Download de presentatie
GepubliceerdChristian Smeets Laatst gewijzigd meer dan 9 jaar geleden
1
Dyslexie in het hoger onderwijs
Wim Tops - Maaike Callens Vakgroep Experimentele Psychologie Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Universiteit Gent Rekengroep 22/02/2011
2
1. Inleiding Rekengroep 22/02/2011
3
1. Inleiding Betere doorstroming van studenten met dyslexie
Geoptimaliseerd zorgkader Oprichting van begeleidingsdiensten Diversiteitbeleid (2005) o.a. voor studenten met een functiebeperking Opvallende afwezigheid van Vlaamse statistieken Schattingen op basis van Nederlandse en Britse onderzoeken Ongeveer 4000 (2 tot 3 %) van de Vlaamse studenten (De Pessemier, 2007) Rekengroep 22/02/2011
4
2. Situering onderzoek Dyslexieonderzoek in Vlaanderen
Voorspellende factoren bij kleuters Lager onderwijs Secundair onderwijs Weinig diagnostisch materiaal voor (jong)volwassenen Test voor Gevorderd Lezen en Schrijven – GL&SCHR (De Pessemier & Andries, 2009) Interactieve Dyslexietest Amsterdam Antwerpen – IDAA (Universiteit Amsterdam en Lessius Hogeschool Antwerpen i.s.m. Muiswerk Educatief, niet uitgegeven) Rekengroep 22/02/2011
5
2. Situering onderzoek Centrum voor Leesonderzoek Vlaanderen
Onder leiding van Marc Brysbaert Odysseusproject gesubsidieerd door de Vlaamse regering 3 onderzoeksdomeinen Visuele woordherkenning Taaldominantie en lateralisatie Dyslexie in het hoger onderwijs Rekengroep 22/02/2011
6
3. Doelstellingen Wetenschappelijk referentiekader voor de diagnostiek en de begeleiding van studenten met dyslexie in het hoger onderwijs Inventaris van noden en knelpunten Sterkte-zwakteanalyse Evaluatie van de faciliteiten Validering van recent ontwikkelde testbatterijen voor diagnostiek van dyslexie bij (jong)volwassenen Rekengroep 22/02/2011
7
3. Doelstellingen Longitudinale opvolging van een groep van 100 studenten met dyslexie Bachelorstudies Slaagcijfers Toetsen van bestaande theoretische verklaringsmodellen Rekengroep 22/02/2011
8
4. Onderzoeksvragen 1. Welke studenten met dyslexie komen terecht in het hoger onderwijs en wat is hun (cognitief) profiel? 2. Welke invloed heeft dyslexie op het schools presteren in het hoger onderwijs? Slaagkansen en beïnvloedende factoren Overschakeling van richting Drop out Rekengroep 22/02/2011
9
4. Onderzoeksvragen 3. Welke specifieke problemen ervaren studenten met dyslexie in het hoger onderwijs? In relatie tot lezen en spelling Moderne vreemde talen Geassocieerde problemen (geheugen, aandacht, rekenen) Socio-emotionele problemen (zelfvertrouwen, faalangst) Rekengroep 22/02/2011
10
4. Onderzoeksvragen 4. Zijn recent ontwikkelde dyslexiebatterijen valide en betrouwbaar? Test voor Gevorderd Lezen en Schrijven (GLETSCHR, 2009) Interactieve Dyslexietest Amsterdam Antwerpen (IDAA) 5. Welke cognitieve processen spelen een belangrijke rol in dyslexie? Fonologisch deficiet Werkgeheugendeficiet Cerebellair deficiet Temporele informatieverwerkingsdeficiet Rekengroep 22/02/2011
11
5. Onderzoekspopulatie 100 studenten eerste bachelor met dyslexie uit Associatie Gent 100 controlestudenten gematcht op leeftijd, geslacht en huidige opleiding - zonder functiebeperking Rekengroep 22/02/2011
12
5. Onderzoekspopulatie Rekengroep 22/02/2011 Studentenpopulatie
