De grenzen van de overheid Van “grote overheid” naar “grote samenleving” Jan Van Doren Adjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA.

Presentatie over: "De grenzen van de overheid Van “grote overheid” naar “grote samenleving” Jan Van Doren Adjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA."— Transcript van de presentatie:

1 De grenzen van de overheid Van “grote overheid” naar “grote samenleving” Jan Van Doren Adjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA

2 Huidig systeem botst op limieten De overheid is terug, meer dan ooit -Brandweer in de financiële crisis -Architect nieuw industrieel beleid -Crisismanager op arbeidsmarkt -Investeerder -Zorgdiensten

3 Geen tijdelijke maar structurele trend -Hoe rijker, hoe meer overheid (Wet van Wagner) -Trap omhoog na elke crisis (Peacock & Wiseman) -Diensten steeds duurder (Wet van Baumol) -Hoe meer globaal, hoe meer overheid buffert -Hoe minder internationaal competitief, hoe meer overheid compenseert -Hoe hoger afhankelijksgraad (vergrijzing), hoe meer overheid zorg opneemt

4

5

6 Zorgdiensten groeien als kool (toename aandeel in loonmassa 2000-2011) -Onderwijs: + 6% -Publieke diensten: + 9% -Gezondheidszorgen: + 16% -Maatschappelijke dienstverlening: + 42%

7 Opwaartste druk op Belgische overheid houdt aan -Vergrijzing -Tanende internationale concurrentiekracht

8 Zorg is de koekoek in het nest van de overheid.

9 Factuur gezondheidszorg + ouderenzorg (overheidsuitgaven in % BBP) Bron: Hoge Raad van Financiën, Studiecommissie voor de vergrijzing, 2012 +2,1 M €

10 Factuur ouderenzorg (bijkomende overheidsuitgaven in prijzen 2012) Bron: ECOFIN, Ageing Report, 2012 +1,8 M+3,6 M

11 Huidig model leidt tot vicieuze cirkel Toenemende kosten Toename publiek budget Hoge belastingen Economisch draagvlak krimpt

12

13 Overheidsoptreden geen garantie voor succes -Overheid mee aan bron financiële crisis/eurocrisis -Geen track record inzake industriebeleid -Anti-cyclisch beleid vaak symptoombestrijding -Overheid kan niet alle zorgnoden dekken

14 162.000 Ouderen op wachtlijst woonzorgcentra bron: onderzoeksbureau Ablecare, 2012

15  12.000 De afgelopen 10 jaar 20.000 tot 30.000 Bijkomende bedden nodig de komende 10 jaar bron: ING studie 2011

16 Overheid heeft belangrijke rol in maatschappelijke doelstellingen -Rule of law: eigendomsrechten, veiligheid, rechtszekerheid (état gendarme) -Bestaanszekerheid (stabilisatie) -Sociale gelijkheid (herverdeling) -Publieke voorzieningen aanvullend aan de markt (allocatie)

17 Niet elke overheid even succesvol -“Waar voor uw geld” -“Why nations fail”: instituties en vertrouwen

18 “Waar voor je geld”- index (overheidsbeslag gerelateerd tot de duurzaamheidsindex) 1Switzerland2.0818Spain-0.03 2Australia1.1519Luxemburg-0.06 3New Zealand1.0920United States-0.09 4Korea1.0121United Kingdom-0.09 5Iceland0.9122Austria-0.37 6Japan0.8923Slovenia-0.44 7Ireland0.7524Poland-0.51 8Slovakia0.7325Czech Republic-0.57 9Norway0.5626Estonia-0.64 10Chile0.5327Denmark-0.80 11Canada0.5228France-0.97 12Germany0.3829Greece-1.03 13Sweden0.1130Belgium-1.07 14Finland0.1031Turkey-1.24 15Portugal0.1032Hungary-1.26 16Netherlands0.0833Italy-1.75 17Mexico0.04

19 Wat bepaalt of een land welvarend is of niet? inclusieve instituties versus extractieve instituties Inclusive institutions: Inclusive economic institutions…are those that allow and encourage participation by the great mass of people in economic activities that make best use of their talents and skills and that enable individuals to make the choices they wish. Extractive institutions “such institutions are designed to extract incomes and wealth from one subset of society to benefit a different subset.” Belang van instituties

20 VERTROUWEN ? Landin nationale regeringin regionale & lokale regering België38%57% Duitsland41%63% Denemarken42%70% Nederland47%57% Zweden59%61% Griekenland7%22% Spanje11%21%

21 From “big state” to “big society” “ We are in a transition from a big state to a small state, and from a small society to a big society”

22 Van “grote staat” naar “grote samenleving

23 -Verantwoodelijkheid individu -Rol middenveld -Ondernemerschap in (semi)publieke diensten -Overheid: van actor naar regisseur -Alles heeft een prijs

24 Belgisch/Vlaamse praktijk -Levenslang leren (leerrekening) -Vlaamse zorgverzekering -Familiale solidariteit -Ondernemerschap in zorgdiensten -Rekening rijden -Meer inzetten of groei

25 De grenzen van de overheid CEDERDIALOGEN Jan Van Doren Adjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA