Bomen & Heesters Zomereik (Quercus robur L.)

Presentatie over: "Bomen & Heesters Zomereik (Quercus robur L.)"— Transcript van de presentatie:

1 Bomen & Heesters Zomereik (Quercus robur L.)
Witte Acacia (Robinia pseudoacacia L.) Lijsterbes (Sorbus sp.) Sneeuwbes (Symphoricarpus albus S.F.) Laurierkers (Prunus laurocerasus L.) Gewone Vlier (Sambucus nigra L.) Beuk (Fagus silvatica L.) Gelderse Roos (Viburnum opulus L.) Taxus (Taxus baccata L.) Dwergmispel (Cotoneaster sp.) Meidoorn (Crataegus sp.) Brem (Sarothamnus scoparius Wimm. Ex Koch) Europese blazenstruik (Colutea arborescens L.) Amerikaanse Vogelkers (Prunus serotina Ehrh.) Goudenregen (Laburnum anagyroides Med.) Palmboompje (Buxus sempervirens L.) Rododendron (Rhododendron sp.)

2 Quercus robur L. (Zomereik)
Giftige delen: vnl. jonge bladeren en groene eikels in mindere mate rijpe eikels en bladknoppen Toxines: Looistoffen (7‑9 % in eikels) de bittere stof quercetine kleine hoeveelheden vluchtige oliën Mens: Geen vergiftigingen vastgesteld consumptie van rauwe groene eikels Darmverstoppingen gebrek aan eetlust als gevolg hebben Dier: Bepaalde diersoorten zijn wel gevoelig aan eik (vooral de eikels) Enkele dagen na het eten: sufheid, darmverstoppingen, hevig urineren, versnelde pols + ademhaling, soms nog buikpijn, buikloop, beven en dood door uitputting Runderen en in mindere mate paarden en schapen lopen gevaar Bij varkens is er geen probleem  zelfs voedzaam

3 Quercus robur L. (Zomereik)

4 Robinia pseudoacacia L. (Witte acacia)
Giftige delen: Bast van stam en twijgen, in mindere mate bladeren, peulen en wortels Toxines: giftige eiwitten phasine en robine (bijna 2 % robine in schors) verder glucosiden, looistoffen en een vluchtige olie Mens & Dier: eerst irriterende werking, eerst prikkelend, daarna verlammend op het centrale zenuwstelsel Kan rode bloedlichaampjes neerslaan (bij mensen en vleeseters), weefselcellen beschadigen en heeft antigeeneigenschappen Bij kinderen krampen en slaapzucht (kauwen van bast en zoete wortels) Na het eten van vier peulen: na 1 uur al last van moeheid, temperatuursverhoging, braken, krampen, verwijden pupillen. Vergiftigingen bekend bij paarden, runderen, schapen 150 g bastweefsel is dodelijk voor een paard, bij een geringe hoeveelheid enkel spijsverteringsstoornissen.

5 Robinia pseudoacacia L. (Witte acacia)

6 Sorbus sp. (Lijsterbes)
Giftige delen: mogelijke zaden, bloemen en bladeren (vooral jonge) Toxines: sorbinezuur, parasorbinezuur, in de zaden mogelijk blauwzuurglycosiden Mens: grote hoeveelheden van vnl. onrijpe bessen of bladeren vergroten de kans op vergiftigingen de zuren werken plaatselijk prikkelend en na opname in het bloed ook verdovend gegevens over giftigheid zijn erg uiteenlopend maag- en darmontsteking met of zonder koorts, pupilverwijding en huiduitslag kunnen optreden Dier: Bij dieren geen melding, zaden gaan bij vogels intact door het spijsverteringskanaal.

7 Sorbus sp. (Lijsterbes)

8 Symphoricarpus albus S.F. (Sneeuwbes)
Giftige delen: Bessen Toxines: Saponinen en onbekende glycosiden Mens: Kinderen bessen  last van slijmvliesontstekingen met braken en buikloop Grote hoeveelheden  vermoeidheid of zelfs diepe bewusteloosheid Huidcontact heeft gevolgen voor gevoelige kinderen Dier: Er zijn geen vergiftigingen bij dieren bekend.

