De Nobelprijs voor de natuurkunde materie in de knoop

Presentatie over: "De Nobelprijs voor de natuurkunde materie in de knoop"— Transcript van de presentatie:

1 De Nobelprijs voor de natuurkunde 2016 - materie in de knoop
Kareljan Schoutens Delta-Instituut voor Theoretische Fysica en QuSoft

2

3 10 Vragen … … 10 Antwoorden

4 Q1 – `A pretzel, a bagel and a bun’ ?

5 Topologie als sleutel

6 Q2 – Wie zijn de winnaars?

7 Thouless, Kosterlitz en Haldane
alle drie Brits, alle drie theoreet David Thouless – Univ of Washington @ Seattle Michael Kosterlitz – Brown University Duncan Haldane – Princeton University A’dam Workshop

8 Q3 – Nederlandse connectie?

9 TKNN collaboration Nobel colloquium door Marcel den Nijs @ Seattle,

10 Q4 – Wat voor materie is dit?

11 Gecondenseerde materie
veel deeltjes dicht bij elkaar, vormen samen een`materietoestand’ fysische eigenschappen [druk, geleiding, etc.] bepaald door collectief gedrag van alle deeltjes samen

12 Q5 – Wat is een quantumcondensaat?

13 Quantumcondensaat elektronen : mK - K koude atomen : nK - 𝜇K
elektronen of koude atomen toestand van materie, bij lage extreem lage temperatuur, die wordt gedomineerd door quantumeffecten supergeleiding fractionele lading

14 Q6 – Waarom topologie?

15 Vortices en gequantiseerde geleiding
Vortex wervelpatroon rond een singulier punt Gequantiseerde geleiding

16 Q7 – Topologische faseovergangen?

17 Kosterlitz-Thouless (KT) overgang
hoge temperatuur lage temperatuur KT overgang

18 Q8 – Topologische quantisatie?

19 TKNN formule ruimte van golffuncties voor elektronen kan worden
voorgesteld als twee- dimensionaal oppervlak TKNN formule: de geleiding is gelijk aan het aantal gaten in het oppervlak!

20 Q9 – Andere voorbeelden?

21 Spinketens, topologische isolatoren
Haldane topologie in spin-ketens topologische isolatoren: materialen die alleen aan het oppervlak stroom kunnen geleiden! Haldane – 1988 Chern insulatoren met gequantiseerde geleiding

22 Q10 – Toepassingen?

23 Topologisch quantumrekenen
topology inside

24 Topologisch quantumrekenen

25 Topologisch quantumrekenen

26 Topologisch quantumrekenen

27 A pretzel, a bagel and a bun?
Wie zijn de winnaars? Nederlandse connectie? Wat voor materie is dit? Wat is een quantumcondensaat? Waarom topologie? Topologische faseovergangen? Topologische quantisatie? Andere voorbeelden? Toepassingen?