VEROUDERING EN VERNIEUWING KLASSIEKE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN HERIJKT Wout Ultee Radboud Universiteit Nijmegen Conferentie De toekomst van de sociologie.

Presentatie over: "VEROUDERING EN VERNIEUWING KLASSIEKE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN HERIJKT Wout Ultee Radboud Universiteit Nijmegen Conferentie De toekomst van de sociologie."— Transcript van de presentatie:

1 VEROUDERING EN VERNIEUWING KLASSIEKE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN HERIJKT Wout Ultee Radboud Universiteit Nijmegen Conferentie De toekomst van de sociologie 19-4-2004 Trippenhuis Amsterdam

2 VERNIEUWEN DAT MOET VAN BIJ ‘DE TIJD’DE VRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE VEROUDEREN OMDAT DE TIJDEN VERANDEREN ETHOSGEGEVENS, WETENSCHAPTHEORIEËN, VRAGEN: STILSTAND IS ACHTERUITGANG SCHUYT ENGEGEVENS, REDACTIETHEORIEËN, M&MVRAGEN: EEN ‘FRISSE’ SOCIOLOGIE

3 VERNIEUWEN MOET OOK VAN: BIJ: HOE: NWO-GROOTGEGEVENS GEEN (GESTAPELDE) DWARSDOORNSNEDEN EN RETROSPECTIEVE ENQUÊTES MEER, VANAF NU PANELS NWO-AANDACHTTHEORIEËN WEG RATIONELE- KEUZETHEORIEËN, WEL EVOLUTIONAIRE VERKLARINGEN MINISTERVRAGEN MINDER UNIVERSITEIT, MEER BEDRIJFSLEVEN, OVERHEID, MIDDENVELD

4 VERNIEUWEN, KAN DAT ZO MAKKELIJK EN IS HET GEWENST? * NIET ALLE DIRIGENTEN KUNNEN ZIN KRIJGEN * DIRIGENTEN MAKEN FOUTEN * EEN VAK ZONDER LIJN IN DE VRAGEN HANGT ALS LOS ZAND AAN ELKAAR * EEN SOCIOLOOG DIE VAAK VAN VRAGEN WISSELT, BOUWT GEEN DESKUNDIGHEID OP

5 DILEMMA: KLASSIEKE VRAGEN VERSUS BRANDNIEUWE KWESTIES

6 DE SOCIOLOGIE IS EEN VAK MET EENHEID OMDAT HET SINDS DE ENGELS-SCHOTSE EN FRANSE VERLICHTING DRIE KLASSIEKE VRAGEN KENT

7 ONGELIJKHEID, COHESIE EN RATIONALISERING

8 HOE KUNNEN DE HOOFDVRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE WORDEN VERNIEUWD? DE SOCIOLOGIE IS EEN VAK MET EENHEID OMDAT HET SINDS DE ENGELS-SCHOTSE EN FRANSE VERLICHTING DRIE KLASSIEKE VRAGEN KENT ONGELIJKHEID, COHESIE EN RATIONALISERING

9 HOE KUNNEN DE HOOFDVRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE WORDEN VERNIEUWD? DE SOCIOLOGIE IS EEN VAK MET EENHEID OMDAT HET SINDS DE ENGELS-SCHOTSE EN FRANSE VERLICHTING DRIE KLASSIEKE VRAGEN KENT ONGELIJKHEID, COHESIE EN RATIONALISERING HOOFDVRAGEN ZIJN OVERKOEPELENDE PROBLEMEN MET DEELVRAGEN

10 OPLOSSING: CRITERIA VOOR PROBLEEMKEUZE OVERKOEPELENDE VRAGEN TEGENSPRAAKPROBLEMEN DIEPERE VRAGEN DUBBELVRAGEN ONAFFE VRAGEN EN HAMVRAGEN OUDE EN NIEUWE DEELVRAGEN Zie Ultee 1974 en Ultee 2001 over logische structuur vragen

11 ONGELIJKHEIDSVRAAG SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEDEN IN WAT TUSSEN WIE EN WIE?

12 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN

13 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING

14 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING MEER VRIJHEID, GERINGERE VERSCHILLEN?