Gemiddelde leeftijd dyslexie studenten (n = 100): 19 jaar 4 maanden controle studenten (n = 100): 19 jaar 11 maanden Geslacht 46 mannelijke studenten 54 vrouwelijke studenten Aantal Hogeschoolstudenten 66 studenten Studiegebieden Onderwijs en opvoedingswetenschappen 16 Gezondheid en gedragswetenschappen 21 Managment 9 Wetenschappen en ingenieurstudies 19 Andere 1 Aantal universiteitsstudenten 34 studenten Letteren en Humane wetenschappen 5 Gezondheid en gedrag 10 Rekengroep 22/02/2011
13
6. Onderzoeksopzet Opbouw Afname Kwantitief onderzoek
Kwalitatief onderzoek Afname 2 onderzoekers 2 gecontrabalanceerde delen Afwisselend starten met deel 1 / deel 2 Controle start met zelfde blok als dyslecticus Rekengroep 22/02/2011
14
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Algemene intelligentie: Kaufmann Intelligentietest voor volwassenen en adolescenten (KAIT) (Dekker, Dekker & Mulder, 2004) Fluid IQ score Chrystallized IQ score Probleem oplossend vermogen Cultureel bepaald Onafhankelijk van cultuur of opleiding Afhankelijk van opleiding en geletterdheid Total IQ score som van fluid en chrystalllized IQ score WAIS-III-NL Hertestingseffect Verbaal en performaal IQ Strengere tijdslimieten Rekengroep 22/02/2011
15
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Aandacht en concentratie : Cijfer Doorstreep Test (CDT) (Dekker, Dekker, & Mulder, 2007) Volgehouden aandacht 3 minuten Aandachtscontrole onderstrepen – doorstrepen Selectieve aandacht cijfers 3,4,7 Rekengroep 22/02/2011
16
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Geheugen Test voor Gevorderd Lezen & Schrijven (GL&SCHR) (De Pessemier & Andries, 2009) Fonologisch korte termijngeheugen Visueel korte termijngeheugen Semantisch korte termijngeheugen Werkgeheugen KAIT (Dekker, Dekker & Mulder, 2004) Uitgesteld geheugen voor symbolen Uitgesteld geheugen voor auditieve informatie Rekengroep 22/02/2011
17
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Persoonlijkheid : NEO Personality Inventory - revised (NEO-PI-R) (Hoekstra,H.A.,Ormel,J.,& de Fruyt,F. 2007) Zelfrapportering Gebaseerd op ‘Big Five’ Extraversie Neuroticisme Altruïsme Openheid Consciëntieusheid Rekengroep 22/02/2011
18
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Studiehouding en motivatie : Learning and Study Strategies Inventory (LASSI) – Nederlandse bewerking (Lacante & Lens, 1999) Zelfrapportering Attitude Motivatie Tijdsbeheer Faalangst Concentratie Informatieverwerking Hoofdideeën selecteren Studietechnieken Zelftesting Teststrategieën Rekengroep 22/02/2011
19
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Lezen Woorden: Een Minuut Test (EMT) (Brus & Voeten, 1999) Pseudowoorden: De Klepel (van den Bos & Scheepstra, 1992) Stilleestekst: Tekenbeet (Protocol Dyslexie Nederland, 2004) Voorleestekst Faalangst (GL&SCHR, 2009) Rekengroep 22/02/2011
20
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Spelling Nederlands Woorddictee: Woordspelling Overige Spellingregels (GL&SCHR, 2009) Zinnendictee: Algemene toets Gevorderde Spelling Nederlands (AT-GSN) (Ghesquière, niet uitgegeven) Spontaan schrijfproduct op basis van stilleestekst Tekenbeet Rekengroep 22/02/2011
21
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Fonologisch bewustzijn Spoonerisms vb. gele kast – kele gast Omkeringen vb. tur – rut GL&SCHR, 2009 & Interactieve Dyslexietest Amsterdam Antwerpen (IDAA) Rekengroep 22/02/2011
22
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Woordenschat GL&SCHR (2009): definiëring van laagfrequente woorden KAIT (2004) : vooral woordvinding en woordenschat Morfologie en syntaxis GL&SCHR (2009): corrigeren van zinsconstructies, stijfiguren en woordvormen Rekengroep 22/02/2011
23
