Materie, energie en leven

Presentatie over: "Materie, energie en leven"— Transcript van de presentatie:

1 Materie, energie en leven
Context 1 Materie, energie en leven Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie

2 1. Te dik, te dun … 2. Voedingsstoffen 3. Gluciden (suikers)
1. suikers (gluciden) 2. vetten (lipiden) 3. eiwitten (protëinen) 4. mineralen en vitaminen 3. Gluciden (suikers) 3.1 Monosachariden: glucose, fructose 3.2 Disachariden: maltose, lactose, sucrose 3.3 Polysachariden: cellulose, zetmeel, glycogeen

3 4. Lipiden (vetten) Neutrale vetten = triglyceriden Fosfolipiden
boek p Neutrale vetten = triglyceriden Fosfolipiden Cholesterol Steroïden Lipiden in vetweefsel

4 4. Lipiden (vetten) boek p 4.1 Esters

5 4. Lipiden (vetten) 4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
a) Opbouw en structuur van triglyceriden

6 4. Lipiden (vetten) 4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
a) Opbouw en structuur van triglyceriden

7 in plantaardige vetten
4. Lipiden (vetten) 4.2 Triglyceriden of neutrale vetten b) Soorten triglyceriden in dierlijke vetten in plantaardige vetten

8 4. Lipiden (vetten) 4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
b) Soorten triglyceriden het verschil tussen boter en margarine

9 boter: dierlijk product, vooral verzadigde vetzuren
het verschil tussen boter en margarine boter: dierlijk product, vooral verzadigde vetzuren margarine: plantaardig product, ook een deel onverzadigde vetzuren

10 harden van oliën

11 4. Lipiden (vetten) 4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
c) Aanvulling: essentiële vetzuren omega-3-vetzuren linoleenzuur in walnoten, bepaalde plantaardige oliën, sommige groenten (waterkers, spinazie)

12 omega-3-vetzuren docosahexaeenzuur (DHA) C22:6
c) Aanvulling: essentiële vetzuren omega-3-vetzuren docosahexaeenzuur (DHA) C22:6 eicosapentaeenzuur (EPA) C20:5 in vette vis: visvetzuren (zalm, haring, sardienen, … uit algen)

13 linolzuur: in zonnebloemolie, noten, oliën
c) Aanvulling: essentiële vetzuren omega-6-vetzuren linolzuur: in zonnebloemolie, noten, oliën

14 arachidonzuur: in eidooiers en vlees
c) Aanvulling: essentiële vetzuren omega-6-vetzuren arachidonzuur: in eidooiers en vlees

15 Eiwitten zijn ketens van kleine bouwstenen.
Er zijn 20 van die bouwstenen (aminozuren). Hoeveel soorten eiwitten zijn er? 100den 1000den 10 000den De bouwstenen van eiwitten zijn aminozuren. Hieronder staat de structuur van een aminozuur. Welke belangrijke functionele groepen herken je? A. aminogroep en zuurgroep B. aldehydegroep en amidegroep

16 3. Een voorbeeld van een eiwit is hemoglobine. Dit komt voor
in rode bloedcellen. Wat is de functie van dit eiwit? Voedsel (suiker) meevoeren met het bloed. Zuurstof binden en vervoeren doorheen het lichaam. 4. Hoeveel eiwitten heb je per dag ongeveer nodig (als je 60 kg weegt)? 90 g 45 g 5. Hoeveel g suiker (glucose) zit in ons bloed 5 g 50 g

17 Hoe komt het dat veel Afrikanen en aziaten geen melk drinken.
A. Ze kunnen het suiker in de melk niet verteren. B. Ze zijn allergisch aan melk. Cellulose in de celwand van planten is een suiker. A. Deze uitspraak is waar. B. Deze uitspraak is niet waar.

18 5. Proteïnen (eiwitten) 5.1 Formule - aminozuren boek p. 47-51
eiwitten = lange ketens van aminozuren vast gedeeltje variabel gedeelte

19 aminozuren

20 aminozuren

21 5. Proteïnen (eiwitten) 5.2 Proteïnen en voeding – essentiële aminozuren a) Functie van proteïnen uit onze voeding voedings-middel hoeveelheid eiwitten 100 g vlees 30 g 2 glazen melk 10 g 1 plak kaas 4 g 150 g aardappelen 3 g 6 sneden brood 12 g 1 pak vlees 5 g 0,8 g per kg lichaamsgewicht

22 5. Proteïnen (eiwitten) 5.2 Proteïnen en voeding – essentiële aminozuren b) Essentiële aminozuren

23 5. Proteïnen (eiwitten) 5.3 Opbouw van een eiwit
a) reactie tussen 2 aminozuren: een dipeptide Welk soort reactie is dit? Waar komt dit nog voor? b) peptidebinding

24 5. Proteïnen (eiwitten) 5.3 Opbouw van een eiwit c) polypeptiden

25 c) polypeptiden

26 5. Proteïnen (eiwitten) 5.3 Opbouw van een eiwit functie van insuline?
d) verschillende soorten eiwitten illustratie: insuline functie van insuline?

27

28 5. Proteïnen (eiwitten) 5.4 Functie van eiwitten
a) eiwit als bouwstof van cellen

29 5. Proteïnen (eiwitten) 5.4 Functie van eiwitten
a) eiwit als bouwstof van cellen

30 5. Proteïnen (eiwitten) 5.4 Functie van eiwitten
b) eiwit als transportmiddel

31 5. Proteïnen (eiwitten) 5.4 Functie van eiwitten
c) eiwit als verdedingsmiddel

32 5. Proteïnen (eiwitten) 5.4 Functie van eiwitten d) eiwit als enzyme
biokatalysatoren

33 d) eiwit als enzyme voorbeeld 1

34 d) eiwit als enzyme voorbeeld 2