9 Symphoricarpus albus S.F. (Sneeuwbes)

10 Prunus laurocerasus L. (Laurierkers)
Giftige delen: Alle delen, vnl. zaad, blad en bast Bladeren zijn het meest giftig tijdens de zomer Toxines: Blauwzuur of blauwzuurglycosiden Mens: één van de snelst werkende vergiften voor mens en dier verhindert de afgifte van zuurstof aan weefselcellen en blokkeert dus de celademhaling 1 mg blauwzuur/kg lichaamsgewicht  dodelijk voor de mens blauwzuurvergiftigingen opwinding, samentrekkingen en ademhalingsstoornissen geen dodelijke gevallen bekend bij de mens, maar het is toch mogelijk Dier: bij dieren dodelijke vergiftigingen bij schapen en runderen

11 Prunus laurocerasus L. (Laurierkers)

12 Sambucus nigra L. (Gewone vlier)
Giftige delen: verse bladeren en verse schors en lichte mate onrijpe bessen (vnl. vluchtige oliën) rijpe bessen zijn eetbaar Toxines: blauwzuurglycosiden, vluchtige oliën en mogelijk een onbekende harsachtige stof Mens: na het eten van grote hoeveelheden onrijpe bessen  braken en hevige buikloop kleinere hoeveelheden  hoogstens braken Dier: Dieren vermijden de plant (geur ?) zelden vergiftigingen Als verschijnselen  braken, buikloop, verhoogde polsslag, verhoogde urineafscheiding

13 Sambucus nigra L. (Gewone vlier)

14 Fagus silvatica L. (Beuk)
Giftige delen: beukennootjes Toxines: alkaloïde, een vitamine B-afbrekende thiaminose, oxaalzuur, saponine Mens: vergiftigingen bekend van minder dan 50 nootjes echter enkel bij gevoelige personen hoofdpijn, irritatie, krampen Dier: Paarden en kalveren zijn het gevoeligste acute buikpijn, delirium, kolieken, razernij, verarming centraal zenuwstelsel en dood door verstikking Volwassen runderen zijn weinig gevoelig geliefd voedsel voor herten, reeën, eekhoorns, mezen, duiven, everzwijnen, ...

15 Fagus silvatica L. (Beuk)

16 Viburnum opulus L. (Gelderse roos)
Giftige delen: schors, bladeren en bessen onvoldoende bekend Toxines: bitterstof viburnine, glycosiden, saponinen en looistoffen Mens: bij kinderen: bessen  maag-darmontstekingen (na eten van grote hoeveelheden kwamen zelfs sterfgevallen voor) gekookte bessen zijn ongevaarlijk

17 Viburnum opulus L. (Gelderse roos)

18 Taxus baccata L. (Taxus)
Giftige delen: alles behalve de vlezige zaadrok Toxines: vooral het alkaloïde taxine  blijft werkzaam na koken, drogen of opslaan van het materiaal zaden zijn ook zeer giftig: blauwzuurverbindingen het jaargetijde is bepalend voor de concentratie van de giftige stoffen Mens: aftreksel van 50 a 100 naalden wordt als dodelijk beschouwd enkele bessen (zaden) zijn voor een kind levensgevaarlijk, geringe overlevingskans na 1-2 uur na opeten van naalden of bessen: maagdarmontstekingen, duizeligheid, hallucinaties, verwijden van pupillen, spiersamentrekkingen, purperen huidvlekken, eerst snelle, dan trage pols en plotse dood door hart en ademhalingsstilstand Dier: dodelijk voor paarden, ezels, muilezels, runderen, rendieren, schapen, katten, varkens, konijnen, pluimvee, honden vooral paarden zijn gevoelig ze kunnen 5 min na het eten van jonge taxusscheuten doodvallen (0.5-2 kg lichaamsgewicht)

19 Taxus baccata L. (Taxus)

20 Cotoneaster sp. (Dwergmispel)
Giftige delen: zaden, soms vruchtvlees, bladeren en wortels Toxines: blauwzuurglycosiden Mens: Maag/darmontstekingen in Engeland worden regelmatig kinderen vergiftigd geen dodelijke gevallen gemeld. Dier: geen gegevens voor dieren bekend