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Snel benoemen Rapid Automatized Naming (RAN) (Denckla & Rudel, 1976) GL&SCHR (2009) Hoofdrekenen Tempo Test Rekenen (TTR) (de Vos, 1992) Rekengroep 22/02/2011
24
6. Onderzoeksopzet : kwantitatief onderzoek
Moderne vreemde talen Engelse woordleestest (OMT, Protocol Dyslexie Nederland) Woorddictee (WRAT) Rekengroep 22/02/2011
25
6. Onderzoeksopzet : kwalitatief onderzoek
Semi-gestructureerd interview Taal- en spraakontwikkeling Diagnosestelling Therapie-ervaringen Schoolervaringen (begeleiding, faciliteiten, moderne vreemde talen) Ervaringen met het hoger onderwijs (aanvraag faciliteiten, begeleiding) Studiemethode en -planning Computergebruik Zelfbeleving Rekengroep 22/02/2011
26
7. Resultaten Rekengroep 22/02/2011
27
Students with dyslexia Students without dyslexia
Cohen's d M1 SD1 M2 SD2 d General Intelligence (KAIT) Total IQ 105.50 12.97 109.83 9.29 0.38 * Crystallized IQ 106.66 8.11 111.31 8.83 0.55 ** Fluid IQ 105.36 11.04 106.78 10.83 0.13 Definitions 20.89 1.92 22.16 1.98 0.65 Auditory comprehension 13.26 2.96 13.60 2.80 0.12 Double meanings 14.44 3.91 16.10 3.71 0.44 Famous persons 7.26 3.14 8.41 3.25 0.36 Symbol learning 80.19 12.73 80.93 13.14 0.06 Logical reasoning 11.32 3.48 11.78 3.18 0.14 Secret codes 26.78 5.49 27.46 4.91 Block patterns 12.23 2.71 11.71 2.97 -0.18 Symbol memory 51.50 11.19 51.67 11.27 0.02 Auditory memory 5.60 5.24 5.54 1.50 -0.02 Processing speed (CDT) Working pace 421.94 84.63 467.80 79.99 0.56 Concentration 119.25 22.85 134.29 22.03 0.67 Number of errors 0.19 0.30 1.65 0.09 Number of missed digits 8.08 6.61 7.09 7.17 Rekengroep 22/02/2011
28
Short term memory (GL&SCHR) Phonological STM 20.31 5.03 23.23 4.56
*p < .05; **p < .01 Memory Short term memory (GL&SCHR) Phonological STM 20.31 5.03 23.23 4.56 0.61 ** Visual STM 10.44 4.00 11.84 5.05 0.31 * Semantic STM 35.62 6.23 37.42 5.68 0.30 Memory with sorting 39.75 5.46 41.54 4.34 0.36 Vocabulary (GL&SCHR) Number words correctly defined 7.83 4.14 10.83 4.77 0.67 Phonological awareness (GL&SCHR) Number correct spoonerisms 17.68 9.42 18.19 1.67 0.08 Spoonerisms time 178.97 65.98 115.48 42.79 1.14 ** Number correct reversals 16.87 9.03 17.72 2.03 0.13 Reversals time 105.77 38.37 76.61 16.18 0.99 Rapid naming Letters 25.73 5.84 20.64 3.99 1.02 Digits 25.01 12.33 19.28 3.64 0.63 Colours 32.41 6.31 28.70 16.14 0.60 Objects 39.93 8.29 38.13 7.33 0.23 Rekengroep 22/02/2011
29
Students with dyslexia Students without dyslexia
*p < .05; **p < .01 Students with dyslexia Students without dyslexia Cohen's d M1 SD1 M2 SD2 Word reading Dutch (EMT) Total number read words 79.08 14.32 101.44 10.70 1.77 ** Number of errors 2.05 2.10 1.19 3.21 0.32 Correctly read words 77.03 14.21 100.25 10.69 1.85 Word reading English (OMT) 71.18 10.72 84.99 9.49 1.36 3.99 2.70 2.53 2.15 0.60 67.19 10.64 82.49 10.20 1.47 Pseudoword reading (de Klepel) 46.07 9.84 63.26 12.90 1.50 5.20 3.77 3.67 3.10 0.44 40.88 10.46 59.72 13.10 1.59 Text reading (GL&SCHR) Substantial errors 15.71 10.80 10.33 25.35 0.28 Time consuming errors 14.29 8.72 9.15 4.92 0.73 Reading time 311.14 51.97 256.03 35.72 1.24 Silent text reading (Tekenbeet) Words per minute 184.63 59.25 243.64 57.59 1.01 Text comprehension (GL&SCHR) number correct responses 19.37 5.05 21.47 4.65 0.43 Rekengroep 22/02/2011
30
Students with dyslexia Students without dyslexia