15 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING MEER VRIJHEID, GERINGERE VERSCHILLEN? SPREIDING VERSCHILLEN ÉÉN TIJDPSTIP ÉÉN PERSOON

16 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING MEER VRIJHEID, GERINGERE VERSCHILLEN? SPREIDING VERSCHILLEN ÉÉN TIJDPSTIP ÉÉN PERSOON ABSOLUUT

17 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING MEER VRIJHEID, GERINGERE VERSCHILLEN? SPREIDING VERSCHILLEN ÉÉN TIJDPSTIP ÉÉN PERSOON ABSOLUUTRELATIEF

18 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING MEER VRIJHEID, GERINGERE VERSCHILLEN? SPREIDING VERSCHILLEN ÉÉN TIJDPSTIP ÉÉN PERSOON ABSOLUUTRELATIEF MOBILI- TEIT

19 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING MEER VRIJHEID, GERINGERE VERSCHILLEN? SPREIDING VERSCHILLEN ÉÉN TIJDPSTIP ÉÉN PERSOON ABSOLUUTRELATIEF OPENHEID MOBILI- TEIT

20 ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER ONGELIJKHEID FEITELIJKE VERSCHILLEN WETTELIJKE ONDER- SCHIKKING MEER VRIJHEID, GERINGERE VERSCHILLEN? SPREIDING VERSCHILLEN ÉÉN TIJDPSTIP ÉÉN PERSOON ABSOLUUTRELATIEF OPENHEID MOBILI- TEIT CONNU- BIUM

21 OUDE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN ABSOLUTE OF RELATIEVE INKOMENS

22 * WAAROM IN 1850 IN ENGELAND BIJ VRIJE ARBEIDSMARKT DALING NAAR HONGERLONEN?

23 OUDE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN ABSOLUTE OF RELATIEVE INKOMENS * WAAROM IN 1850 IN ENGELAND BIJ VRIJE ARBEIDSMARKT DALING NAAR HONGERLONEN? * ROND 1900 LONEN OMLAAG IN KOLONIËN EN DAAROM VOORUIT IN MOEDERLANDEN?

24 OUDE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN ABSOLUTE OF RELATIEVE INKOMENS * WAAROM IN 1850 IN ENGELAND BIJ VRIJE ARBEIDSMARKT DALING NAAR HONGERLONEN? * ROND 1900 LONEN OMLAAG IN KOLONIËN EN DAAROM VOORUIT IN MOEDERLANDEN? * ROND 1960, WEGENS VRIJHANDEL IN GRONDSTOFFEN, RELATIEVE INKOMENSVERSCHILLEN KLEINER IN LANDEN MET HOOFDZETELS MULTINATIONALS, GROTER IN LANDEN MET NEVENVESTIGINGEN?

25 NIEUWE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN INKOMENS

26 SINDS 1975, WEGENS VRIJHANDEL IN EIND- PRODUCTEN, GROTERE VERSCHILLEN IN LONEN IN LANDEN MET HOGE LONEN (EN MET LAGE)?

27 NIEUWE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN INKOMENS SINDS 1975, WEGENS VRIJHANDEL IN EIND- PRODUCTEN, GROTERE VERSCHILLEN IN LONEN IN LANDEN MET HOGE LONEN (EN MET LAGE)? SINDS 1973, WEGENS OPEC KARTEL EN ONVRIJE HANDEL IN GRONDSTOF OLIE, GROTERE INKOMENSVERSCHILLEN IN OLIEARME LANDEN?

