De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

DEMENTIE & BENADERWIJZEN HET BOS EN DE BOMEN Ronald Geelen, THEBE te Breda ZC Oranjehaeve Breda Als u even naar deze dia kijkt, lijkt het beeld op blaadjes.

Verwante presentaties


Presentatie over: "DEMENTIE & BENADERWIJZEN HET BOS EN DE BOMEN Ronald Geelen, THEBE te Breda ZC Oranjehaeve Breda Als u even naar deze dia kijkt, lijkt het beeld op blaadjes."— Transcript van de presentatie:

1 DEMENTIE & BENADERWIJZEN HET BOS EN DE BOMEN Ronald Geelen, THEBE te Breda
ZC Oranjehaeve Breda Als u even naar deze dia kijkt, lijkt het beeld op blaadjes die golven, terwijl het patroon feitelijk toch echt stil staat. Het gaat om een optische illusie: we zien een beweging die er niet is. Bij gecontroleerd onderzoek naar effecten van belevingsgerichte benaderwijzen als Validation en Snoezelen, zijn er ook illusies: soms zien we iets wat er niet -of misschien anders dan gedacht- is. Mijn bijdrage: Minikennismaking validation en snoezelen Resultaten effectonderzoek Moeilijkheden / beperkingen van dit soort onderzoek Bespreking enkele thema’s die niet gemist mogen worden als het gaat om vermindering BPSD> Allereerst: korte mini-kennismaking met validation .

2 DEMENTIE = Verlies mentale vermogens Meestal blijvend Vaak progressief
Door uiteenlopende hersenproblemen Steeds anders / persoonlijk

3 STEL JE VOOR… Ik ben hier….maar waar eigenlijk? Waarom? Hoe lang? Wanneer weg? Die persoon kent mij, maar waarvan? Hoe kan het dat zij van alles van me weet, en ik niks van haar? Mist….De weg kwijt in de vreemde stad…. Onwerkelijk….Het lijkt alsof mijn partner steeds de meubels verplaatst, hoe ze dat doet weet ik niet… huiskamer steeds anders, onvertrouwd… Ongecontroleerde val

4 BENADERWIJZEN Realiteits-oriëntatie Herinneringsactivering
Reminiscentie Validation Snoezelen BIJZONDER: HISTORIE VAN INVOERING!

5 HOUDING / TECHNIEKEN Herinneringsactivering / ROT
Omgevingsverrijking / prothese Algemene / bekende feiten – herhalen Klassikaal / Individueel (formeel-informeel) Wie wat waar wanneer Corrigeren / niet confronteren Selectief bevestigen / onjuistheden negeren Persoonlijke / onpersoonlijke geschiedenis

6

7 PERSOON & VERLEDEN … Reminiscentie
Ouderlijk huis Geboorteplaats Gelukkige periodes Familie Onderwijs, werk Liefhebberijen Liefdes / verliefdheden Godsdienst Verliezen Huidige omstandigheden Coping Voor en afkeuren

8 VALIDATION: PROFIELSCHETS
Levensloop, lief & leed Erkend worden Niet corrigeren, maar bevestigen Met uiteenlopende gesprekstechnieken Rechts Naomi Feil in de weer tijdens een van de workshops rondom validerende benadeirng. Levensloop. Lief en leed, benoemen & begrijpen wat oudere bewogen heeft en daarom nog beweegt. Erkend worden: gewaardeerd en gesteund worden. In moeilijke momenten, trots, pijn en verdriet. Niet: bij dementie niet corrigeren van dwalingen, of houden aan de realiteit, maar …bevestigen wat in hoofd van de oudere omgaat Met uiteenlopende gesprekstechnieken …

9 HOUDING / TECHNIEKEN Validation
Centreren Verkennen: wie wat waar wanneer (het gaat om ervaringen / gevoelens: zonder emotie-vragen) Oogcontact, lage/lieve stem, aanraken Geen feiten maar gevoelens, niet corrigeren Herhalen (intonatie/vragend-bevestigend) Parafraseren (kernwoord, sleutelwoord) Vaagheid / meerduidigheid (bv: het, zij, hij, iets) Spiegelen (imiteren lichaamstaal met gevoel en respect) Gedrag koppelen aan onvervulde behoefte (nuttig, geliefd gekoesterd) Nabijheid accepteren / adopteren / huiselijkheid

