Daniel van Spanje Amsterdam, 21 oktober 2010 F OBID C OMMISSIE O NTSLUITING.

Presentatie over: "Daniel van Spanje Amsterdam, 21 oktober 2010 F OBID C OMMISSIE O NTSLUITING."— Transcript van de presentatie:

1 Daniel van Spanje Amsterdam, 21 oktober 2010 F OBID C OMMISSIE O NTSLUITING

2 RTISBDICPFRBRRDA

3 RT: Richtlijnen voor titelbeschrijven

4 Richtlijnen voor titelbeschrijven RT1: Beschrijvingsregels voor monografieën 1978 / 1982 RT2: Beschrijvingsregels voor seriële publicaties 1978 RT3: Regels voor catalogusbouw 1981 / 1994 RT4: Beschrijvingsregels voor niet-boekmaterialen 1979 / 1993 RT5: Voorbeeldenboek 1982 RT6: Sorteerregels 1981 / 1992 RT7: Beschrijvingsregels voor gedrukte muziek 1982 RT8: Beschrijvingsregels voor kartografische documenten1982 RT9: Regels voor catalogusbouw beeld 1988 RT10: Regels voor catalogusbouw geluid 1990 RT11: Regels voor catalogusbouw gedrukte muziek 1989 RT12: Beschrijvingsregels voor computer files 1990

5 ISBD - internationaal 1971 ISBD(M) (Monographs) 1974 ISBD(S) (Serials)  ISBD(CR) 1977 ISBD(G) (General) 1977 ISBD(NBM) (Non Book Materials) 1977 ISBD(CM) (Cartographic) 1980 ISBD(PM) (Printed Music) 1980 ISBD(A) (Antiquarian) 1981 1e review van ISBD’s 1990 ISBD(CF) (Computer Files)  ISBD(ER) 1997 ISBD(ER) (Electronic Resources) 1998 2e review van de ISBD’s 2002 ISBD(CR) (Continuing Resources) 2007 – 2011Consolidated ISBD

6 ISBD Standaardisatie van de vorm en de inhoud van de bibliografische beschrijving die het document vertegenwoordigt in de catalogus (“representatie”) Definitie van ISBD elementen Onderscheid in acht verschillende ISBD-velden Vaste volgorde binnen de velden Veldscheiding tussen en binnen ISBD-velden door standaard interpunctie

7 ISBD velden Veld 0: GMD (General material designator) Veld 1: titel en verantwoordelijkheid Veld 2: editie Veld 3: materiaal/documenttype specifieke gegevens Veld 4: publicatie, distributie Veld 5: fysieke beschrijving Veld 6: reeks Veld 7: annotaties Veld 8: standaardnummers Maar gaan we nu dan alsnog de RT updaten?

8 RTISBDICPFRBRRDA

9

10 ICP: algemene principes Gepubliceerd in februari 2009 Vervangen de Paris Principles uit 1961 als basis voor catalogiseerregels Herziening van principes: No.1: convenience of the user = catalogiseerregels moeten het de gebruiker gemakkelijk maken Overige principes: common usage, representation, accuracy, sufficiency and necessity, significance, economy, consistency and standardization, integration Breder van opzet dan de Paris Principles: alle materiaaltypen

11 ICP: doel en functie van de catalogus 1.Vinden (to find bibliographic resources in a collection) 2.Identificeren (to identify a bibliographic resource or agent) 3.Selecteren (to select a bibliographic resource that is appropriate to the users’s needs) 4.Toegang geven (to acquire or obtain access to an item described) 5.Navigeren (to navigate within a catalogue and beyond)

12 RTISBDICPFRBRRDA

13 Functional Requirements for Bibliographical Records

14

15 FRBR: het gaat om de inhoud Catalogiseren gaat uit van het “item in hand”. Van belang: representatie (wat is de de bron van de beschrijving), accuraatheid, volledigheid …. Gebruikers willen altijd het item in de handen – of op het scherm –, maar zij zijn in principe gericht op de inhoud. FRBR wil in de catalogus ook de inhoud van informatiebronnen zichtbaar maken De inhoud heet in FRBR: “het werk”

16 FRBR en “wat is een boek”? 1.Item 2.Manifestatie 3.Expressie 4.Werk 1.Ik heb het boek in mijn tas. 2.Ik wil dat boek gaan bestellen. 3.Ik wil dat boek graag in het Nederlands lezen. 4.Die film is gebaseerd op mijn favoriete boek.