28 NIEUWE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN INKOMENS SINDS 1975, WEGENS VRIJHANDEL IN EIND- PRODUCTEN, GROTERE VERSCHILLEN IN LONEN IN LANDEN MET HOGE LONEN (EN MET LAGE)? SINDS 1973, WEGENS OPEC KARTEL EN ONVRIJE HANDEL IN GRONDSTOF OLIE, GROTERE INKOMENSVERSCHILLEN IN OLIEARME LANDEN? ROND 2000, WEGENS BELEMMERINGEN HANDEL LANDBOUWPRODUCTEN VAN ARM NAAR RIJK, STAGNERENDE INKOMENS BOEREN ARME LANDEN?

29 UITWAAIERENDE PROBLEMEN NOG MEER VOORUITGANG: VAN VRAGEN OVER MARKTEN EN INKOMENS TEGENSPRAAKPROBLEMEN TWEE LAATSTE VRAGEN MEESTBELOVEND

30 UITWAAIERENDE PROBLEMEN NOG MEER VOORUITGANG: VAN VRAGEN OVER MARKTEN EN INKOMENS NAAR VRAGEN OVER STATEN EN INKOMENS TEGENSPRAAKPROBLEMEN TWEE LAATSTE VRAGEN MEESTBELOVEND

31 UITWAAIERENDE PROBLEMEN NOG MEER VOORUITGANG: VAN VRAGEN OVER MARKTEN EN INKOMENS NAAR VRAGEN OVER STATEN EN INKOMENS EN NAAR VRAGEN OVER GEZINNEN EN INKOMENS TEGENSPRAAKPROBLEMEN TWEE LAATSTE VRAGEN MEESTBELOVEND

32 ALS MARKTEN VRIJER ZIJN, SORTEREN ZORGMAATREGELEN VAN DE STAAT DAN MINDER EFFECT?

33 ALS MARKTEN VRIJER ZIJN, SORTEREN ZORGMAATREGELEN VAN DE STAAT DAN MINDER EFFECT OP INKOMENSVERCHILLEN? ALS GETROUWDE VROUWEN BETAALD WERK GAAN VERRICHTEN, HOEVEEL GROTERE VERSCHILLEN IN HUISHOUDINKOMEN?

34 ALS MARKTEN VRIJER ZIJN, SORTEREN ZORGMAATREGELEN VAN DE STAAT DAN MINDER EFFECT OP INKOMENSVERSCHILLEN? ALS GETROUWDE VROUWEN BETAALD WERK GAAN VERRICHTEN, HOEVEEL GROTERE VERSCHILLEN IN HUISHOUDINKOMEN? ALS HOGER GEBOORTECIJFER IN ARME LANDEN DOOR KATHOLICISME EN ISLAM, DAN MEER LAGE INKOMENS?

35 DIEPERE PROBLEMEN VIER GENERATIES MOBILITEITSVRAGEN

36 DIEPERE PROBLEMEN VIER GENERATIES MOBILITEITSVRAGEN DOOR TECHNISCHE VOORUITGANG, MEER VRAAG NAAR GESCHOOLDE ARBEID EN MEER SOCIALE STIJGING?

37 DIEPERE PROBLEMEN VIER GENERATIES MOBILITEITSVRAGEN DOOR TECHNISCHE VOORUITGANG, MEER VRAAG NAAR GESCHOOLDE ARBEID EN MEER SOCIALE STIJGING? MEER STIJGING DOOR MEER VRAAG VAN WERKGEVERS OF DOOR STUDIEBEURZEN STAAT?

38 DIEPERE PROBLEMEN VIER GENERATIES MOBILITEITSVRAGEN DOOR TECHNISCHE VOORUITGANG, MEER VRAAG NAAR GESCHOOLDE ARBEID EN MEER SOCIALE STIJGING? MEER STIJGING DOOR MEER VRAAG VAN WERKGEVERS OF DOOR STUDIEBEURZEN STAAT? HEBBEN STUDIEBEURZEN STAAT BEPERKT EFFECT OMDAT RIJKE OUDERS CULTURELE BAGAGE BENUTTEN?

