Werken in teams van de toekomst Prof. Dr. Geert Van Hootegem K.U. Leuven 27 oktober 2011 | Enjoy Concrete | Veurne.

Presentatie over: "Werken in teams van de toekomst Prof. Dr. Geert Van Hootegem K.U. Leuven 27 oktober 2011 | Enjoy Concrete | Veurne."— Transcript van de presentatie:

1 Werken in teams van de toekomst Prof. Dr. Geert Van Hootegem K.U. Leuven 27 oktober 2011 | Enjoy Concrete | Veurne

2 overzicht

3  Context  Klassieke principes  Ontwerpprincipes voor teamwerk van de toekomst Innovatieve arbeidsorganisatie: wat en waarom?

4 De context

5 Verloop van de bevolking

6

7 Is dat nu een probleem? … EU15: 41,1 jaar

8 Efficiency Kwaliteit + Flexibiliteit + Flexibiliteit Innovativiteit + Service Duurzaamheid + Innovativiteit Kwaliteit 1960 1970 1980 1990 2000 Efficienc y Eisen vanuit de afzetmarkt  Strategie is een keuze  Eisen spelen gelijktijdig  Zijn bepalend voor passend organisatieregime (= samenhangend stelsel van condities) Aanbod- gestuurd Klant- vriendelijkheid Vraag- gestuurd Klant- gestuurd Efficienc y

9 VAN: Massa, stabiliteit Locaal Aanbod gestuurd: Massa productie Gehoorzaamheid Kennisoverdracht NAAR: Diversiteit, flexibiliteit en individualisering Globaal en digitale snelweg Klantgestuurd: Flexibiliteit Maatwerk Uitdagend onderwijs Mondigheid Kennisoverdracht, attitude, vaardigheden, zelfstandigheid, … Context veranderingen Vragen een andere wijze van samenwerking

10 Naast contextverandering:  complete taak is té complex voor individu  continuïteit en consistentie van leren  elkaar scherp houden: intervisie en corrigeren, inspireren  leren van elkaar: verbeteren en innoveren  sociale basis  resultaten boeken  …. Waarom intensiever samenwerken

11 De klassieke principes

12 Specialisatie: splitsing van het werkproces Hoe hebben we altijd georganiseerd?

13 Scheiding management en uitvoering Hoe hebben we altijd georganiseerd?

14 Toenemende protocollen en cijfers

15 WERKEN WE AL NIET HEEL LANG IN TEAMS?

16 Ontwerpprincipes voor effectieve teams

17 Hoe ontstaat een team? bepaal waarde (economisch en/of sociaal) toevoegende activiteiten Organiseer rond de klant (product/marktcombinaties) Zoek de samenhang in de processen Hou samen wat samenhangt Knip daar waar er weinig/minder samenhang is

18 van geheel naar de delen + van de delen naar het geheel (Informatie) systemen macro structuur macro structuur meso structuur micro structuur micro structuur meso structuur Missie visie doelen strategie leidende principes Process mapping Proces ontwerp Regel- kringen Primaire proces besturing Ontwerp volgorde regels

19 Wat is een team? een vaste groep medewerkers van 8-12 mensen met een eigen, duidelijk afgebakende klus / werkzaamheden het team doet zoveel mogelijk zelf  voorbereiden  organiseren  uitvoeren  regelen en  controleren het team streeft concrete, meetbare doelen na en is hiervoor ook verantwoordelijk

20 Misvattingen teamwork: wat is het niet  er is geen baas meer > onduidelijkheid, vrijheid, blijheid: ongerichte vrijheid  eigen team eerst > oriëntatie op eigen belang  alles samen en eerst met elkaar overleggen  iedereen is gelijk of moet alles kunnen  ontbreken van individuele verantwoordelijkheid  panacee voor alle problemen

21 Misvattingen teamwork: wat is het niet

22 De teamtaak omvat een complete taak: afgerond werkdomein met een hoge samenhang van activiteiten heldere teamgrenzen meetbaar en beïnvloedbaar resultaat herkenbare bijdrage aan de klant: verantwoordelijk zinvol werk Team is organisatiebouwsteen Ontwerpprincipe 1

23 De teamleden zijn onderling afhankelijk van elkaar en helpen elkaar vullen elkaar aan gezamenlijk doel onderling overleg Ontwerpprincipe 2

24 De teamgrootte is maximaal 20 en minimaal 4 personen relatief ‘vaste’ max-mix samenstelling optimale omvang 8 à 12 personen individuele bijdrage herkenbaar Ontwerpprincipe 3

25 Het team heeft voldoende regel- en stuurmogelijkheden om zelfstandig te werken taakverdeling personele regelingen detailplanning klein onderhoud kwaliteitscontrole voorbereiding oplossen van problemen klant contacten materiaalbeheer etc. Ontwerpprincipe 4

26 ‘baas oude stijl’‘teamleider nieuwe stijl’ routine regeling non-routine regeling externe regeling interne regeling routine regeling non-routine regeling externe regeling interne regeling

27 regelvermogen organisatie- niveau management en centrale staf teamleiders en lokale staf zelfsturende teams vernieuwen projectmatig verbeteren operatie continu verbeteren

28 Het team verzorgt zoveel mogelijk zelf de benodigde afstemming intern: organiseren besluitvorming extern: bundelen contacten eventueel : rouleren Ontwerpprincipe 5

29 planning werkverdeling afstemming toeleveranciers afstemming derden voortgangsbewaking voorbereiding werkmethode werkinstructies werktekeningen kwaliteit controle werkprocedures vaktechnische begeleiding financiën uren administratie voorcalculatie budgetbewaking personeel opleidingen veiligheid ARBO ziekteverzuim- begeleiding

30 planning didactiek kwaliteit innovatie personeel & organisatie Coördinatie in en tussen teams

31 ectmatig verbeteren integratie besluit- vorming direct horizontaal overleg vernieuwen vervaardigen/handhaven proj

32 De leden zijn breed of smal inzetbaar op de uitvoerende- en regeltaken gering statusverschil individuele verschillen en dus diversiteit tolererend minimale kwetsbaarheid Ontwerpprincipe 6

33 Fleximatrix Marie Klaas Sofie Antoon Monique Hugo Ingrid gerealiseerde inzetbaarheid benodigde inzetbaarheid flexibiliteit Uitvoerende takenRegeltakenMedewerker 1 2 3 4 5 6 x xx xx x xx x x x x xx x x xx xx x xx x xx xx xx x xx 4 6 66%

34 specialist volwassen collega organisatorondernemer Bredere competenties Vakinhoudelijke kwaliteiten als specialist Resultaatgericht samenwerken ook met andere disciplines Eigen werk en dat van de groep organiseren Initiatief en ondernemend

35 Het team beschikt over eigen ruimte, middelen en informatie emotioneel eigenaarschap teamgericht info-systeem Ontwerpprincipe 7

36 De besturingssystemen moeten aansluiten op de team-verantwoordelijkheid resultaatgerichtheid prikkelt tot verbeteren transparant minimale kritische specificatie Ontwerpprincipe 8

37 Teams ontwikkelen zich gefaseerd en vallen terug … Van bundeling individuen naar: Van groep naar: Van team naar: Een open team en terug … Ontwerpprincipe 9

38 Nieuwe P&O-systemen moeten volgen… Ontwerpprincipe 10

39 Het ‘jobdemand-control’model Karasek, 1979 regelcapaciteit regelnoodzaak hoog Stressrisico’s saai werk slopend werk uitdagend werk ‘vrijblijvend’ werk leermogelijkheden laag hoog laag

40