21 Cotoneaster sp. (Dwergmispel)

22 Crataegus sp. (Meidoorn)
Mens: Zwak giftig voor de mens, veroorzaakt maag en darmontstekingen, soms met koorts

23 Crataegus sp. (Meidoorn)

24 Sarothamnus scoparius Wimm. Ex Koch (Brem)
Giftige delen: peulen, zaden, jonge twijgen en bladeren Toxines: hoofdzakelijk het alkaloïde sparteïne (lupinidine) en de alkaloïden cytisine, genisteïne en sarothamnine, verder het glycoside scoparine, een bitterstof en een vluchtige olie Mens: Sparteïne  eerst tot opwinding, later tot verlamming van het autonoom zenuwstelsel de kans op vergiftiging bij de mens erg laag Dier: grote hoeveelheden nodig voor er vergiftiging optreedt

25 Sarothamnus scoparius Wimm. Ex Koch (Brem)

26 Colutea arborescens L. (Europese blazenstruik)
Giftige delen: zaden en bladeren Toxines: niet eiwitvormende aminozuren Mens & Dier: soms vergiftigingen

27 Colutea arborescens L. (Europese blazenstruik)

28 Prunus serotina Ehrh. (Amerikaanse vogelkers)
Giftige delen: alle plantedelen Toxines: blauwzuurglycosiden Mens & Dier: inname van veel gekauwde of geplette zaden of bladeren

29 Prunus serotina Ehrh. (Amerikaanse vogelkers)

30 Laburnum anagyroides Med. (Goudenregen)
Giftige delen: Vooral bloeiwijzen, wortels en zaden , bladeren en bast Toxines: Alkaloïde cytisine en in mindere mate ook choline Mens: Door cytisine braken, speekselvloed, brandend gevoel in de mond en keel buikloop, vooral ook zenuwverschijnselen (die lijken op door nicotine veroorzaakte symptomen: eerst opwekkend, dan een verlammend effect op het centraal zenuwstelsel) aanvankelijk treden opwinding, krampen en ongecontroleerde bewegingen op, later volgt spierverlamming en dood door ademhalingsverlamming een van de meest giftige planten die in onze streken voorkomen

31 Laburnum anagyroides Med. (Goudenregen)
Mens (vervolg): Vooral bij kinderen gebeuren soms dodelijke vergiftigingen 2 % van alle vergiftigingen bij kinderen fataal 2-3 gekauwde zaden kunnen bij een kind al giftig inwerken de dodelijke dosis bedraagt 8-20 zaden door het braken wordt wel een deel van het gif uit de maag verwijderd wat ernstige ongelukken enigszins tegengaat ook vergiftigingen bij het kauwen op twijgen en bladeren of drinken van melk van vergiftigde dieren Dier: reageren erg uiteenlopend: paarden en ezels zijn gevoelig g per kg LW is dodelijk runderen en varkens zijn minder gevoelig kippen verdragen tot 6 g zaad per kg LW schapen, geiten, konijnen, katten en honden braken sneller, waardoor de kans kleiner is

32 Laburnum anagyroides Med. (Goudenregen)

33 Buxus sempervirens L. (Palmboompje)
Giftige delen: alle delen van de plant vnl. bladeren en bast van de wortel na het drogen blijven de plantendelen giftig Toxines: alkaloïden (vnl. Buxine) Mens: Hevige kolieken, buikloop, braken, verlamming centraal zenuwstelsel door ademhalingsverlammingen kan de dood optreden vroeger soms bij bierbrouwen omdat lijkt op hopbellen, huidirritaties bij contact met het sap Dier: bittere geur schrikt evenwel dieren af geknipte twijgen worden vlotter gegeten (vnl varkens) 750 g bladeren is dodelijk voor een paard bij een hond is 0.8g buxine letaal

34 Buxus sempervirens L. (Palmboompje)

35 Rhododendron sp.(Rododendron)
Giftige delen: Bladeren en bloemen, ook honing kan giftig zijn Toxines: diterpenen (andromedotoxine), in mindere mate glycosiden Mens: remt de prikkelgeleiding van het centraal zenuwstelsel dood na ademhalingsverlamming kan volgen na het eten van een bepaalde hoeveelheid: speekselvloed, tranenvloed, neusslijmvliesontsteking, braken, stuipen, hevige transpiratie, verhoogde hartwerking en bloeddrukverlaging, slaperigheid en verslapping van de ademhaling bij hoge dosis kunnen coma en dood volgen Dier: sterke speekselvloed, braakneigingen, krampen, spiertrillingen, spierzwakte, onzekere gang, hoesten en verzwakte adernhaling schapen en geiten worden in bergstreken vaak vergiftigd voor een rund zijn een tiental blaadjes reeds voldoende hazen en konijnen resistent