*p < .05; **p < .01 Students with dyslexia Students without dyslexia Cohen's d M1 SD1 M2 SD2 Word spelling Dutch (GL&SCHR) Weighted score word spelling 91.59 15.87 121.40 12.84 2.06 ** Correct word spelling 17.49 4.02 24.60 2.81 2.05 Writing speed 24.89 4.01 26.50 3.40 0.43 Weighted score spelling rules 50.83 11.74 62.45 13.59 0.92 Word spelling English (WRAT) Correctly spelled words 16.91 5.70 24.27 5.42 1.32 Sentence writing (AT-GSN) number of errors 54.04 24.17 23.20 11.65 1.63 Morphology and syntax (GL&SCHR) Weighted score 49.92 11.23 59.93 13.73 0.80 Total score 9.48 4.73 12.25 7.04 0.46 Rekengroep 22/02/2011
31
8. Slaagcijfers Eerste zittijd Tweede zittijd Totaal p = 0.12 p = 0.08
GROEP GESLAAGD Dyslexie 32 Controle 43 GROEP GESLAAGD Dyslexie 21 Controle 27 GROEP GESLAAGD Dyslexie 47 Controle 59 Rekengroep 22/02/2011
32
8. Discussie Verschil in crystallized intelligence en totaal IQ van KAIT Medium effect grootte enkel bij Chrystallized IQ Significante verschillen op 3 subtesten Definities Dubbele betekenissen Persoonlijkheden Problemen met het snel en adequaat oproepen van woorden en eigennamen: woordvindingsproblemen en/of beperkte woordenschat Rekengroep 22/02/2011
33
8. Discussie Problemen met het korte termijngeheugen
Fonologisch (medium effect size) Visueel Semantisch Werkgeheugen Leesluistertekst (ook auditieve aandacht) Geen problemen met het auditief en visueel langetermijngeheugen Rekengroep 22/02/2011
34
8. Discussie Problemen met aandacht, concentratie en werktempo (CDT)
Trager leesniveau Woordniveau = zinsniveau Pseudowoorden > woorden Hogere foutenlast voor pseudowoorden (verschil 1 minuut – 2 minuten) Tempoprobleem voor woorden Stillezen verloopt significant trager Rekengroep 22/02/2011
35
8. Discussie Spellingproblemen Woordniveau = zinsniveau Dictee
Regelwoorden Inprentwoorden Spontaan schrijven Schrijftempo ligt aanzienlijk lager Rekengroep 22/02/2011
36
9. Conclusie Algemeen cognitief profiel Tempoproblemen voor lezen
Hoge foutenlast voor spelling Tragere schrijfsnelheid Algemeen zwakke automatisering (vb. hoofdrekenen) Beperkt korte termijngeheugen Problemen met auditief lange termijn geheugen Problemen met aandacht, concentratie en werktempo Problemen met vreemde talen Rekengroep 22/02/2011
37
DEEL II: Hoofdrekenvaardigheden bij studenten met dyslexie
Rekengroep 22/02/2011
38
1. Tempotest Rekenen (de Vos, 1992)
Dyslexic Control T-value Sign Cohen's Errors M1 SD1 SD2 t p d TTR total 5.88 4.46 5.62 4.32 0.42 p = .67 0.06 TTR addition 0.59 0.89 0.66 0.95 -0.54 p = .59 0.08 TTR subtraction 0.69 0.92 0.55 0.86 1.11 p = .26 0.16 TTR multiplication 1.51 1.45 1.76 2.00 -1.01 p = .31 0.14 TTR division 1.63 1.62 1.67 0.52 p = .61 0.07 TTR mixed 1.46 1.64 1.14 1.41 1.48 p = .14 0.21 Total number of operations 127.12 21.13 150.37 23.38 -7.38 p < .00 1.05 31.05 3.55 34.47 3.43 -6.93 0.98 28.00 4.18 30.69 3.96 -4.67 23.25 5.00 28.54 5.91 -6.83 21.36 5.72 27.80 6.98 -7.14 1.03 24.39 4.77 29.47 5.04 -7.32 1.04 Geen verschil in in error rate, maar problemen met tempo en fact retrieval Bevestigt de andere testresultaten (lezen, aandacht, IQ) Grote effect sizes voor alle operaties behalve min (d = -.66) Rekengroep 22/02/2011
39
Vergelijking met bestaande normgroep (de Vos, 1992)
Het gemiddelde van de normgroep ligt lager dan 50% Grote variaties binnen de controlegroep De dyslexiegroep scoort als groep bijna klinisch (behalve voor min) Grote variaties binnen de dyslexiegroep Rekengroep 22/02/2011
40
Klinische scores Rekengroep 22/02/2011
30 tot 66% van de dyslexiegroep haalt klinische resultaten (< Pc 10) op de TTR Opvallend hoog percentage voor vermenigvuldiging Rekengroep 22/02/2011