17

18 werk expressie manifestatie item De entiteiten: drie groepen familie corporatie persoon concept object gebeurtenis plaats

19 Relaties tussen entiteiten Groep 1 Werk Expressie Manifestatie Item Groep 2 Auteur Vertaler Uitgever Eigenaar

20 Eigenschappen van de entiteit Werk Titel Vorm Datum L'avare Toneelstuk 1668

21 Eigenschappen van de entiteit Expressie Titel Vorm (media type) Datum Taal The miser Tekst 1987 Engels

22 Eigenschappen van de entiteit Manifestatie Titel Verantwoordelijk Plaats van uitgave Uitgever Datum Drager Omvang Afmetingen Identifier The miser : a comedy a new translation by Albert Bermel New York, NY Applause Theatre Book Publishers 1987 Gedrukt boek (volume) 126 pages 19 cm ISBN 0936839759

23 Eigenschappen van de entiteit Item Identifier Provenance Annotaties PQ1825 E5 1987b [indien relevant] Pagina 20-21 beschadigd

24 Implementatie van FRBR Abstract logisch model; staat los van data model Drie – mogelijke - implementatiemodellen: Relationele database Database met linking Flat file structuur

25 Flat file database structuur Bibliographic record Holdings/Item record Name-Title Authority record Name Authority record

26 “Gelinkte” bibliografische en thesaurus records Bibliographic record Holdings/Item record Name-Title Authority record Name Authority record

27 Relationele database structuur Work Holdings/Item Manifestation Expression Access Point Control Record

28 Implementatie van FRBR Logisch model; los van data model Drie implementatiemodellen: Relationele database Database met linking Flat file structuur Nummer vier: het algoritmische model : entiteiten en relaties clusteren via algoritmes en speciale indexen: PiCarta / WorldCAT.org / Zoeken.bibliotheek.be

29 RTISBDICPFRBRRDA

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42 RDA: voorbeelden van veranderingen

43 RDA: vastleggen van type content, media en carrier expressie content typeexpressienotated music performed music still image spoken word text manifestatie media typemanifestatieaudio microform unmediated manifestatie carrier type manifestatie audio cartridge audio disc audiocassette

44 Voorbeelden van Content, Media en Carrier boek Content type = text Media type = unmediated Carrier type = volume muziek CD Content type = performed music Media type = audio Media type = computer Carrier type = audio disc Carrier type = computer disc

45 Voorbeelden van Content, Media en Carrier webpagina Content type = text Media type = computer Carrier type = online resource online video Content type = two dimensional moving image Media type = computer Carrier type = online resource

46 MARC21 voorbeelden van tag 336-338 Website (with maps, text, and photographs): 300 $a 1 online resource 336 $a text $2 marccontent 336 $a cartographic image $2 marccontent 336 $a still image $2 marccontent 337 $a computer $2 marcmedia 338 $a online resource $2 marccarrier Online PDF: 300 $a 1 online resource (39 pages): $b… 336 $a text $2 marccontent 337 $a computer $2 marcmedia 338 $a online resource $2 marccarrier

47 47 RDA: regel van drie geldt niet meer 100 $a Brown, Susan. 245 $a Heroes / $c by Susan Brown, Melanie Carlson, Stephen Lindell, Kevin Ott, and Janet Wilson. 700 $a Carlson, Melanie. 700 $a Lindell, Stephen. 700 $a Ott, Kevin. 700 $a Wilson, Janet. [AACR2: entered under title if more than three creators]