39 DIEPERE PROBLEMEN VIER GENERATIES MOBILITEITSVRAGEN DOOR TECHNISCHE VOORUITGANG, MEER VRAAG NAAR GESCHOOLDE ARBEID EN MEER SOCIALE STIJGING? MEER STIJGING DOOR MEER VRAAG VAN WERKGEVERS OF DOOR STUDIEBEURZEN STAAT? HEBBEN STUDIEBEURZEN STAAT BEPERKT EFFECT OMDAT RIJKE OUDERS CULTURELE BAGAGE BENUTTEN? OF HEEFT VERLENGING LEERPLICHT STAAT BEPERKT EFFECT OMDAT 16-JARIGE KINDEREN ZICH NIET LATEN DWINGEN?

40 ER ZIJN DELEN VAN DE ONGELIJKHEIDVRAAG DIE OOK DELEN VAN DE COHESIEVRAAG ZIJN

41 DAT SPREEKT NIET TEGEN DE STELLING VAN DRIE HOOFDVRAGEN, MAAR MAAKT SNELLE VOORUITGANG MOGELIJK EN THEORIEËNPLURALISME

42 DE PARADOX VAN INTEGRATIE EN COHESIE: ALS IEDER LID VAN EEN SAMENLEVING HECHTE BANDEN MET DE EIGEN GROEP HEEFT, HEBBEN DE GROEPEN ZWAKKE BANDEN MET ELKAAR ER ZIJN DELEN VAN DE ONGELIJKHEIDVRAAG DIE OOK DELEN VAN DE COHESIEVRAAG ZIJN DAT SPREEKT NIET TEGEN DE STELLING VAN DRIE HOOFDVRAGEN, MAAR MAAKT SNELLE VOORUITGANG MOGELIJK EN THEORIEËNPLURALISME

43 VOORBEELD DUBBELVRAAG: WIE TROUWT MET WIE? ANDER VOORBEELD: WIE IS BEVRIEND MET WIE?

44 VOORBEELD DUBBELVRAAG: WIE TROUWT MET WIE? ANDER VOORBEELD: WIE IS BEVRIEND MET WIE? (ONAF) DERDE VOORBEELD: WIE KRIJGT GESCHENKEN? WIE GEEFT GESCHENKEN?

45 VOORBEELD DUBBELVRAAG: WIE TROUWT MET WIE? ANDER VOORBEELD: WIE IS BEVRIEND MET WIE? (ONAF) DERDE VOORBEELD: WIE KRIJGT GESCHENKEN? WIE GEEFT GESCHENKEN? TOEKOMSTIGE HAMVRAAG

46 VOORBEELD DUBBELVRAAG: WIE TROUWT MET WIE? ANDER VOORBEELD: WIE IS BEVRIEND MET WIE? (ONAF) DERDE VOORBEELD: WIE KRIJGT GESCHENKEN? WIE GEEFT GESCHENKEN? TOEKOMSTIGE HAMVRAAG WIE KRIJGT VAN WIE GESCHENKEN? = WIE GEEFT AAN WIE GESCHENKEN?

47 ANDERE ONAFFE COHESIEVRAAG: WIE IS LID VAN EEN VERENIGING?

48 ANDERE ONAFFE COHESIEVRAAG: WIE IS LID VAN EEN VERENIGING? TOEKOMSTIGE HAMVRAAG: ALS LID, HEBBEN ANDERE LEDEN ZELFDE ACHTERGROND? = HOE HOMOGEEN, HETEROGEEN IS LIDMAATSCHAP VAN EEN VERENIGING?

