uit samenleving i.p.v. belangenbehartigers geleidelijke draagvlakverbreding organisch ontwikkelen 20

21 richtingwijzers voor duurzame ontwikkeling
Spelregels richtingwijzers voor duurzame ontwikkeling balans tussen strikte, begrenzende spelregels en flexibele, stimulerende spelregels 21

22 Duurzaamheids Spelregels Stadshavens
top 10 1. energieneutraal bouwen 2. klimaatbestendig bouwen 3. water en groen dragers van ontwikkeling 4. hergebruik bestaand materiaal/ producten 5. zo weinig mogelijk vervuiling genereren 22

23 Duurzaamheids Spelregels Stadshavens
top 10 6. diversiteit als uitgangspunt 7. menselijke maat als uitgangspunt 8. vanuit cultuurhistorisch perspectief 9. duurzame exploitatie en beheer van vastgoed 10. wijk/buurt economie is belangrijke pijler 23

24 Financiering partijen binden zich voor langere tijd aan een gebied
maatschappelijk rendement partijen binden zich voor langere tijd aan een gebied rendement strekt zich ook uit over langere periode rendement uit creatie van gebiedwaarden naast vastgoed: schone energie, schone lucht, schoon water, schone mobiliteit, biologisch voedsel, natuur 24

25 Financierders zorgverzekeraars energiebedrijven woningcorporaties
maatschappelijke instellingen pensioenfondsen gebiedsfonds voor grondontwikkeling & vastgoedexploitatie 25

26 Nieuwe Verdienmodellen
- ontwikkelen van groene daken en gevels (oppervlaktes) - ondergronds ontwikkelen - handelen in oppervlaktes - gebiedsgebonden energie - drijvend, duurzaam ontwikkelen 26

27 Rijnhaven

28 Dutch Research Institute For Transitions

29

30

31

32

33

34

35

36 Merwe-Vierhavens

37

38 38

39

40

41 STADSOASE 41

42

43

44 44

45 Burgers pro-actief prosument mede ontwikkelaar gemeenschappen
(collectief) particulier opdrachtgeverschap 45

46 Faciliterende Overheid
ruimte bieden faciliteren en stimuleren van eigen initiatief belemmeringen wegnemen, netwerken bevorderen mentale ruimte, juridische ruimte, financiële ruimte richting geven investeren in en realiseren van collectieve voorzieningen afstemmen van ontwikkelingen in meer samenhang herformulering van leidende principes voor gebied

47 faciliterende overheid terugtredende overheid
is heel wat anders als terugtredende overheid

48 Platform DGO initiatief van ministerie van I&M, Kennis voor Klimaat en Urgenda beperkte duur: 2011 – 2013 doelen: ontwikkeling integrale visie en nieuwe concepten DGO stimulering duurzaamheid in gebiedspraktijken missie: versnellen verduurzaming leefomgeving

49 Platformleden Wouter de Jong Peter van Rooy Thomas Rau Jan Rotmans
Bas van de Griendt Rudy Stroink Pier Vellinga Dorine Putman Jan Huijgen Hans Verspoor Marjolein Demmers Henk Seinen Cees Moons Marijn Schenk Anke van Hal Marjan Minnesma Jan van der Meer Francine Houben Marc Buiter Roger Cox Peter Schuthof Tanja Klip-Martin Pascal Lamberigts Arjan Verheul Alex van Oost Jaap Dirkmaat Ellen Nieuweboer Wim Hafkamp

50 Ergo een wezenlijk andere gebiedsontwikkeling
crisis is hét aangrijpingspunt voor een wezenlijk andere gebiedsontwikkeling ontwikkel mee met platform DGO!