Creativiteit in Wetenschap en Kunst Prof.Dr. Wiel Hoekstra, Zeist Prof.Dr. Marian C. Horzinek, Bilthoven …een duet.

Presentatie over: "Creativiteit in Wetenschap en Kunst Prof.Dr. Wiel Hoekstra, Zeist Prof.Dr. Marian C. Horzinek, Bilthoven …een duet."— Transcript van de presentatie:

1 Creativiteit in Wetenschap en Kunst Prof.Dr. Wiel Hoekstra, Zeist Prof.Dr. Marian C. Horzinek, Bilthoven …een duet

2 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Peter Paul Rubens (1577-1640)

3 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Wat is Creativiteit? Een eigenschap van organismen, die tot onverwachte oplossingen van problemen leidt Wat is een Probleem? Een probleem ontstaat, als een levend wezen een doel voor ogen heeft, maar niet weet hoe dit doel kan worden bereikt (Dunker, 1945) Het probleem is van centrale betekenis: creatieve mensen zien een probleem, dat anderen niet opvalt

4 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Het probleem: de toren moet niet kunnen… De creatieve oplossing: een spiraalvormige weg naar de top “De toren van Babel” Pieter Breughel 1525 - 1569

5 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Wat is creativiteit niet? “creatief met kurk” “creatief met kurk” “Bush Threatens Jail Time for Creative Accountants” (Fox News) “Bush Threatens Jail Time for Creative Accountants” (Fox News) “Door jarenlange ervaring is Creatief NV dé ideale partner voor uw communicatie met de klant” (Full Service Web Design) “Door jarenlange ervaring is Creatief NV dé ideale partner voor uw communicatie met de klant” (Full Service Web Design)

6 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Het probleem: sociaal engagement in een onnozel familieportret De creatieve oplossing: er is elders ook doelgerichte aandacht… “The Graham Children” William Hogarth (1697 – 1764)

7 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Creativiteit is geen buitengewoon talent van enkele mensen*, is geen buitengewoon talent van enkele mensen*, maar een fundamenteel element in het denken maar een fundamenteel element in het denken is daarom niet gedefinieerd door een bijzonder denkproces, is daarom niet gedefinieerd door een bijzonder denkproces, maar door het resultaat (Weisberg, 1982) maar door het resultaat (Weisberg, 1982) *Chimps: bananenprobleem; mierenprobleem

8 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek “L’estate” Giuseppe Arcimboldo (1527-1593)

9 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Het resultaat van een creatief proces is in de wetenschap een inzicht, een theorie, een natuurwet (“global warming”, evolutietheorie, zwaartekracht) is in de wetenschap een inzicht, een theorie, een natuurwet (“global warming”, evolutietheorie, zwaartekracht) is conceptueel gedefinieerd – door andere wetenschappers te begrijpen, falsificeerbaar, reproduceerbaar is conceptueel gedefinieerd – door andere wetenschappers te begrijpen, falsificeerbaar, reproduceerbaar is in de kunst bijv. een schilderij, een gedicht, een muziekstuk, een choreografie is in de kunst bijv. een schilderij, een gedicht, een muziekstuk, een choreografie is consensueel gedefinieerd – geaccepteerd door andere kunstenaars, critici, jury’s, de “Nachwelt” is consensueel gedefinieerd – geaccepteerd door andere kunstenaars, critici, jury’s, de “Nachwelt”

10 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek “Apparition d’un visage” Salvador Dalí (1904-1989)

11 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Creativiteit en Originaliteit Creativiteit is heuristisch: "a novel response that solves a problem at hand" (Gilhooly, 1982), en daarom onverwacht onverwacht niet algorithmisch, dus niet algorithmisch, dus onberekenbaar onberekenbaar the chance element in sparking creative thinking in discovery and invention” Serendipiteit (Horace Walpole, 1754) “…the chance element in sparking creative thinking in discovery and invention”

12 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek René Magritte (1898-1972)

13 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Creativiteit en OriginaliteitOriginaliteit was vroeger niet vast te stellen (herontdekking buskruit: China 10 de eeuw, Africa 13 de eeuw, Europa 14 de eeuw) was vroeger niet vast te stellen (herontdekking buskruit: China 10 de eeuw, Africa 13 de eeuw, Europa 14 de eeuw) is heden objectiveerbaar: databanken, Internet – er is geen ruimte voor epigonale wetenschap is heden objectiveerbaar: databanken, Internet – er is geen ruimte voor epigonale wetenschap is fenomenologisch onafhankelijk van creativiteit: de heruitvinding van het wiel is een creatief proces! is fenomenologisch onafhankelijk van creativiteit: de heruitvinding van het wiel is een creatief proces!

14 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Maurits Cornelis Escher (1898-1972)

15 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Kunst en wetenschappen: pro’s & con’s waarheid waarheid schoonheid schoonheid bruikbaarheid bruikbaarheid reductionisme reductionisme verlies van het subjectieve verlies van het subjectieve verlies van het transcendente, demystificatie verlies van het transcendente, demystificatie

16 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet…

17 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek “Springbild”

18 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek De subjectieve werkelijkheid berust op individuele waarnemingen: De subjectieve werkelijkheid berust op individuele waarnemingen: hetzelfde fenomeen wordt op verschillende manieren gezien en beoordeeld, hetzelfde fenomeen wordt op verschillende manieren gezien en beoordeeld, maar het ene is net zo werkelijk als het ander maar het ene is net zo werkelijk als het ander

19 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

20 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek De wetenschappelijke ontdekking is vandaag eerder een proces dan een gebeurtenis is vandaag eerder een proces dan een gebeurtenis is vandaag eerder het resultaat van constante inspanning dan van een creatieve ‘strike of genius’ is vandaag eerder het resultaat van constante inspanning dan van een creatieve ‘strike of genius’ is vandaag eerder een groepsprestatie dan het werk van solisten is vandaag eerder een groepsprestatie dan het werk van solisten

21 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Pythagoras Chartres, XII.Jh.

22 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek “Herontdekkingen” komen – ondanks de “informatisering” – ook nog vandag voor komen – ondanks de “informatisering” – ook nog vandag voor zijn vaak het gevolg van zijn vaak het gevolg van  een introverte mentaliteit  een op één discipline beperkt management  het adagium de tijd is rijp… (Wallace, Darwin) De “creatieve”, sensationele, monolithische ontdekking is meestal een “canard” (cold fusion, de Benveniste affaire)

23 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek Interdisciplinariteit in de wetenschap: Immunopathologie Immunopathologie Psychoneuroimmunologie Psychoneuroimmunologie Bionics: neuron-silicon interface Bionics: neuron-silicon interface Bioethiek (scientia & humaniora) Bioethiek (scientia & humaniora) Epidemethologie (bestaat nog niet) Epidemethologie (bestaat nog niet)

24 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

25 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

26 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

27 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

28 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek De vreze des heren is het begin van alle wijsheid

29 GregorMendel The Founder of Genetics

30 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

31 Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

32 Finis