Intreerede donderdag 4 november 2004 Dr. Saskia J.M. Harkema MBA Ondernemend innoveren: een strijd tussen autonomie en controle. Naar een herwaardering.

Presentatie over: "Intreerede donderdag 4 november 2004 Dr. Saskia J.M. Harkema MBA Ondernemend innoveren: een strijd tussen autonomie en controle. Naar een herwaardering."— Transcript van de presentatie:

1 Intreerede donderdag 4 november 2004 Dr. Saskia J.M. Harkema MBA Ondernemend innoveren: een strijd tussen autonomie en controle. Naar een herwaardering van de menselijke maat

2 Lid kenniskring: Wander Colenbrander

3 Lid kenniskring: Gregor de Graaf

4 Lid kenniskring: Clarette Gispen - Bonebakker

5 Lid kenniskring: Fred Kandou

6 Lid kenniskring: Paul de Vries

7 Lid kenniskring: Edwin Muntjewerff

8 Het lectoraat Ondernemen & Innoveren

9 Ondernemend innoverend  Pleidooi voor een vernieuwing in het denken en doen  Ruimte voor innovatie en ondernemerschap  Herwaardering van de menselijke maat

10 Opbouw 1.Het heden – Positie Nederland op innovatie en ondernemerschap 2.Het verleden – de theorie en praktijk 3.De toekomst – de rol van het lectoraat O&I

11 Ondernemen & Innoveren in Nederland  ⅔ van het MKB heeft zich niet beziggehouden met innovatie tussen 1998 – 2000  45 % van de Nederlanders zegt nee tegen starten van een onderneming  70% in de VS wil voor zichzelf beginnen  Te weinig passie voor innovatie

12 Tabel- Innovatie-intensiteit MKB 1999-2003

13 Een complexe wereld  Complexiteit Verwevenheid van elementen Belang interactie Het geheel is meer dan de som der delen Zelforganisatie en emergentie  Organisatie als een complex systeem  “Vlindereffect”

14 “Vlindertjeseffect”

15 Individuele autonomie versus management controle  Vrijheid om te handelen voorwaarde voor ondernemend gedrag (Amabile, 1988)  Autonomie belangrijke voorwaarde voor beginnend ondernemerschap (Gelderen, 2003)  Strijd tussen autonomie en controle leidt tot spanningsveld tussen leren en presteren, creativiteit en voorspelbaarheid en exploreren en exploiteren (Harkema, 2004)

16 Het verleden – paradigma’s en theorieën  Paradigma verzameling overtuigingen die voor waar worden gehouden en waarin een individu, groep of samenleving gelooft en die de mogelijkheid uitsluit om andere mogelijkheden te zien.  Theorie geeft een uitleg over een bepaald verschijnsel uit de werkelijkheid.

17 Een holistisch model (Aangepast van Ken Wilber, 2000)

18 Ondernemend innoveren: een bron van dilemma’s  Productiviteit versus groei  Exploitatie versus exploratie  Uniformiteit versus diversiteit  Integratie versus differentiatie

19 Over ondernemerschap en innovatie  Individueel ondernemerschap – vrijheid om beslissingen te nemen en weerstand tegen procedures, regels en controle (Van Gelderen, 2003)  Ondernemerschap op bedrijfsniveau oVertalen van kansen in een commercieel aanbod oBronnen van ondernemerschap: technologische, politieke en regelgevende veranderingen  Ondernemen & Innoveren – een proces van “creatieve destructie” (Schumpeter, 1934)

20 Het productiviteitsdilemma  Groei versus innovatie  Continuïteit versus verandering Innovatie kost tijd en geld, waardoor de financiële positie van een organisatie onder druk kan komen te staan.

21 Het managen van processen Een dilemma tussen exploratie en exploitatie oExploratie: vernieuwend vermogen van de organisatie oExploitatie: bouwt voort op bestaande competenties, kennis, vaardigheden en routines

22 De menselijke maat – autonomie versus controle Wat zijn negatieve invloeden op het innovatieproces? oRigide modellen werken risicomijdend gedrag in de hand oTe sterke inmenging management tast individueel verantwoordelijkheidsgevoel voor project aan o“Mechanistisch leren” versus “dynamisch leren”

23 Cultuur – uniformiteit versus diversiteit  Cultuur is een van de belangrijke factoren in een organisatie (Deal & Kennedy, 1982)  Cultuur: normen, waarden en praktijken van een organisatie  Cultuur bevordert groepscohesie  Groepscohesie kan uniformiteit in gedrag versterken

24 Structuur- differentiatie versus integratie Organisatiestructuur  beschrijft de verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in een organisatie.  Voorspelbaarheid en uitbannen onzekerheid  Rationeel-mechanisch – nadruk op procedures, regels, planning  Organisch – meer ruimte en flexibiliteit  Structuur en cultuur als bindmiddel

25 De toekomst – naar een herwaardering van de menselijke maat  Een nieuw denkkader  Adaptief en lerend vermogen van mens en organisatie  Zelforganisatie en emergentie  Kans voor het MKB!

26 Emergentie

27 Complexiteitsdenken - Belangrijke lessen  Mensen zijn in staat tot zelforganisatie – Pleidooi voor het stimuleren van autonoom gedrag en een flexibele omgang met structurele controlemechanismen  Minimum aan regels leidt tot maximum aan chaos is een misvatting – ordening ontstaat op basis van slechts een aantal eenvoudige regels  Lerende en adaptieve vermogen van mensen en organisaties moet centraal staan – behoud van een dynamische omgeving

28 Het lectoraat Ondernemen & Innoveren

29 Het lectoraat O&I - kenniscirculatie Missie Door vernieuwing in denken en doen, zijn wij er om innovatie en ondernemerschap te stimuleren, ondersteunen en te verbeteren op basis van interactie tussen de Haagse Hogeschool, en de economie en samenleving in de regio Haaglanden. Doel Bijdrage leveren aan het innovatieve en ondernemende vermogen van studenten, docenten en bedrijven in de regio Haaglanden

30 Enkele activiteiten van het lectoraat  Ontwikkeling minor “Ondernemen is innoveren”  Onderzoek naar ocompetenties van ondernemers en innoveerde mensen oknelpunten tussen individuele autonomie en structurele controlemechanismen  Februari 2005: symposium met als thema “Ondernemend innoveren – van idee naar marktintroductie”

31 Haagse Hogeschool Saskia Harkema T 070 – 445 7992 E s.j.m.harkema@hhs.nl www.haagsehogeschool.nl

32 Deelnemers debat  Prof. Dr. Arjen van Weele, Faculteit Technologie Management, Technische Universiteit Eindhoven  Mw. Dr. Saskia Harkema, Lector Ondernemen & Innoveren, HHS/TH Rijswijk  Drs. Roel Endert, Programmamanager Strategie en Innovatie Hoger Onderwijs, MIN OCW  Dhr. Hans Verkaart, Verkaart Groep (Installatietechniek)  Dhr. Willem Scholtes, Food Consultancy & Organization en Voorzitter bedrijvenvereniging Laakhaven/Binckhorst/ Fruitweg  Dhr. Hotze de Jong, Senior Consultant BMVS en Voorzitter van het debat