49 WEER EEN ONAFFE VRAAG: HOEVEEL VRIENDEN HEB JE EN HELPEN ZE JE?

50 BEVINDING: ALS GEHOLPEN DOOR VRIEND, DAN LAGERE BAAN, ALS HELPER ZELF HOGER, JIJ OOK

51 WEER EEN ONAFFE VRAAG: HOEVEEL VRIENDEN HEB JE EN HELPEN ZE JE? BEVINDING: ALS GEHOLPEN DOOR VRIEND, DAN LAGERE BAAN, ALS HELPER ZELF HOGER, JIJ OOK TOEKOMSTIGE HAMVRAAG: WIE IS BEVRIEND MET WIE EN ALS JE HOGERE VRIENDEN HEBT, HELPEN ZE DAN WEL, EN ALS EEN RIJKERE HELPT, WORD DIE DAN OMLAAGETROKKEN?

52 LAATSTE ONAFFE EN AFFE VRAGEN OVER COHESIE EERST: WIE OVERTREEDT WETBOEK ARTIKEL X?

53 LAATSTE ONAFFE EN AFFE VRAGEN OVER COHESIE EERST: WIE OVERTREEDT WETBOEK ARTIKEL X? DAN: WIE SLACHTOFFER OVERTREDING ARTIKEL X?

54 LAATSTE ONAFFE EN AFFE VRAGEN OVER COHESIE EERST: WIE OVERTREEDT WETBOEK ARTIKEL X? DAN: WIE SLACHTOFFER OVERTREDING ARTIKEL X? TOEKOMSTIGE HAMVRAAG: WIE VERMOORDT WIE? WIE DOOR WIE VAN TASJE BEROOFD?

55 WAAROM ROND 1900 MEESTE VORMEN RATIONALISERING IN WESTEN VERDER DAN ELDERS OP AARDE?

56 VELEN BETOOGDEN DAT RATIONALISERINGSPROBLEEM VERKEERD IS, ARGUMENTEN NIET STEEKHOUDEND

57 WAAROM ROND 1900 MEESTE VORMEN RATIONALISERING IN WESTEN VERDER DAN ELDERS OP AARDE? VELEN BETOOGDEN DAT RATIONALISERINGSPROBLEEM VERKEERD IS, ARGUMENTEN NIET STEEKHOUDEND WEL: RATIONALISERINGSPROBLEEM IS OVERKOEPELEND PROBLEEM MET SLECHT ONDERSCHEID TUSSEN DEELVRAGEN

58 OUDE DEELVRAGEN RATIONALISERING RATIONALISERING VRIJERE MARKTEN EN ECONOMISCHE GROEI MEERFORMELE STAAT EN BUREAU- CRATISERING TECHNISCHE VOORUIT- GANG

59 NIEUWE DEELVRAGEN BINNEN OUDE STRUCTUUR RATIONALSERINGSVRAAG RATIONALISERING ONTTOVERING WERELD SECULARISERING

60 NIEUWE DEELVRAGEN BINNEN OUDE STRUCTUUR RATIONALSERINGSVRAAG RATIONALISERING ONTTOVERING WERELD SECULARISERING TECHNISCHE VOORUITGANG SNELHEID OVERGANG NAAR KENNISSAMENLEVING

61 VERDEDIGENDE SECULARISERINGSVRAGEN KOMENDE TIJD NEDERLAND

62 NU IN NEDERLAND VERANDERINGEN BIJ KERKGANG EN GEMENGDE HUWELIJKEN MINDER SNEL?

63 VERDEDIGENDE SECULARISERINGSVRAGEN KOMENDE TIJD NEDERLAND NU IN NEDERLAND VERANDERINGEN BIJ KERKGANG EN GEMENGDE HUWELIJKEN MINDER SNEL? VERANDERINGEN BIJ GELOOF IN GOD LANGZAMER EN NOG LANGZAMER ALS REKENING WORDT GEHOUDEN MET GELOOF IN HOGERE KRACHTEN?

