De schaduwzijden van de participatiemaatschappij Margo Trappenburg Bijzonder hoogleraar Marie Kamphuisstichting.

Presentatie over: "De schaduwzijden van de participatiemaatschappij Margo Trappenburg Bijzonder hoogleraar Marie Kamphuisstichting."— Transcript van de presentatie:

1 De schaduwzijden van de participatiemaatschappij Margo Trappenburg Bijzonder hoogleraar Marie Kamphuisstichting

2

3 http://www.npo.nl/lux/02-06-2013/POW_00613310 Lux, Eigen hachje eerst. Ikon, 2013

4

5 Typologie Passieve solidariteitActieve solidariteit: Participatiemaatschappij Arbeidsethos hoogKlassieke verzorgingsstaatBurn out samenleving Arbeidsethos laagHangmat samenlevingLief communisme

6 De klassieke verzorgingsstaat Passieve solidariteit Vergaande vorm van arbeidsdeling Arbeidsethos Soberheid W. Drees sr. 1886-1988

7 1947, Marshallhulp

8 Achiel van Acker, 1898-1975

9 Jaren zeventig/tachtig Passieve solidariteitActieve solidariteit: Participatiesamenleving Arbeidsethos hoogKlassieke verzorgingsstaatBurn out samenleving Arbeidsethos laag Hangmat samenleving Lief communisme

10 Hoe kwam dit? Globalisering, oliecrisis  grote werkloosheid Maar ook: geest van de jaren 60/70; politisering van het social werk.

11 Herstel arbeidsethos Strengere regels bij werkloosheid Jong gehandicapten aan het werk Regels rond arbeidsongeschiktheid strenger Pensioengerechtigde leeftijd omhoog Vervroegd pensioen moeilijk gemaakt Strengere eisen voor de bijstand

12 In België Actieve welvaartsstaat; Guy Verhofstadt, Frank Vandenbroucke

13 Remedie Passieve solidariteitActieve solidariteit: Participatiesamenleving Arbeidsethos hoog Klassieke verzorgingsstaat ? Burn out samenleving Arbeidsethos laagHangmat samenlevingLief communisme

14 Nee! Passieve solidariteit Vergaande vorm van arbeidsdeling Arbeidsethos Soberheid

15 Participatiesamenleving: inclusie Ouderen moeten/willen langer thuis blijven wonen; verzorgingshuizen moeten verdwijnen Vermaatschappelijking psychiatrische patiënten, mensen met beperkingen; afschaffen sociale werkplaatsen; inperken speciaal onderwijs

16 Participatiesamenleving: zorg Inzetten op mantelzorg, vrijwilligerszorg, burenhulp Levenslang werken en zorgen  Burn out samenleving

17 Burn out samenleving Druk op familie. Onderzoek Martijn van Hogerbrugge

18 Burn out samenleving Druk op familie 1.2 Aantal overbelaste mantelzorgers neemt toe Uit onderzoek van het SCP blijkt dat het aantal mantelzorgers tussen 2001 en 2008 vrijwel gelijk bleef, maar dat het aantal zwaar- of overbelaste mantelzorgers van 18 jaar en ouder van 300.000 in 2001 naar 450.000 in 2008 steeg. Overbelaste mantelzorgers ervaren dat hun zelfstandigheid in de knel raakt, dat de zorgverlening ten koste gaat van hun gezondheid en conflicten oplevert op het werk of in de thuissituatie (Oudijk et.al. 2010). Uit onderzoek van het CBS blijkt dat ongeveer 220.000 personen zelf aangaven zich tamelijk zwaar tot zwaar belast te voelen op het moment van enquêtering (CBS, 2013). Movisie

19 Burn out samenleving Druk op ‘reguliere’ instellingen, bedrijven en organisaties Druk op aardige mensen

20 Burn out samenleving Druk op euthanasieregime. De Levenseindekliniek http://www.npo.nl/2doc-levenseindekliniek/15-02- 2016/VPWON_1248719 7.40 en 49 http://www.npo.nl/de-wereld-draait-door/16-02- 2016/VARA_101377081/POMS_VARA_3303296 7.24

21 Gevolgen voor hulpverleners Ontslag, ander werk zoeken Onbetaald eigen werk blijven doen in vrije tijd Mensen helpen bij moeilijke gevoelens: schaamte, schuldgevoel, afhankelijkheid Mensen helpen om het vol te houden

22 Gevolgen voor hulpverleners Inzetten op evidence based hulpverlening om precies af te bakenen wat door professionals moet worden gedaan en wat aan vrijwilligers/mantelzorg kan worden overgelaten

23 Burn out samenleving in België? Jo van Deurzen, Het nieuwe welzijn 2009-14 Peter Mertens (PvdA): signaleert een verschuiving naar het charitatieve “ Nu moet je je ouders of je vrienden gewoon op jezelf naar de dood begeleiden en dat heet dan ‘ responsabiliseren’ en wie daar niet in volgt wordt uitgesloten of gedisciplineerd.”

24 Alternatieve oplossing Passieve solidariteitActieve solidariteit: Participatiemaatschappij Arbeidsethos hoogKlassieke verzorgingsstaatBurn out samenleving Arbeidsethos laagHangmat samenleving Lief communisme

25 Niet iedereen hoeft betaald werk te hebben; we kunnen toe met veel minder betaald werk. Hoe deden we dat vroeger ook al weer?

26 Deeleconomie, consuminderen? Veel minder nadruk op sollicitatieplicht Woonruimte via betaling in natura Experimenten met basisinkomen Lief communisme

27 Gevolgen voor hulpverleners Nieuwe constructies verzinnen Helpen met gevoelens: minder luxe, meer doen met medemensen Wie had dat gedacht … https://www.youtube.com/watch?v=3smm5N 2n78Y

28 Of toch?? Passieve solidariteitActieve solidariteit: Participatiemaatschappij Calvinistisch arbeidsethos Klassieke verzorgingsstaat Burn out samenleving Losse arbeidsmoraalHangmat samenlevingLief communisme

29 Meer lezen? www.margotrappenburg.nl Bijzonder hoogleraar Marie Kamphuisstichting