36 Rhododendron sp. (Rododendron)

37 Kruidachtige planten Klein Kruiskruid (Senecio vulgaris L.)
Boerenwormkruid (Chrysanthemum vulgare Bernh.) Perzikkruid (Polygonum persicaria L.) Paardenbloem (Taraxacum officinale Wiggers) Sint-Janskruid (Hypericum perforatum L.) Grote Brandnetel (Urtica dioica L.) Stinkende Gouwe (Chelidonium majus L.)

38 Senecio vulgaris L. (Klein kruiskruid)
Mens & Dier: leverbeschadigende alkaloïden minder giftig dan Jacobskruiskruid in Zuid-Afrika slachtoffers door het eten van brood gebakken met meel waarin “Senecio-zaden” in zaten

39 Senecio vulgaris L. (Klein kruiskruid)

40 Tanacetum vulgare Bernh. (Boerenwormkruid)
Giftige delen: vnl. Bloemen en bladeren Toxines: vluchtige olie Mens: ernstig vergif de olie van deze plant  vruchtafdrijvend middel gebruikt (= abortusplant) Dier: dieren schuwen plant wegens de bittere scherpe smaak toch vergiftigingen bij runderen met irritaties van de slijmvliezen, van de nieren en met leverletsel deze plant geeft een slechte smaak van de melk

41 Tanacetum vulgare Bernh. (Boerenwormkruid)

42 Hypericum perforatum L. (Sint-Janskruid)
Giftige delen: hoofdzakelijk bloemen en stengelbladeren Toxines: rode kleurstof hypericine (blijft werkzaam na drogen en bewaren van de plant) Mens: fotosensibiliserend effect overgevoeligheid van de huid voor zonlicht bij witte of lichtgekleurde dieren roodheid en zwelling van de huid, soms dodelijk Dier: in Algerije zijn schapen regelmatig het slachtoffer (hierbij worden de oogleden en de lippen aangetast) na eten van 4 %/dag van hun lichaamsgewicht vergiftigingsverschijnselen meldingen bij paarden en runderen die hooi opaten melk en melkproducten van vergiftigde dieren smaken onaangenaam runderen worden vergiftigd na het eten van 1 % van het lichaamsgewicht aan verse bladeren, 5 % is vaak dodelijk als aangetaste dieren snel in het donker worden geplaatst, loopt het meestal goed af

43 Hypericum perforatum L. (Sint-Janskruid)

44 Hypericum perforatum L. (Sint-Janskruid)
Olieklieren zichtbaar als doorschijnende puntjes en zwarte stipjes

45 Urtica dioica L. (Brandnetel)
Giftige delen: zaden Mens & Dier: plant zou de dood van honden veroorzaakt hebben (hoe is niet gekend)

46 Urtica dioica L. (Brandnetel)

47 Chelidonium majus L. (Stinkende Gouwe)
Giftige delen: stengel en bladeren, maar vooral de wortel (in de herfst het hoogste gehalte aan alkaloïden) de giftigheid gaat verloren bij drogen van de plant Toxines: een tiental alkaloïden, ook chelidonzuren en saponinen alkaloïden kalmerende werking, verhogen bloeddruk, verwijden de coronaire vaten, stimuleren de hartwerking en hebben een irriterende uitwerking op huid en slijmvliezen Mens & Dier: bij grote hoeveelheden: bloederige ontstekingen van maag en darmenkanaal, maagbloedingen, braken, zeer sterke purgatie met kolieken, drang tot urineren, versnelde ademhaling, bloedstuwing in lever en longen, duizeligheid, sufheid en eventueel de dood door collaps het melksap heeft een zeer scherpe smaak het melksap op de huid veroorzaakt soms blaren en zweren vergiftiging bij dieren slechts zeer zelden in zeer zeldzame gevallen vonden runderen de dood

48 Chelidonium majus L. (Stinkende Gouwe)