41
Besluit normgroep TTR Bestaande normen zijn ontoereikend voor Vlaamse studenten hoger onderwijs in 2010 Studenten met dyslexie hebben problemen met temporekenen (hoofdrekenen) Studenten met dyslexie hebben vooral problemen met het snel oproepen van de maaltafels Rekengroep 22/02/2011
42
Correlatie-onderzoek
dyslexiegroep TTRtot TTRplus TTRmin TTRmaal TTRdeel TTRmix CDT Pearson Correlation 0.35 0.31 0.26 0.23 0.37 0.25 0.22 0.27 0.16 0.11 Sig. (2-tailed) 0.00 0.01 0.02 0.03 Spoonerisms -0.14 -0.13 -0.12 -0.02 -0.03 -0.05 0.15 0.20 0.18 0.87 0.79 0.90 0.81 0.61 0.97 Reversals -0.19 -0.17 -0.18 -0.09 -0.15 -0.06 -0.07 -0.01 -0.04 0.06 0.08 0.14 0.83 0.58 0.63 0.52 0.71 RANcijfers -0.10 -0.11 0.21 0.53 0.07 0.38 0.33 0.17 0.60 0.29 Partiële correlatie Gecontroleerd voor CIQ en pseudowoorden Rekengroep 22/02/2011
43
Rekengroep 22/02/2011 controlegroep TTRtot TTRplus TTRmin TTRmaal
TTRdeel TTRmix CDT Pearson Correlation 0.44 0.46 0.37 0.36 0.41 0.42 0.43 0.45 0.34 0.40 Sig. (2-tailed) 0.00 Spoonerisms -0.39 -0.29 -0.40 -0.38 -0.37 -0.33 -0.26 -0.15 -0.31 -0.25 -0.20 0.01 0.13 0.04 Reversals -0.43 -0.45 -0.30 -0.28 0.02 RANcijfers -0.19 -0.21 -0.18 -0.22 -0.16 -0.07 -0.10 -0.12 -0.06 -0.11 -0.04 0.05 0.07 0.03 0.11 0.50 0.26 0.59 0.27 0.69 Partiële correlatie Gecontroleerd voor CIQ en pseudowoorden Rekengroep 22/02/2011
44
dyslexiegroep CDT Spoon Reversal RAN cijfer Pearson Correlation 1.00 -0.13 -0.21 -0.08 -0.01 -0.14 -0.11 Sig. (2-tailed) 0.19 0.03 0.43 . 0.94 0.28 Spoonerisms 0.53 0.00 0.44 0.96 0.93 Reversals -0.04 0.88 0.71 RAN cijfers Rekengroep 22/02/2011
45
controlegroep CDT Spoon Reversal RAN cijfer Pearson Correlation 1.00 -0.13 -0.11 -0.15 -0.08 -0.07 -0.12 Sig. (2-tailed) 0.20 0.26 0.13 . 0.41 0.47 0.25 Spoonerisms 0.61 0.10 0.53 -0.02 0.00 0.31 0.88 Reversals 0.15 0.01 RAN cijfers Rekengroep 22/02/2011
46
Besluit correlatie-onderzoek
Goede correlaties tussen TTR en cijferdoorstreeptaak (CDT) Zwakke correlaties tussen TTR en RAN cijfers (GL&SCHR) Opvallende verschillen tussen controlegroep en dyslexiegroep wat betreft correlatie TTR en fonologische taken (GM&SCHR) correlaties fonologische taken controle > dyslexie correlaties fonologische taken verdwijnen bij dyslexiegroep na controle voor pseudowoorden en IQ Zwakke correlaties tussen CDT en fonologische taken FACTORANALYSE REGRESSIEANALYSE Rekengroep 22/02/2011
47
Algemeen besluit Studenten met dyslexie vertonen uitvallen wat betreft snel hoofdrekenen. Het is in de eerste plaats een tempoprobleem dat we ook vaststellen bij andere vaardigheden zoals lezen, aandacht en concentratie Doet vragen rijzen bij comorbiditeit: hebben 60% van onze dyslexiegroep dan (semantische geheugen)dyscalculie? Nood aan hernormering TTR voor adolescenten en volwassenen of/en Ontwikkeling van nieuw (zuiverder) testmateriaal (vb. CODE) Rekengroep 22/02/2011
48
Besluit correlatie-onderzoek
Goede correlaties met de cijferdoorstreeptaak (CDT CDT blijft goed correleren bij controlegroep maar niet bij dyslexiegroep na controle voor pseudowoorden in IQ Zwakke correlaties met de rapid naming digits (GL&SCHR) Opvallende verschillen tussen controlegroep en dyslexiegroep wat betreft fonologische taken correlaties fonologische taken controle > dyslexie correlaties fonologische taken verdwijnen bij dyslexiegroep na controle voor pseudowoorden en IQ Rekengroep 22/02/2011
49
Bedankt voor jullie aandacht
Verwante presentaties
© 2024 SlidePlayer.nl Inc.
All rights reserved.