64 AANVALLENDE VRAGEN OVER SECULARISERING

65 GEMIDDELDE NEDERLANDER MEER SECULIER, MAAR HOE MET PERCENTAGE PRECIEZEN?

66 AANVALLENDE VRAGEN OVER SECULARISERING GEMIDDELDE NEDERLANDER MEER SECULIER, MAAR HOE MET PERCENTAGE PRECIEZEN? HOE KAN DAT: VERENIGDE STATEN MINDER SECULIER DAN NEDERLAND, MAAR OOK: WAAROM IN GODSDIENSTIG AMERIKA ZOVEEL MISDAAD?

67 AANVALLENDE VRAGEN OVER SECULARISERING GEMIDDELDE NEDERLANDER MEER SECULIER, MAAR HOE MET PERCENTAGE PRECIEZEN? HOE KAN DAT: VERENIGDE STATEN MINDER SECULIER DAN NEDERLAND, MAAR OOK: WAAROM IN GODSDIENSTIG AMERIKA ZOVEEL MISDAAD? WAAROM GAAT ‘SAMEN OP WEG’ IN SOMMIGE PLAATSEN IN NEDERLAND GEPAARD MET KERKSCHEURING?

68 HOE VOORAANSTAAND IS NEDERLAND NU ALS KENNISSAMENLEVING EN ZIJN ER MANIEREN WAAROP DE STAAT DIE PLAATS IN DE TOEKOMST KAN VERBETEREN?

69 HOE VOORAANSTAAND IS NEDERLAND NU ALS KENNISSAMENLEVING EN ZIJN ER MANIEREN WAAROP DE STAAT DIE PLAATS IN DE TOEKOMST KAN VERBETEREN? TEGENSPRAAKPROBLEEM: IN FINLAND LEERLINGEN MIDDELBARE SCHOLEN BESTE BIJ INTERNATIONALE TOETSEN, MAAR LERAREN GEMIDDELD SALARIS

70 SLECHTE EN MINDER SLECHTE AANWIJZINGEN KENNISSAMENLEVING INSPANNINGUITGAVEN ONDERWIJS BESCHIKBAARHEIDAANTAL ONDERZOEKERS RESULTAATOCTROOIEN RESULTAAT SCHOLENWISKUNDE TOETSEN RESULTAAT BEVOLKINGINTERNET AANSLUITING INTERNET GEBRUIK LEZEN NEDERLANDS LEZEN ENGELS

71 WANPRESTATIESONLEESBARE HANDLEIDINGEN FALEN TECHNIEKKRANTEBERICHTEN OVER UITVALLEN STROOM, STADION ZONDER GRAS, LEKKENDE TRAMTUNNEL, SOFTWARE MET BUGS STATISTIEKEN OVER BINNEN BEDRIJVEN AFGEKEURDE PRODUCTEN BESTE AANWIJZINGEN LAGERE PLAATS, WELLICHT OOK TE BEÏNVLOEDEN DOOR OVERHEID

72 NIEUWE DEELVRAGEN RATIONALISERING RATIONALISERING

73 NIEUWE DEELVRAGEN RATIONALISERING RATIONALISERING OPTIMALE VOORTBRENGING PRIVATE GOEDEREN DOOR MARKT? OPTIMALE VOORTBRENGING COLLECTIEVE GOEDEREN DOOR STAAT?

74 NIEUWE DEELVRAGEN RATIONALISERING RATIONALISERING OPTIMALE VOORTBRENGING PRIVATE GOEDEREN DOOR MARKT? OPTIMALE VOORTBRENGING COLLECTIEVE GOEDEREN DOOR STAAT? GEEN GEBEDEL DOOR GELDSTEUN STAAT BIJ TEGENSLAGEN EN TEKORTEN? GEEN BESMETTELIJKE ZIEKTEN DOOR WATERLEIDING EN RIOLERING GEMEENTEN?