10 SNOEZELEN: PROFIELSCHETS
Zien, horen, voelen, proeven, ruiken Hier & nu ervaring, ontspannen of “uitstaan naar” Individueel of groepsgewijs Selectief, met verschillende middelen Dia: zogenoemde snoezelruimte. =Gericht op zintuiglijke ervaring: Zien, horen, voelen, proeven, ruiken. Het gaat niet om trainen of bijvoorbeeld benoemen of laat staan onthouden wat je meemaakt, Maar om de ”Hier & nu ervaring,” het ontspannen of “uitstaan naar”. individueel 1 op 1, of groepsgewijs Selectief, Verschillende middelen, zoals: Kijken naar vloeistofdia’s Rustgevende muziek Betasten van stoffen die verschillend – of gewoon prettig - aanvoelen Massage met lotion Proefsessies met hapjes / drankjes <vraag aan zaal> wat levert dit nu op bij effectonderzoek? Hand omhoog: 1e: wie denkt dat effect positief is? Wie geen effect? Wie algemeen effect negatief?

11

12

13

14 ROT: + Handvat voor begeleiding
RESULTATEN ROT: + Handvat voor begeleiding + Specifieke effecten - Mn beginnend verval + bij motivatie REM: zeer wisselende uitvoering en resultaten VAL: Incidenteel positief effect (Finnema, 2000; W. Nooren-Staal et al, Tijdschrift Gerontologie & Geriatrie, 1995) Algemeen teleurstellend effect in stemming & gedrag (Alzheimer Europe) (R. Verkaik, (APA) (M. Neal, Cochrane Database Syst Rev (2000) (2): CD001394). We zien bovenin weer foto van grondlegster Ik weet niet of ze nog zo lacht als ik deze dia heb doorgenomen, maar ontegenzeggelijk een vrouw met enorm charisma, die wel tegen een stootje kan. Incidenteel is positief effect gemeld Finnema: meer emotioneel evenwicht, meer tevredenheid, meer uitkomen voor eigen voorkeuren, verzorgenden waarderen de insteek. Algemeen geconcludeerd: effect is teleurstellend in stemming en gedrag . Laten we nu even overgaan op Snoezelen

15 SNOEZELEN Algemeen: positief effect, in stemming en gedrag (Baker, et al, 1997) (Forumdag 2003 R. Verkaik, Nivel, Effect is positief maar kortdurend (review J. van Weert, Nivel) … en verschilt sterk tussen personen (S. Baillon, Int J Geriatr.Psychiatry, 2004 nov, 19(11): ). Algemeen: positieve resultaten. Opvallend! gevorderd dementerende groep met minste mogelijkheden meest effect bij deze specifieke invalshoek. Hoe komt dit? Meestal zijn het juist de mensen met meeste mglkh die het meest profiteren van het aangebodene. Één verklaring kan zijn dat de meest gedepriveerde groep, opleeft als je er iets gerichts naar doet. Misschien is personeel bij deze groep het meest onthand, en zijn ze heel enthousiats als ze er tenminste IETs voor kunnen betekenen. Behoefte aan betekenisgeving bij deze groep/ juist vanwege de gebrekkige wisselwerking in de relatie. Maar misschien zijn de resultaten ook te verklaren vanuit de beperkingen van gecontroleerd effectonderzoek in het algemeen nu even op door..

16 OPVALLEND Introductie Nederland: Eerste bij lichte dementie Van cognitief -> welbevinden -> momenteel welbevinden Doelen en instrumenten onvergelijkbaar Bij onderzoek: context niet meegenomen / leefomgeving Interacties niet meegenomen  Praktijk lessen?

17 NIET TÉ CEREBRAAL!

18

19

20 OMGANG ALGEMEEN Lichaamstaal kalm & zeker, er-zijn, laat wennen
Eerst zien, dan horen, dan voelen. Eerst aandacht vangen, dan inhoudelijke boodschap. Praat over wat je ziet. Terughoudend met KTG vragen, niet confronteren met falen, in de week leggen. Geen welles/nietes discussies Positieve feedback > dan correctie Concreet, zichtbaar (of makkelijk bereikbaar voor oudere), kort, geen meerkeuze vragen, één ding tegelijk Geen nieuwe dingen -> regelmaat, sluit aan op bekende, vermijd & camoufleer falen. Pauzes, herhalen, kleine stapjes

