Ondernemerschap, verantwoordelijkheid en duurzaamheid Studium Generale Unimaas, 20 november 2008.

Presentatie over: "Ondernemerschap, verantwoordelijkheid en duurzaamheid Studium Generale Unimaas, 20 november 2008."— Transcript van de presentatie:

1 Ondernemerschap, verantwoordelijkheid en duurzaamheid Studium Generale Unimaas, 20 november 2008

2

3

4 Alles is duurzaam? Duurzame economie Duurzaam ondernemen Duurzame visvangst Duurzame cosmetica Duurzame chemie Duurzaam Onderwijs Duurzaam Hoger Onderwijs Duurzame uitvaarten Duurzaam schoonmaken ….

5 Duurzaam is ingewikkeld? Grondstoffen Transport Productieprocessen Keten- verantwoordelijkheid Afvalmanagement Cradle to Cradle Biodiversiteit Eco-efficiency Milieu-indicatoren Best in class Triple bottom line Arbeidsomstandigheden Arbeidsvoorwaarden Dictatoriale regimes Life cycle analysis Stakeholder-engagement Klimaat Ecologische voetafdruk Eco-design License to operate …

6 5 BoVOS-regels 1.Er is echt een groot probleem 2.Als u het niet aanpakt, wie dan wel? 3.Wat levert u nu eigenlijk? 4.Vind uw product of dienst opnieuw uit 5.Doe vervolgens uw huiswerk

7 Biodiversiteit ecosystemen

8 Temperate Grasslands & Woodlands Temperate Broadleaf Forest Tropical Dry Forest Tropical Grasslands Tropical Coniferous Forest Mediterranean Forests Tropical Moist Forest 0 50 100 Percent of habitat (biome) remaining Habitat Loss to 1990

9

10 Biomass of Table Fish (tons per km 2 ) 19002000

11

12 Klimaatverandering

13 CO 2 Concentration (ppm) Source: Keeling and Whorf, 2005.

14

15

16

17

18 Oorzaken, mechanismen Jaren ’60: wet van Commoner: Milieudruk = B*C*T B = bevolking C = consumptie/hoofd T = technologie

19 $1 trillion in 1900 $10 trillion in 1967 $52 trillion in 2003 World GDP (trillion 1990 dollars) Source: DeLong 1998

20 Met het oog op morgen… Verlies biodiversiteit (soortenrijkdom) Klimaatverandering Verlies natuur/habitats/groene ruimte Erosie, verlies bodemvruchtbaarheid Lokale luchtverontreiniging Verspreiding toxische (giftige) stoffen Vermesting Zoetwaterschaarste Gemeenschappelijke oorzaken

21

22 Voorwaarden verandering Jared Diamond – Collapse: Waarneming van de veranderingen Eigen gedragspatronen als (mede)oorzaak zien Gedragspatronen zien als keuze: andere opties zijn mogelijk Kracht opbrengen om afscheid te nemen van oude patronen en zich nieuwe eigen maken

23 ‘Natuurlijk handelen‘ is eigenbelang

24

25 Value (per hectare) 0 $2000 $4000 Mangrove Shrimp Farm Coastal Protection (~$3,840) Timber and Non- timber products ($90) Fishery nursery ($70) Net: $2,000 (Gross $17,900 less costs of $15,900) Pollution Costs (-$230) Less subsidies (-$1,700) Restoration (-$8,240) Mangrove Conversion Private Net Present Value per hectare Mangrove: $91 Shrimp Farm: $2000 1987 1999 Public Net Present Value per hectare Mangrove: $1,000 to $3,600 Shrimp Farm: $-5,400 to $200 Source: Millennium Ecosystem Assessment; Sathirathai and Barbier 2001 Source: UNEP

26 Handelen als het eigenbelang in het geding komt Acties maatschappelijke organisaties Consumenten Maatregelen overheid Financiële wereld Marktkansen Goed burgerschap Persoonlijke betrokkenheid

27 Wat hebben toekomstige generaties eigenlijk voor mij gedaan? Groucho Marx

28 Motieven en keten

29 Voorwaarden voor succes V V D = Visie = Vent/vrouw (leiderschap) = Drama Wetenschap Coalities Geloofwaardigheid Geregisseerd proces Lange adem

30 Duurzaam = kans Bedreigingen en zorgen worden vroeger of later maatregelen Wie vooruitloopt komt in voorkeurspositie Maar ‘t kan even duren…

31 Alle methoden zijn gelijk, maar sommige zijn meer gelijk dan andere…. BoVOS: 1 Bedenk, maak, ontwerp, produceer, verkoop, geef les, houd huis, bied aan… Alsof u zelf en uw kinderen… Volledig met de gevolgen van uw keuzes worden geconfronteerd 1 BoVOS = BoerenVerstand Oude Stijl

32 5 BoVOS-regels 1.Er is echt een groot probleem 2.Als u het niet aanpakt, wie dan wel? 3.Wat levert u nu eigenlijk? 4.Vind uw product of dienst opnieuw uit 5.Doe vervolgens uw huiswerk

33 Bovos3: wat levert u eigenlijk?

34 Dit is geen stoel.

35 Dit is geen fosforzuur.

36 Dit is geen lamp.

37 Dit is geen wegenbouw.

38 Dit is geen gaswinning

39 Product > dienst > beleving/functie > concepten Stoel > zitten > prettige en creatieve omgeving Olie en gas > energie > warmte, licht, beweging > gewonnen uit natuur die we beter achterlaten dan we ‘m aantroffen Fosforproducten > fosforzuur > bouwstenen van leven Lampen > armaturen > optimaal verlichte werkplek Wegen > verplaatsing > ruimtelijke inrichting Wat levert u nu eigenlijk?

40 BoVOS 4: vind uw product of dienst opnieuw uit 1.Welke functie(s)? 2.Welke hard- en software nodig? 3.Hoe lang, gebruiksduur en –veranderingen? 4.Voor welke gebruiker(s)? 5.Wat gebeurt er na de gebruiksduur? 6.0 CO 2 of beter 7.0 biodiversiteitsverlies of + 8.Afval = grondstof 9.Nieuwe arrangementen en coalities 10.Van niche naar mainstream

41 BoVOS 5: doe vervolgens uw huiswerk Bloed zweet en tranen: LCA’s Energie- en exergie-analyses Ketenanalyse Actorenanalyse Biodiversiteits-footprint Compensatie-opties Etc. etc

42 Proactief management Coram: Waterbesparing en duurzaam design

43 Ketenbeheer ThermPhos: minder grondstoffen en emissies door ketensluiting

44 Zelf de toekomst scheppen TLN, KNV, EVO: milieubeleid voor verkeer en vervoer

45 Zelf de toekomst scheppen NAM: nieuw Waddenbeleid voor gaswinning, schelpdiervisserij, natuurinvesteringen

46 Sociaal dilemma doorbreken Grenzen aan individuele stappen Gelijk speelveld nodig Liefst een speelveld dat overhelt naar duurzaamheid Overheden zijn er om dat te creeren Burgers en bedrijven willen meer dan overheid nu doet Dus: zelf verantwoordelijkheid nemen voor beter beleid

47 www.jpvs.nl