75 NIEUWE DEELVRAGEN RATIONALISERING RATIONALISERING OPTIMALE VOORTBRENGING PRIVATE GOEDEREN DOOR MARKT? OPTIMALE VOORTBRENGING COLLECTIEVE GOEDEREN DOOR STAAT? GEEN GEBEDEL DOOR GELDSTEUN STAAT BIJ TEGENSLAGEN EN TEKORTEN GEEN BESMETTELIJKE ZIEKTEN DOOR WATERLEIDING EN RIOLERING GEMEENTEN WAAROM 20STE EEUW UITROEIINGS- STAAT?

76 VRAAG UITROEIINGSSSTAAT DUBBELVRAAG OVER RATIONALISERING EN COHESIE

77 OMDAT UITROEIINGSSTAAT, IN WESTEN RATIONALISERING NIET VERDER

78 VRAAG UITROEIINGSSSTAAT DUBBELVRAAG OVER RATIONALISERING EN COHESIE OMDAT UITROEIINGSSTAAT, IN WESTEN RATIONALISERING NIET VERDER DAAROM IS DE VRAAG WAAROM IN WESTEN MEER RATIONALISERING ANNO 2000? TOCH VERKEERD

79 VRAAG UITROEIINGSSSTAAT DUBBELVRAAG OVER RATIONALISERING EN COHESIE OMDAT UITROEIINGSSTAAT, IN WESTEN RATIONALISERING NIET VERDER DAAROM IS DE VRAAG WAAROM IN WESTEN MEER RATIONALISERING ANNO 2000? TOCH VERKEERD EN VRAAG UITROEIINGSSTAAT BELANGRIJK

80 RATIONALISERING VREDE DOOR MONOPOLIE GEWELDSMIDDELEN EN VOORBRENGING COLLECTIEF GOED?

81 RATIONALISERING JUIST DOOR MONOPOLIE GEWELDSMIDDELEN GEEN COLLECTIEF GOED EN GEEN RATIONALISERING?

82 DE SWAANS ANTWOORD: ABSOLUTE MACHT MOORDT ABSOLUUT DE RECHTSSTAAT BESCHERMT, RELATIEF

83 DE SWAANS ANTWOORD: ABSOLUTE MACHT MOORDT ABSOLUUT DE RECHTSSTAAT BESCHERMT, RELATIEF TWEE DIEPERE VRAGEN UITROEIINGSSTAAT:

84 DE SWAANS ANTWOORD: ABSOLUTE MACHT MOORD ABSOLUUT DE RECHTSSTAAT BESCHERMT, RELATIEF TWEE DIEPERE VRAGEN UITROEIINGSSTAAT: ONDER WELKE ONSTANDIGHEDEN BESCHERMT DE RECHTSSTAAT MEER?

85 DE SWAANS ANTWOORD: ABSOLUTE MACHT MOORD ABSOLUUT DE RECHTSSTAAT BESCHERMT, RELATIEF TWEE DIEPERE VRAGEN UITROEIINGSSTAAT: ONDER WELKE ONSTANDIGHEDEN BESCHERMT DE RECHTSSTAAT MEER? ALS MACHT ALLEEN DOOR GROTERE TEGENMACHT KAN WORDEN VERDREVEN, WANNEER DAN MINDER NIEUWE MOORDEN?

86 ANTWOORDEN ENGELS- SCHOTSE VERLICHTING EERSTE DIEPERE VRAAG

87 HOBBESZONDER STAAT, OORLOG ALLEN TEGEN ALLEN

88 ANTWOORDEN ENGELS- SCHOTSE VERLICHTING EERSTE DIEPERE VRAAG HOBBESZONDER STAAT, OORLOG ALLEN TEGEN ALLEN LOCKERECHTSTAAT MISBRUIKT MACHT MINDER DAN ABSOLUTE STAAT