21 LEEFOMGEVING ALTIJD BEKIJKEN…..
Omgevingsinvloeden Licht en verlichting 1,6 minuut buiten Kleur: Mijn lijkbleke huid in de spiegel Ruis, geluid Enzovoort Geelen, R. De leefomgeving van opgenomen ouderen (2002). In: Handboek Huisvesting Verzorging & Ouderen, IV, , pg Amsterdam: Elsevier. ANDERE KIKKER, SOMMIGEN MISSCHIEN IRRITANT WANT ERG DRUK. 1-crazy frog is een andere kikker: omgevingsinvloed niet op bij stilstaand beeld-Vaag. Kikker is niet in staat te reageren op de langzame omgevingsverandering Schadelijke invloeden  geleidelijk niet herkend. Pan water.. Wij – mn wij- geneigd om allerlei gedrags en stemm problemen aan persoon toe te schrijven, zien omg invloed óók niet. Soms is BPSD een begrijpelijke reactie op ongezonde situatie, Effect van gebrekkig licht 200 lux vs 2500 lux: buiten. Wij: 1,5 – 2uur buiten. Bewoner: 1,6 minuut. Da’s abnormaal! Overigens: evidence—based óók wisselend, het gaat om één van de invloeden. Kleur: Praten met bewoner, ziet er nog goed uit voor uw 95 jaar! Dat bemoedigend praatje valt snel weg als ie sochtends en savonds je puimsteen kleurige huid in helderwitte sanitair ruimte ziet. Één mogelijkheid: licht en tegelkleur zo kiezen dat de huid een warmbronzen gloed krijgt. Ruis en ongewenst geluid: in trad vh kan dat erg zijn, soort anonimiteit/onderschatten het. Onderzoek: snachts wakker wordende bewoners, niet zelden door personeel veroorzaakt. Zelfs als je niet op dat moment wakker wordt, toch een verstorend effect op slaapritme, wordt later of sochtends wakker met rotgevoel. Personeel onderschat eigen lawaaiproductie.

22 INTERACTIEPATRONEN: KIKKER ZIET ALLÉÉN BEWEGING
Waar reageren we op? Gratis aandacht telt dubbel Zomaar (onconditioneel vs: 13 woorden) Op onafhankelijk gedrag Op afhankelijk gedrag Op “storend” gedrag M Baltes et al (1987). Psychology and Aging, 2 (4), M Baltes et al (1991). Annual Review of Gerontology and Geriatrics, 11, R Geelen et al (2005) Tijdschrift voor Verzorgenden, 38 (7/8), Kikker ziet alleen beweging, en houdt zichzelf daarom hier in beweging-> Zoiets ook op onze werkplek. Onderzoek: Baltes: waarop reageert personeel? Met name op 3 en 4 (Mn op uitingen van afh en onafh gedrag), komen nauwelijks toe aan 1 en 2 (aandacht geven als bew rustig is, of zelfstandig gedrag laat zien). Vraag het na: % 3&4. We geven zo het stuur uit handen, laten doelgroep ons gedrag bepalen. Probleemgedragw erkt asl fuik. In elk geval óók tijd geven aan cat 1 & 2= je gaat bewoner anders zien, en bewoner gaat jou anders zien! Gratis aandacht telt dubbel! Scholing: kán beter herkend én veranderd worden effect op gedrag, ook bij lang gehospitaliseerden! Versterkt door: minder bekrachtiging bij personeel. Werkdrukte (Deels!!), zelfversterkend proces. Je kunt manieren bedenken waardoor interactie wordt gestimuleerd: vb : samen eten –1,5 uur aan tafel-, pan op tafel/keuzes, NIET lopen. minimumtijd. Recent onderzoek: scheelt kilo per half jaar. OOK: je práát ergens over, net als thuis-> uitstapje Ps: ook andere toepassingsgebieden. OMGANG FAMILIE: kwaliteit MANAGEMENT zou je kunnen aflezen door domeinen waarop ze reageren / wat ze laten liggen. \Managers in de zaal: op welke gedragingen van uw team reageert u? VGL: MOEDERS/vaders id zaal. Wat voor kind krijg je als … Hoe zie jij je kind als ….

23 INTERACTIEPATRONEN: NA KIKKER ÓÓK NOG STRESSKONIJN
WERKRITME vs INDIVIDUELE AANDACHT BEHOEFTE AAN CONTACT Figuur: 1 op 1 contact perslid/bewoner, afkomstig uit werklastonderzoek. VGL werkdag met Marathon: eerste tien kilometer sprinten: eindtijd? Eerste drie uur sprinten: netto resultaat? Een goed begin … is halve werk-slecht begin is dubbelwerk. ochtendspits: zet de toon. Personeel uitgeput. Dit patroon heeft te maken met (naast automatismen) angst en stress en sociale controle. Vreemde wereld: we zijn er als bewoner ons (qua ind contact) niet nodig heeft). We zijn er niet als deze voor ons open staat. Net in tijd van sundowning wisseling van de wacht rond 1600 (zie groene pijl) Het kán anders! (ook in grote verpleeghuis) Samen: demokraties en autoritair. Discipline: rustmomenten verplicht inbouwen en controleren. Sochtends minimumtijden opstellen, rustmomenten voor personeel, verschuiven werk Het kán anders! (Geelen en van Dongen, Eenvoud loont. Hoe een team kan ontsnappen aan de afdelingsroutine (1998). Denkbeeld, Tijdschrift voor Psychogeriatrie, 5 (10), 24-26).