48 RDA: ICP principes van representatie en efficientie Informatie letterlijk overnemen “Take what you see” en “accept what you get” (RDA 1.7.1) Hoofdlettergebruik, interpunctie, afkortingen, fouten, symbolen, nummeringen Indien nodig verantwoorden in annotatie Gebruik wordt toegelicht in Appendix A, B en D

49 RDA: geen verbeteringen aanbrengen [sic]! Uitgangspunt: Geen verbeteringen voor monografieën = geen “[sic]” of “[i.e.]” – uitleg in annotatie Zie RDA 2.2.1 Wel verbeteringen voor periodieke uitgaven en integrating resources Zie: RDA 2.3.2.12 - 2.3.2.13 Toelichting in annotatie 245$a Teusday’s tasks. 246 $i Corrected title: $a Tuesday’s tasks 260 $a Chicago : $b Smith Pubblishers, $c 2010.

50 RDA: wijziging in gebruik van vierkante haken RT 1 par. 34 4000 @Environmental data for the eastern North Pacific and Bering Sea / [by Edward J. Gregr and Ryan Coatta]. Auteursgegevens niet op titelpagina RDA 2.2.4, 2.4.2.2 4000 @Environmental data for the eastern North Pacific and Bering Sea / by Edward J. Gregr and Ryan Coatta. Auteursgegevens binnen de publicatie hoeven niet tussen vierkante haken. De vierkante haken worden alleen gebruikt als de gegevens niet in de publicatie staan.

51 RDA: overnemen wat er staat, bijv bij auteur – predikaten, titels, graden e.d. RT 1 par. 33 4000 @Lasers in medicine / ed. by Ronald W. Waynant ; forew. by Leon Goldman. 4000 @Gold fever : a narrative of the great Klondike Gold Rush, 1897-1899 / by R.M. Dickey ; ed. by Art Petersen. RDA 2.4.1.4 4000 @Lasers in medicine / edited by Ronald W. Waynant ; foreword by the late Dr. Leon Goldman. 4000 @Gold fever : a narrative of the great Klondike Gold Rush, 1897-1899 / by the Reverend R.M. Dickey ; edited by Art Petersen.

52 RDA: niet meer afkorten …. Letterlijk overnemen: geen afkortingen of omzettingen 4020 3#Derde herziene druk 4020 2#2e geactualiseerde druk

53 RDA: jaar van uitgave niet afkorten RT 1 3.3 [ 1971 or 1972] [1969?] [between 1906 and 1912] [ca. 1960] [197-] [197-?] [18--] [18--?] [not after Aug. 21, 1492] RDA 1.9.2 [1971 or 1972] [1969?] [between 1906 and 1912] [1960?] [between 1970 and 1979] [between 1970 and 1979?] [between 1800 and 1899] [between 1800 and 1899?] [not after August 21, 1492]

54 RDA: geen latijn meer in toevoegingen, en geen toevoegingen 1)Plaats onbekend: “[Plaats van uitgave onbekend]” – niet “[S.l.]” N.b. Mijn vertaling van “[Place of publication not identified]” 2)Voeg geen informatie toe aan de gevonden plaats 3)Verbeter geen verzonnen of foute informatie; maak een annotatie

55 RDA: geen O.T. en N.T. RT 3 V89-93 Bible. O.T. Bible. N.T. Bible. O.T. Ezra Bible. N.T. Revelation Bible. N.T. Corinthians, 1st Bible. O.T. Genesis XI, 26-XX, 18 Bible. O.T. Pentateuch Bible. N.T. Gospels Bible. O.T. Apocrypha RDA 6.23.2.9, 6.30.2.2 Bible. Old Testament Bible. New Testament Bible. Ezra Bible. Revelation Bible. Corinthians, 1st Bible. Genesis, XI, 26-XX, 18 Bible. Pentateuch Bible. Gospels Bible. Apocrypha In RDA is er geen onderverdeling meer naar O.T of N.T.

