Materie, energie en leven

Presentatie over: "Materie, energie en leven"— Transcript van de presentatie:

1 Materie, energie en leven
Context 1 Materie, energie en leven

2 Hoofdstuk 1 Materie, energie en leven

3 I. De brandstoftank van een auto
Energie in brandstoffen

4 I. De brandstoftank van een auto
b) Fossiele brandstoffen: ontstaan uit plankton

5 Emiliania huxleyi (0,10 mm)

6

7 Tomopteris

8 I. De brandstoftank van een auto
c) Fotosynthese: belangrijk bij het ontstaan van fossiele brandstoffen

9 I. De brandstoftank van een auto
c) Fotosynthese: belangrijk bij het ontstaan van fossiele brandstoffen

10 I. Materie zit vol energie
d) Energie in voedsel

11 I. Materie zit vol energie
d) Energie in voedsel

12 Minerale verbindingen Koolstofverbindingen
II. Organische stoffen 2.0 Indeling van de materie Zuivere stof Mengsel Minerale verbindingen Anorganische chemie Koolstofverbindingen Organische chemie Enkelvoudige stoffen Samengestelde stoffen De materie

13 alifatische KWS, cyclische KWS, alkanen, alkenen, aromatische KWS
II. Organische stoffen 2.1 Koolwaterstoffen (KWS) a) Soorten KWS R-H alifatische KWS, cyclische KWS, alkanen, alkenen, aromatische KWS

14 II. Organische stoffen 2.1 Koolwaterstoffen (KWS)
b) Voorbeelden van KWS butaan

15 II. Organische stoffen 2.1 Koolwaterstoffen (KWS)
c) Enkele toepassingen van KWS White spirit: alifatische en cyclische KWS (C7-C12) campinggas: propaan en butaan Kaarsen: paraffine = alifatische KWS (C25-C40)

16 II. Organische stoffen 2.2 Derivaten van KWS Functionele groep
Voorbeelden stearinezuur

17 II. Organische stoffen 2.2 Derivaten van KWS Functionele groep
Voorbeelden bijenwas (kaarsen, poetsmiddel, bindmiddel in verf, …)

18 2.3 Determineertabel R-H R-CH=CH-R’ R-CC-R’ R-X R-NH2 R-O-H R-O-R‘
II O R-C-R' R-C-OH R-C-OR' R-C-NH2 Alkanen Alkenen Alkynen Halogeniden Aminen Alcoholen Ethers Aldehyden Ketonen Carbonzuren Esters Amiden 2.3 Determineertabel

19 II. Organische stoffen 2.3 Determineertabel
Organische stoffen herkennen m.b.v. de determineertabel Volgende stof komt voor in het aroma van peren. Tot welke stofklasse behoort deze stof? Geef het nut van volgende stof in de huisapotheek? Tot welke stofklasse behoort deze stof?

20 II. Organische stoffen 2.3 Determineertabel
Organische stoffen herkennen m.b.v. de determineertabel In dissolvant zit een stof die nagellak verwijdert. Tot welke stofklasse behoort deze stof? De typische geur in zweet wordt veroorzaakt door butaanzuur. Schrijf de structuurformule van butaanzuur.

21 II. Organische stoffen 2.3 Determineertabel
Organische stoffen herkennen m.b.v. de determineertabel Welke stofklasse herken je in volgende formules?

22 II. Organische stoffen 2.3 Determineertabel
Organische stoffen herkennen m.b.v. de determineertabel Sommige stoffen vertonen twee functionele groepen. In aspirine zit een actief bestanddeel: acetylsalicylzuur genaamd. Duid in onderstaande figuur de twee functionele groepen aan en geef ook de overeenkomstige stofklasse.

23 II. Organische stoffen kopie p. 7-8 2.4 Enkele toepassingen van organische verbindingen Alkanen propaan en butaan lagere alkanen (C7-C12) hogere alkanen (C25-C40) methaan

24 Alkenen polyetheen

25 Alkynen ethyn

26 Alcoholen methanol

27 Alcoholen ethanol ook ontsmettingsmiddel, brandstof (auto’s in Brazilië, uit suikerriet)

28 Halogeenalkanen chloorethaan trichloormethaan

29 Carbonzuren ethaanzuur methaanzuur

30 Carbonzuren butaanzuur

31 Ethers diëthylether

32 Esters

33 isopentyacetaat

34 Aldehyden ethanal

35 Ketonen propanon = aceton

36 Aminen trimethylamine

37 Aminen amfetamine (=speed)

38 III. Polariteit van stoffen
boek p 3.1 Dipoolmolecule: polaire en apolaire stoffen Water, een bijzonder molecule grotere EN waarde van O

39 III. Polariteit van stoffen
3.1 Polaire en apolaire stoffen Polaire en apolaire stoffen polaire bindingen geen symmetrische verdeling van de lading dipoolmolecule, polaire molecule

40 III. Polariteit van stoffen
3.1 Polaire en apolaire stoffen opdracht Zijn volgende molecuulen dipolen? Verklaar. NH3 diëthylether hexaan ethaanzuur methanol

41 polair oplosmiddel: water apolair oplosmiddel: hexaan
III. Polariteit van stoffen 3.2 Gevolgen en toepassingen van polariteit Het geheim van mayonaise polair oplosmiddel: water apolair oplosmiddel: hexaan keukenzout (NaCl) = diëthylether = dijood (I2) = olie = polaire stoffen lossen goed op in een polair / apolair oplosmidde apolaire stoffen lossen goed op in een polair / apolair oplosmiddel

42 3.2 Over mayonaise, wespen en regekledij
Het geheim van mayonaise water: polair olie: apolair

43 emulgatoren polaire kop apolaire staart = hydrofiel = hydrofoob
apolair deel: C17H35 polair deel: COO- polaire kop = hydrofiel apolaire staart = hydrofoob

44

45 voorbeeld van een emulgator:
lecithine in eigeel

46 een emulgator kan micellen vormen
= waterfase = oliefase

47

48 = waterfase = oliefase Waar komt dit voor?

49 III. Polariteit van stoffen
3.2 Gevolgen en toepassingen van polariteit b) Drijven op het water schaatsenrijdertje (Wantsen)

50 oppervlaktespanning water: aantrekking tussen water- moleculen waardoor er een ‘vliesje’ op het water ligt poten met was (vet = apolair, dus waterafstotend)

51 III. Polariteit van stoffen
3.2 Over mayonaise, wespen en regekledij Regenkledij houdt water buiten ademende stoffen

52

53 9 miljard poriën per cm²