De rol van het ethisch comité van het ziekenhuis bij knelpunten rond medisch begeleide voortplanting en draagmoederschap Tom Balthazar Hoofddocent gezondheidsrecht.

Presentatie over: "De rol van het ethisch comité van het ziekenhuis bij knelpunten rond medisch begeleide voortplanting en draagmoederschap Tom Balthazar Hoofddocent gezondheidsrecht."— Transcript van de presentatie:

1 De rol van het ethisch comité van het ziekenhuis bij knelpunten rond medisch begeleide voortplanting en draagmoederschap Tom Balthazar Hoofddocent gezondheidsrecht

2 Op zoek naar duidelijkheid en houvast Medische èn sociologische realiteit lopen voorop op wetgeving Vacuüm werd ingevuld door - raadgevend comité voor bio-ethiek - nationale raad van de Orde der geneesheren - lokale ethische comités Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

3 Thema begin van het leven in adviespraktijk ECs 200513 % 20067 % 200714 % 200913 % 201015 % 2011? 201213 % Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

4 Bevoegdheid van de ethische comités Oorspronkelijke wettelijke opdracht (bij de oprichting (1994) en na integratie in ziekenhuiswet (1999)): - (1) begeleidende en raadgevende functie met betrekking tot de ethische aspecten van ziekenhuiszorg - (2) ondersteunende functie bij beslissingen over individuele gevallen inzake ethiek - (3) adviserende functie met betrekking tot alle protocollen inzake experimenten op mensen Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

5 Na partiële vernietiging door het grondwettelijk Hof (31 oktober 2000): - (1) begeleidende en raadgevende functie met betrekking tot de ethische aspecten van ziekenhuiszorg - (2) ondersteunende functie bij beslissingen over individuele gevallen inzake ethiek - (3) adviserende functie met betrekking tot alle protocollen inzake experimenten op mensen Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

6 Algemene adviesbevoegdheid -Op vraag van elke arts en elk personeelslid -Op eigen initiatief van EC? -Principieel niet bindend, maar -Dienst kan vrijwillig advies aanvaarden (en dit vooraf intern overeenkomen) -Interne instructies binnen ziekenhuis kunnen aan advies bijzondere waarde geven -Strijdig met professionele autonomie en therapeutische vrijheid? -Strijdig met patiëntenrechten? -Absolute of relatieve nietigheid van overeenkomsten die therapeutische vrijheid beperken? Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

7 Advies in individuele gevallen -Gebeurt duidelijk nog vaak in de praktijk (ook na vernietiging door Grondwettelijk Hof) -Bevoegdheidsoverschrijding of verenigingsvrijheid? Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

8 Adviespraktijk inzake draagmoederschap in UZ Gent -Sinds 2003 worden alle individuele vragen tot medische assistentie bij draagmoederschap vooraf voorgelegd aan EC dat er over beraadslaagt en (geheim) stemt Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

9 Gevraagde documenten (gecodeerd) -Gynaecologisch verslag over wensmoeder en draagmoeder -Internistische evaluatie van draagmoeder -Psychologisch en psychiatrisch verslag over beide wensouders, draagmoeder en partner -Nota over motivatie van wensouders en draagmoeder Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

10 Algemene beleidlijnen in de adviespraktijk -Draaagmoederschap kan enkel indien wensmoeder geen (functionerende) uterus heeft of zwangerschap gevaarlijk is -Wensouders moeten draagmoeder voorstellen -Enkel hulp via ‘hoogtechnologisch’ draagmoederschap Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

11 -Tweede kind in gezin van wensouders is bespreekbaar (sinds herziening standpunt in 2009) -Vraag voor ondersteuning van kinderwens bij koppel van (homo)-mannen is bespreekbaar (sinds 2011) Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

12 Voorwaarden voor wensouders en draagmoeder -Belgische nationaliteit en in België wonen -Juridisch advies inwinnen -Afspraken bekrachtigen in (niet afdwingbare) overeenkomst Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

13 Voorwaarden m.b.t. kandidaat-draagmoeder -Kinderwens vervuld -Niet ouder dan 45 -Gezond -Motivatie duidelijk en altruïstisch -Beslissing in volle vrijheid -Vergoeding beperkt tot kosten Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

14 -Partner akkoord -Volwaardig geïnformeerd over alle (medische, sociale, juridische, emotionele) gevolgen en risico’s Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

15 Voorwaarden m.b.t. wensouders -Beiden minstens 25 jaar -Moeder niet ouder dan 45 -Minstens drie jaar samen -Gemotiveerd en volwaardig geïnformeerd Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014

16 Draagmoederschap op vraag van koppel mannen als wensouders -Aanvragen bespreekbaar sinds 2011 -Bij voorkeur met eiceldonatie -Vooraf informatie meedelen over voorgenomen familierechtelijke regeling (erkenning of adoptie) Medisch begeleide voortplanting – Tom Balthazar – 27/02/2014