De Hoge Gezondheidsraad ( )

Presentatie over: "De Hoge Gezondheidsraad ( )"— Transcript van de presentatie:

1 De Hoge Gezondheidsraad (1849-2009)
Schakel tussen wetenschap en volksgezondheid

2 Méér dan de geschiedenis van een overheidsorgaan
Silent actor (werkt achter de schermen de krijtlijnen uit van het Belgische gezondheidsbeleid Ontwikkelingen hygiëne, medisch-wetenschappelijke ontdekkingen, gezondheidsbeleid, eerste sociale wetten - sociaal-economische context

3 Chronologische structuur
Deel 1: Eerste werkingsjaren HGR Deel 2: Belangrijke cesuur bacteriologische ontdekkingen & arbeidersproblematiek Deel 3: (algemeen enkelvoudig stemrecht) - Epiloog:

4 Deel 1 Context: zware landbouwcrisis, overvolle beluiken, epidemieën
haast geen centraal gezondheidsbeleid -> gemeenten 15 mei 1849: oprichting HGR door Charles Rogier Opdracht: adviseren over alles wat met hygiëne en gezondheid te maken had. -> op vraag van de overheid -> uit eigen initatief

5 Enkele thema’s

6 Epidemieën Angst voor « miasmen » Wet op de onteigening per zone 1867
Cholera Angst voor « miasmen » Wet op de onteigening per zone 1867 - De pokkenvaccinatie 1868: Vaccinatieinstituut van de Staat Illustratie Archief stad Brussel

7 Ziekenhuisarchitectuur
« Sterfhuis » . Controle bouwplannen . Bouwvoorschriften . Het ideaaltype: paviljoenbouw (isolatie, ventilatie, licht) . Veel groen Illustratie: Instituut voor Volksgezondheid

8 Kerkhoven .Controle bouw/saneringsplannen . Hygiënevoorschriften
Buiten dorpskern Niet rond kerk Hygiënevoorschriften Illustratie: Miat

9 Gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke bedrijven
HGR oordeelt over gezondheid en hygiëne in bedrijven -> moeilijk balanceren tussen economische belangen en gezondheid (bv vlasnijverheid, gebruik loodwit) Illustratie: Miat

10 Deel 2 Context: Economische crisis, protectionisme
-> verlies afzetmarkten Cesuur 1: 1886: wilde stakingen Waalse mijnstreek -> arbeidersproblematiek op politieke agenda (ook door sterker wordende BWP en de christen-democratische vleugel Katholieke partij)

11 Arbeidershuisvesting
: Onderzoek naar de arbeiderswoningen door HGR -> 1887: Nieuw reglement arbeiderswoningen -> 1889: Wet op de arbeiderswoningen . meer huizen . arbeider = eigenaar (fiscale voordelen, ASLK, beschermingscomités) Illustratie: Musée de la Photographie

12 Eerste sociale wetgeving
1886 hygiëne en veiligheid op de werkvloer 1889 Kinderarbeid ->arbeidsduur/rusttijden -1905 Zondagsrust (uitzonderingen) Illustratie: de la Vie walonne

13 Cesuur 2: De bacteriologische ontdekkingen Ontdekking van tuberkelbacil en cholerabacil (1882 en 1883) -> Einde van miasmentheorie, bacteriën veroorzaken infectieziekten

14 Hygiëne Pleidooi voor persoonlijke hygiëne
Hygiëne moet routine worden! . Badhuizen/ zwembaden, douches op het werk, hygiëneonderwijs. Illustratie: Musée de la Vie wallonne

15 Bestrijden van infectieziektes
. Ontsmettingstechnieken in ziekenhuizen .Strijd tegen tuberculose (1893) Preventiemaatregelen, bouwvoorschriften voor sanatoria, consultatiebureaus… Kinderziekten: preventie, hygiëne op school Illustratie: Universiteitsbibliotheek Gent

16 Deel 3 Interbellum Enkele thema’s

17 Verplicht medisch schooltoezicht
1914 Verplicht in kleuter– en lager onderwijs Rol van de schoolarts centraal - Medische fiche Illustratie: Liberaal archief

18 Hervormde verpleegopleiding
Raad trekt lessen uit werk Engelse verpleegkundigen tijdens WOI. Nood aan wetenschappelijk onderbouwde verpleegopleiding. 1921: hervorming -> 3 jaar (hospitaal, ambulante, psychiatrisch verpleegkundigen) -> colleges anatomie, fysiologie, microbilogie -> kritiek ‘pseudo-dokters’ Illustratie: OCMW Antwerpen

19 Preventieve gezondheidszorg
Tuberculose (schoolkolonies) Venerische ziekten (toename WOI) Vroeger: alleen prostituees geviseerd Interbellum: iedereen die besmet is -> oprichten consultatiebureaus informatie en gratis behandeling -> strikte discretie! Illustratie: Koninklijke bibliotheek van België

20 Sociale wetgeving 1919: Verplichte medische begeleiding van de werkende adolescent 1921: HGR controleert uitzonderingen op verbod nachtarbeid adolescenten 1921: HGR controleert uitzonderingen op de acht-urenwerkdag in industrie -> Rode draad in geschiedenis HGR. Raad houdt rekening met economische belangen in tijden van crisis

21 Jaren ’30 Aantal adviezen HGR daalt significant -> rode draad in de geschiedenis van HGR In tijden van crisis: interesse van overheid in volksgezondheid daalt

22 1945-2009 . Introductie van verplichte ziekteverzekering
-> stijging medische consumptie, medische verzorging wordt een verworven recht . Gezondheidswet 31/09/1945 -> toename overheidsinmenging . Enorme vooruitgang en specialisatie op wetenschappelijk-medisch gebied. -> nieuwe thema’s op agenda van de HGR (pesticiden, ioniserende straling, orgaantransplantaties, kunstmatige inseminatie…)

23 HGR specialiseert zich na de oorlog in:
Beschavingsziekten (verslavingen, psychosociale aspecten van ziekten) Profylaxe van overdraagbare ziekten en gebruik van producten en organen van menselijke oorsprong. Bescherming tegen chemische, fysische en biologische agentia Hygiëne van voeding en voedingsmiddelen Milieuhygiëne Gezondheidsindicatoren Hygiëne in de gezondheidszorg

24 Reorganisatie vanaf 2007 Ad hoc en permanente werkgroepen die snel kunnen inspelen op actualiteit (ipv de vroegere afdelingen die als eilandjes binnen de hgr opereerden) wetenschappelijke vooruitgang en specialisering -> toenemende vraag naar meer expertise. -> aanstelling van een wervingsbestand van 500 experts, verdeeld over alle wetenschappelijke instellingen van het land. - Transparant communicatiebeleid