56 RDA: keuzes en opties RDA : onderscheid Core / core if Er worden soms alternatieven gegeven of opties open gelaten Er zijn“or” instructies Er zijn “agency preparing …” instructies: agency beleid voor allen; voor sommigen; soms worden zaken overgelaten aan het oordeel van de catalogiseerder, etc. Bijvoorbeeld: taal van de aanvullingen. Nederlands? LC stelt haar policy statements beschikbaar 56

57 RDA is de nieuwe standaard ? RDA is internationaal: geen AA (Anglo American) in RDA RDA is een “content” standaard RDA gaat niet over het presenteren (“display”) van records en ook niet over de wijze van coderen (“encoding”: MARC, UniMARC, MODS, DC). RDA schrijft niet voor welk datamodel je gebruikt voor het maken, uitwisselen, opslaan of toegankelijk maken van de metadata RDA is van toepassing op alle typen informatiebronnen en – dragers

58 RDA is de nieuwe standaard? Gebaseerd op de ICP en FRBR Afgestemd met ISBD en ONIX communities Online toegankelijk MARC21 is er op aangepast (MARC updates 10 en 11) Geen voorgeschreven data model Nuttige tools: mappings naar MARC en MODS en v.v. workflows (LC, per gebruiker, instelling of groep gebruikers) Integratie van LC Policy Statements Veel belangstelling in Europa Gaan we dan nu over op de RDA??

59 EURIG seminar EURIG = European RDA Interest Group RDA seminar op 8 augustus in Kopenhagen 130 bezoekers uit 23 landen! Presentaties door 11 landen (Engeland, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland, Zwitserland, Italie, Portugal Overal een RDA werkgroep werkend aan impactanalyse en advies Overal behoefte aan internationale regelgeving Veel behoefte aan vertaling Vaak een “national agency”

60 Andere issues Kritiek op de RDA: niet vernieuwend genoeg en teveel aansluitend bij AACR2; toen teveel FRBR, maar te weinig “core” velden, nu weer teveel AACR2 Niet afgesloten - GMD/SMD - materiaaltype discussies (ONIX, ISBD en RDA lopen niet helemaal gelijk) Geen voorgeschreven data model; geen voorgeschreven formaat Discussie over strategie van LC.. leidde tot discussie over efficientie; en dat tot LC report “On the record (januari 2008). Aanbeveling: “suspend work on RDA”. Niet overgenomen. Maatregel: invoering testperiode

61 Testperiode Afspraak tussen drie US nationale bibliotheken: LC + NAL + NLM 6 maanden test na release (23 juni 2010) 27 bibliotheken doen mee (en OCLC) + aantal late aanmeldingen 3 maanden training / voorbereiding + 3 maanden invoer in RDA en AACR2: 25 common set records in oud/nieuw + 5 copy cataloging + 25 extra set records in nieuw Evaluatie van test: 2011 januari – maart 2011 + aanbevelingen Besluitvorming: zomer 2011

62 Vervolgstappen De FCO werkgroep komt voor de 3e keer bijeen begin december en gaat dan aan een advies werken voor het vervolg Er komt een bijeenkomst met UKB-deelnemers Advies naar FOBID Bestuur en dan besluitvorming door het bestuur N.B. Geen organisatie gaat over op de RDA als de testfase een negatief resultaat oplevert Niemand verwacht dat de test – uitsluitend - negatief uitvalt … een besluit in Amerika volgt medio 2011 Work in progress …

63 Credits Deze presentatie biedt een overzicht van RT, ISBD, ICP, FRBR en RDA; daarbij is gebruik gemaakt van op het web toegankelijke presentaties van o.a Ann Chapmann, Pat Riva, Tom Delsey, Chris Oliver, Adam Schiff, Amanda Cossham, Barbara Tillett en Beacher Wiggins. Voor de voorbeelden met betrekking tot de RDA is gebruik gemaakt van de presentatie over RDA en RT die door Erwin Tuinstra is samengesteld voor de FCO werkgroepbijeen- komst op 8 oktober.

64 Bedankt voor jullie aandacht! F OBID C OMMISSIE O NTSLUITING