24 EEN PRAKTISCH VERVOLG Verdieping in- en afstemming op persoon Benaderwijzen: gebruik technieken Wet van effect Consequent, als team Uitgaan van het reele, eerst de waarheid Stapsgewijs invloeden nalopen Omgevingsfactoren meenemen Vergeet het gewone niet……

25 ANDERS KIJKEN NAAR DE OMGANG “NET ALS THUIS”
Ofwel: hoe concreter des te beter Lezing: 20 minuten Workshop: 1 uur Dia: splinter/// wat lastig gedrag is, is perspectief afhankelijk. In dit geval perspectief van moeke dat de postbode zo eigenwijs was om niet te blijven staan toen hondje brutus hem vastgreep, net zo “waar” als dat van de postbode dat ie door aso familie agressief bejegend is

26 Net als thuis ? …… Samen eten: eenvoud loont
Voedingslijst- 2 weken vooraf: vergeten. Begeleidster race-eend als overbelaste huismoeder Ruim de tijd, aan tafel, dienstbaar – adoptie, keuzemogelijkheden Kan allemaal óók in groter verpleeghuis! Geelen & Kokx, Gezellig en rustig tafelen: personeel en verpleeghuisbewoners eten ’s middags rustig samen (2005). Tijdschrift voor Verzorgenden, 38 (7/8), Samen eten: eenvoud loont Voedingslijst- 2 weken vooraf: -- Begeleidster race-eend als overbelaste huismoeder Ruim de tijd, aan tafel, dienstbaar – adoptie, keuzemogelijkheden 0,5 kg per half jaar erbij (vgl afdeling eraf). Belangrijker: contact, praatje, etc. Dit kan allemaal óók in groter verpleeghuis! Ik kom nog met andere vb en illustraties, zowel goed als fout. Stel dat het jezelf overkomt, wat zou personeel dan perse wel met je moeten doen en wat perse niet? Wat maakt of breekt je dag? Waar staan dit soort dingen beschreven? In zorgplannen staat niet wat bel is! Ps: Arcares/ zorgleefplannen: het normale wordt belangrijker

27 NET ALS THUIS: DOE ES WAT
Samen eten Nav bewonersberaad Sinterklaas Ander project: aan het werk! Rolstoelen rollators, adm werk, koffie zetten. Verschil afd/werk. Eigenw erkdag topdag Geelen R & E Totté (2008). Verpleeghuisbewoners aan het werk. Ervaringen met arbeidsgerelateerde dagbesteding. Denkbeeld, Tijdschrift voor Psychogeriatrie, 5 (20), 6-8.

28

29 NET ALS THUIS … Gemiddeld: 1,3 miunuut per dag buiten.
Winterdepressie: verdriet/prikkelbaar/huilerig etc). Hoe richt je dag zó in dat mensen op normale manier eruit komen?

30 NET ALS THUIS…. Tieners aan de slag Zomer ontbijt
Geelen, R. (2005). Gezellig en rustig tafelen: personeel en verpleeghuisbewoners eten ’s middags rustig samen. Tijdschrift voor Verzorgenden, 38 (7/8),

31

32

33 DEMENT, MAAR NIET KINDS!

34 KORTOM: PROBEER & EVALUEER!
Ronald Geelen ZC Oranjehaeve Breda Als u even naar deze dia kijkt, lijkt het beeld op blaadjes die golven, terwijl het patroon feitelijk toch echt stil staat. Het gaat om een optische illusie: we zien een beweging die er niet is. Bij gecontroleerd onderzoek naar effecten van belevingsgerichte benaderwijzen als Validation en Snoezelen, zijn er ook illusies: soms zien we iets wat er niet -of misschien anders dan gedacht- is. Mijn bijdrage: Minikennismaking validation en snoezelen Resultaten effectonderzoek Moeilijkheden / beperkingen van dit soort onderzoek Bespreking enkele thema’s die niet gemist mogen worden als het gaat om vermindering BPSD> Allereerst: korte mini-kennismaking met validation .


Download ppt "DEMENTIE & BENADERWIJZEN HET BOS EN DE BOMEN Ronald Geelen, THEBE te Breda ZC Oranjehaeve Breda Als u even naar deze dia kijkt, lijkt het beeld op blaadjes."

Verwante presentaties


Ads door Google