Economie en risicomanagement in de pluimveehouderij

Presentatie over: "Economie en risicomanagement in de pluimveehouderij"— Transcript van de presentatie:

1 Economie en risicomanagement in de pluimveehouderij
04/04/2017 Economie en risicomanagement in de pluimveehouderij Henk Hogeveen, Miranda Meuwissen, Annet Velthuis Bedrijfseconomie, Faculteit der diergeneeskunde

2 Inhoud Economie Risicomanagement Kostprijs
Producentenprijs vs consumentenprijs Gezinsinkomen (& plenair “practicum”) Keten Toekomst Risicomanagement Aansprakelijkheid in de keten Risicobarometer pluimveehouderij (& practicum)

3 Kostprijs (1): vleeskuikenouderdieren
Economie Kostprijs (1): vleeskuikenouderdieren

4 Economie Kostprijs (2): broedei

5 Kostprijs (3): eendagskuikens
Economie Kostprijs (3): eendagskuikens

6 Kostprijs (4): vleeskuikens
Economie Kostprijs (4): vleeskuikens

7 Producentenprijs vs consumentenprijs (1)
Economie Producentenprijs vs consumentenprijs (1) Vleeskuikens Producent Consument (euro/kg) Per kg levend gewicht Totaal Poot Filet Schnitzel 2000 0,64 4,81 2,49 6,18 7,07 2004 0,69 5,36 2,72 6,45 8,01 2005 0,73 5,40 2,68 6,41 8,03 2006 0,67 5,48 2,85 6,20 7,78

8 Producentenprijs vs consumentenprijs (2)
Economie Producentenprijs vs consumentenprijs (2) Eieren Producent Consument (cent per stuk) Cent/stuk* Totaal Kooi Scharrel Vrije uitloop Biologisch 2000 0,05 2003 15,5 12,6 17,2 22,0 29,2 2004 0,03 2005 12,7 11,6 12,5 17,5 27,7 2006 0,04 *Bij 16 eieren per kg

9 Gezinsinkomen (1): de berekening
Economie Gezinsinkomen (1): de berekening Opbrengsten uit bedrijf -/- Alle kosten (arbeid obv vreemde arbeid, kapitaal obv vreemd kapitaal) = BEDRIJFSRESULTAAT +/+ Vergoeding eigen arbeid Arbeidsopbrengst Vergoeding eigen kapitaal GEZINSINKOMEN UIT BEDRIJF

10 Gezinsinkomen (2): ontwikkeling 1992-2006
Economie Gezinsinkomen (2): ontwikkeling Legbedrijven 2003: niet geruimde bedrijven

11 Gezinsinkomen (3): verschillen tussen bedrijven
Economie Gezinsinkomen (3): verschillen tussen bedrijven 04/04/2017 Vleeskuikenbedrijven

12 Gezinsinkomen (4): verschillen tussen bedrijven
Economie Gezinsinkomen (4): verschillen tussen bedrijven 04/04/2017 Leghennenbedrijven

13 Gezinsinkomen (5): plenair practicum
Economie Gezinsinkomen (5): plenair practicum 04/04/2017 Spreadsheet “bedrijfsresultaat per dier” Keuze uit: Scarrellegkippenhouderij Legkippenhouderij (batterij) Vleeskuikenouderdierhouderij Vleeskuikenhouderij Wat is het oordeel van de dierenarts?

14 De keten (1): integraties
Economie De keten (1): integraties Met name bij vleeskuikens Pluimveehouders werken op voergeld; risico’s liggen bij integratie Integraties in NL minder ver doorgevoerd dan in o.a. Brazilie, VS en Frankrijk Voordeel van onderlinge concurrentie >> schaalvoordelen ? Verdergaande integratie en schaalvoordelen alleen haalbaar bij (veel) grootschaligere slachterijen

15 De keten (2): ketenimpact prijsverandering af-boerderij
Economie De keten (2): ketenimpact prijsverandering af-boerderij  Prijs af-boerderij Na 6 mnd Na 1 jaar Lange termijn Vleeskuikenhouder + 0,05 + 0,15 + 0,22 + 0,32 Groothandel + 0,19 + 0,34 + 0,52 Detailhandel + 0,28 + 0,45 - 0,05 - 0,04 0,00 + 0,01 + 0,02 + 0,03 Bron: Prijsmodel (LEI, 2003)