89 ANTWOORDEN ENGELS- SCHOTSE VERLICHTING EERSTE DIEPERE VRAAG HOBBESZONDER STAAT, OORLOG ALLEN TEGEN ALLEN LOCKERECHTSTAAT MISBRUIKT MACHT MINDER DAN ABSOLUTE STAAT BENTHAMBIJ DEMOCRATISCHE RECHTSTAAT WEER MINDER UITROEIING DOOR STAAT

90 ANTWOORDEN ENGELS- SCHOTSE VERLCHTING EERSTE DIEPERE VRAAG HOBBESZONDER STAAT, OORLOG ALLEN TEGEN ALLEN LOCKERECHTSTAAT MISBRUIKT MACHT MINDER DAN ABSOLUTE STAAT BENTHAMBIJ DEMOCRATISCHE RECHTSTAAT WEER MINDER UITROEIING DOOR STAAT LEMKINNOG MINDER UITROEIING DOOR STAAT ALS GEVOLG VAN INTERNATIONAAL RECHT

91 REICHMANNS HITLER AAN DE MACHT DOOR BEVINDINGDEMOCRATISCHE VERKIEZINGEN IN TIJDEN VAN HOGE WERKLOOSHEID EN DOOR ZWAKKE GRONDWET OVER RECHTSSTAAT E. Reichmann, Hostages of Civilization, The social sources of National- Socialist Anti-Semitism, 1950

92 REICHMANNS HITLER AAN DE MACHT DOOR BEVINDINGDEMOCRATISCHE VERKIEZINGEN IN TIJDEN VAN HOGE WERKLOOSHEID EN DOOR ZWAKKE GRONDWET OVER RECHTSSTAAT E. Reichmann, Hostages of Civilization, The Social Sources of National- Socialist Anti-Semitism, 1950 POWERS VERENIGDE STATEN TELKENS BEVINDINGWEER OGEN DICHT BIJ UITROEIINGEN S. Power, “A Problem from Hell”, America and the Age of Genocide, 2002

93 DEELS AFFE VERSIE EERSTE DIEPERE VRAAG UITROEIINGSSTAAT ALS DEMOCRATIE EN RECHTSSTAAT MET ZWAKKE GRONDWET EN ALS GEEN VERZORGINGSSTAAT, DAN MEER KANS OP MISBRUIK MONOPOLIE GEWELDSMIDDELEN?

94 AFFE VERSIE TWEEDE DIEPERE VRAAG UITROEIINGSSTAAT

95 WERKEN WAARHEIDSCOMMISSIES OP TERMIJN? R.A. Wilson, The politics of Truth and Reconciliation in South Africa, 2002

96 AFFE VERSIE TWEEDE DIEPERE VRAAG UITROEIINGSSTAAT WERKEN WAARHEIDSCOMMISSIES OP TERMIJN? R.A. Wilson, The politics of Truth and Reconciliation in South Africa, 2002 EN ZET EERSTE NIEUWE LEIDER, ALS DEZE EEN BESCHEIDEN PERSOONLIJKHEID HEEFT, VOORBEELD? B. Schwartz, George Washington, The making of an American Symbol, 1987 J.-L. Margolis, Cambodge: au pays du crime déconcertant, in S. Courtois et al, Le livre noir du communisme, 1997

97 GEEN DILEMMA KLASSIEKE VRAGEN EN BRANDNIEUWE VRAGEN GAAN SAMEN

98 GEEN DILEMMA KLASSIEKE VRAGEN EN BRANDNIEUWE VRAGEN GAAN SAMEN KLASSIEKE VRAGEN GEVEN HANDVAT VOOR BEDENKEN EN AANSCHERPEN VAN NIEUWE VRAGEN

99 Uitgeschreven tekst: w.ultee@ maw.kun.nl

100 Uitgeschreven tekst: w.ultee@ maw.kun.nl Dias nogmaals te bekijken op: www.socsci.kun.nl/maw/sociologie/ultee onder presentaties