16 Economie Toekomst (1) Zelfvoorzieningsgraad nog steeds hoog, maar neemt af (zoz)? Impact van duurzaamheids- en welzijnseisen? Markt voor “niche-producten”? (o.a. volwaardkip) Grootschalige bedrijven? (bijv. 1.6 miljoen vleeskuikens)

17 Toekomst (2): zelfvoorzieningsgraad Nederland
Economie Toekomst (2): zelfvoorzieningsgraad Nederland

18 Risicomanagement Aansprakelijkheid Risicobarometer De actualiteit
Aansprakelijkheid is lastig Hoe nu verder Risicobarometer Practicum Terugkoppeling

19 De actualiteit (1): verweven ketens
Risicomanagement De actualiteit (1): verweven ketens Stuwadoor Sojaverwerker Additieven-producent Chipsfabrikant Soja (zeeschip) Eiwit Olie Zuivelfabrikant Banketbakker Sauzen en margarines Toetjes Koekjes Banket M. Mayonaise Pinda satesaus Margarines, Halvarines Chips

20 De actualiteit (2): verweven ketens
Risicomanagement De actualiteit (2): verweven ketens Koe Slachthuis Zuivelbedrijf Bloedverwerker Vleeswarenbedrijf Bloed Vlees Zuiveldesserts Vleeswaren Varken Huid- en bottenverwerker Gelatine Collageen Lactose

21 De actualiteit (3): aansprakelijkheid dijt uit
Risicomanagement De actualiteit (3): aansprakelijkheid dijt uit Voorheen: je levert een product/dienst, doet daarvoor aantoonbaar je uiterste best (due diligence), en als er iets mis gaat is het bedrag waarvoor je aansprakelijk gesteld kan worden beperkt (leveringsvoorwaarden) Nu: idem, maar: Rechter: aansprakelijkheid (voorzienbare schade) neemt toe Ketenpartijen zelf: nemen geen genoegen meer met “beperkte aansprakelijkheid”

22 Aansprakelijkheid is lastig (1)
Risicomanagement Aansprakelijkheid is lastig (1) Algemeen principe van aansprakelijkheid: de vervuiler betaalt Maar, in de praktijk: Vervuiler betaalt niet altijd Vervuiler betaalt niet alles Vervuiler betaalt niet op tijd En: wie IS de vervuiler? Zie MPA 2002 (zoz)

23 Bron Melasse bedrijf Alcoholfabriek Varkens bedrijven Varkens
Spoor 1 Spoor 2 Spoor 3 Spoor 4 Bron Export Brijvoer Brijvoer Melasse bedrijf Alcoholfabriek Tussen- handel Mengvoer bedrijf Brijvoer Handel Tussen handel Brijvoer Mengvoer Mengvoer Mengvoer Mengvoer Varkens bedrijven Varkens bedrijven Varkens bedrijven Varkens bedrijven Varkens bedrijven Export

24 Bron Melasse Alcoholfabriek Varkens bedrijven Japan Verwerking Korea
Spoor 1 Spoor 2 Spoor 3 Spoor 4 Bron Brijvoer Varkens bedrijven Tussen- handel Mengvoer bedrijf Melasse Handel Export Alcoholfabriek Tussen Japan Verwerking Korea Rusland Supermarkt etcetera

25 Risicomanagement Hoe nu verder (1) Mengvoederbedrijven hebben dekking aansprakelijkheidsverzekering veelal verhoogd (najaar 2007) Aanpassingen zijn veel minder fors dan in eerste instantie geeist door verwerkende bedrijven Voorjaar 2008 (!): kán het begin van de keten wel aansprakelijk gesteld worden voor grote schades aan het einde van de keten (denk aan grote verzamelsilo’s melk, vermengen batches vlees etc.)?!

26 Risicomanagement Hoe nu verder (2) Ook aansprakelijkheidsdekkingen van andere ketenpartijen (o.a. primaire sector!) liggen onder de loep Alternatieve oplossingen (ketenverzekering, schadeverzekering) zouden risicomanagementkosten in de keten flink kunnen verlagen -- maar lijken nog een brug te ver!

27 Risicobarometer Op hoofdlijnen: wat zijn belangrijke risico’s?
Risicomanagement Risicobarometer Op hoofdlijnen: wat zijn belangrijke risico’s? Focus op prijzen, welzijnsvriendelijke systemen, dreiging AI, voedselveiligheid Risico-score = spreiding in gezinsinkomen / verwachte niveau van het gezinsinkomen Vragen (kleine groepjes): Welke factor heeft de grootste impact op het risico? Hoe zou jij het risico aanpakken?

28 04/04/2017 Einde © Wageningen UR