een waardig levenseinde voor iedereen

Presentatie over: "een waardig levenseinde voor iedereen"— Transcript van de presentatie:

1 een waardig levenseinde voor iedereen
LAMOT 25 februari 2016 een waardig levenseinde voor iedereen welke beslissingen kunnen mensen nemen over hun levenseinde? Wim Distelmans

2 LEIF LevensEinde InformatieForum 13 jaar opgericht in februari 2003
n.a.v. 3 wetten (eind 2002) wet patiëntenrechten wet palliatieve zorg euthanasiewet LevensEinde InformatieForum

3 LEIF waarom?

4 collectieve onwetendheid
rond het levenseinde

5 collectieve onwetendheid
wettelijke mogelijkheden

6 ondraaglijk lijden door een
ernstige, ongeneeslijke aandoening vaak gevolg van therapeutische hardnekkigheid onvoldoende palliatieve zorg palliatieve hardnekkigheid

7 zorgverleners niet voldoende vertrouwd
met beslissingen en zorg rond levenseinde

8 artsen niet voldoende vertrouwd
met beslissingen en zorg rond levenseinde (huis)arts ziet gemiddeld slechts 5 zwaar zieke patiënten per jaar

9 zorg rond het levenseinde
hele evolutie halve eeuw medische spitstechnologie veel leed vermijden (bv. levensverlenging, -kwaliteit) maar nieuw leed creëren (bv. stervensverlenging)

10 zorg rond het levenseinde
halve eeuw medische spitstechnologie toenemende vergrijzing maatschappelijk debat therapeutische hardnekkigheid palliatieve zorg beslissingen bij het levenseinde (inclusief euthanasie)

11 eerste generatie met invloed op begin van het leven einde van het leven

12 zorg rond het levenseinde
grensverlengende & levensverlengende behandelingen ethisch reflecteren

13 sterfgevallen in Vlaanderen
50 %: beslissing rond het levenseinde Bilsen et al., 2009

14 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) stoppen van behandeling niet opstarten van behandeling opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie levensbeëindiging door een arts op uitdrukkelijk verzoek van de patiënt

15 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) stoppen van behandeling niet opstarten van behandeling opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie 41% 1.7% 0.05% 4.6% Chambaere et al, 2015

16 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) stoppen van behandeling niet opstarten van behandeling opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie 41% Chambaere et al, 2015

17 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) . opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie verzaken aan therapeutische hardnekkigheid 41% Chambaere et al, 2015

18 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) . opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie verzaken aan therapeutische hardnekkigheid 41% Chambaere et al, 2015

19 palliatieve zorg beslissingen rond het levenseinde initiatief patiënt
(50 % van alle sterfgevallen) . opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie palliatieve zorg verzaken aan therapeutische hardnekkigheid 41% initiatief patiënt Chambaere et al, 2015

20 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) stoppen van behandeling niet opstarten van behandeling opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie “legitiem medisch handelen” Orde van Artsen

21 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) stoppen van behandeling niet opstarten van behandeling opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie vaak eenzijdige beslissingen

22 beslissingen rond het levenseinde
(50 % van alle sterfgevallen) stoppen van behandeling niet opstarten van behandeling opdrijven pijnstilling/palliatieve sedatie levensbeëindiging zonder verzoek hulp bij zelfdoding euthanasie

23 euthanasiewet (2002) in een notendop
grondvoorwaarden (volwassenen) wilsbekwaam vrijwillig, herhaald, duurzaam ernstige, ongeneeslijke aandoening door ziekte/ongeval ondraaglijk fysiek of psychisch lijden t.g.v. deze aandoening procedurele voorwaarden terminaal: advies van 2de (LEIF)arts niet-terminaal: advies van 2de en 3de (LEIF)arts (specialist of psychiater) + één maand wachttijd … voorafgaande wilsverklaring euthanasie ENKEL BIJ COMA!

24 euthanasiewet (aanpassing 2014)
grondvoorwaarden oordeelsbekwaam vastgesteld door psycholoog/jeugd/kinderpsychiater vrijwillig, herhaald, duurzaam ernstige, ongeneeslijke aandoening door terminale ziekte/ongeval ondraaglijk fysiek lijden t.g.v. deze aandoening (schriftelijke) toestemming van ouders of wettelijke vertegenwoordigers procedurele voorwaarden advies van 2de (LEIF)arts …

25 palliatieve sedatie en euthanasie
géén intentie tot levensbeëindiging maar zonder verzoek/op verzoek ‘alternatief’ voor euthanasie intentie verandert in levensbeëindiging zonder verzoek sinds euthanasiewet: palliatieve sedaties verdubbeld (15 %) 2 x meer in Franstalig België technisch: palliatieve sedatie bijna onmogelijk uit te voeren euthanasie wél intentie tot levensbeëindiging enkel op verzoek

26 levenseinde bijna 50 % beslissingen
41 % nood aan palliatieve zorg wat met 50 % andere overlijdens? 30 % plotse dood 20 % ‘zachte dood’ nood aan palliatieve zorg meer dan 50 % nood aan palliatieve zorg

27 beslissingen rond het levenseinde niet altijd even duidelijk LEIF
voor de bevolking LEIFlijn voor zorgverleners LEIFartsen LEIFnurses LEIFopleiding voor iedereen LEIFblad LEIFkaart

28 LEIFartsen & LEIFconsulenten belangrijk !
intercollegiale deskundigheidsbevordering bespreking mogelijkheden palliatieve zorg ethisch overleg rond levenseinde communicatie juridisch medicotechnisch

29 LEIFartsen kunnen ook optreden
als verplichte 2de en 3de arts bij een euthanasie-verzoek maar de euthanasie wordt principieel NIET door LEIFartsen uitgevoerd

30 sinds juni 2010: Wallonië en Brussel
meer dan 400 LEIFartsen sinds juni 2010: Wallonië en Brussel “médecins EOL” en Brussel en Brussel

31 LEIF euthanasie is een evenwaardige beslissing bij het levenseinde
en niet “euthanasie promoten”

32 raad van bestuur van LEIF
Sabien Bauwens Johan Bilsen Sven Claessens Tony De Bondt Etienne De Groot Joke Denekens Paul Destrooper (penningmeester) Wim Distelmans (voorzitter) Robert Geeraert Reinier Hueting Manu Keirse Raymond Mathys Colette Raymakers Rik Torfs Christine Van Broeckhoven Patrik Vankrunkelsven Jef Vermassen

33 juni 2008 eerste druk exemplaren

34 nu negende druk exemplaren

35 gratis verkrijgbaar gemeente apotheek bibliotheek huisvandeMens

36 bevat alle wettelijke wilsverklaringen

37 LEIFkaart: ongelooflijk succes

38

39

40

41 initiatief VUB met UGent met professionelen
verbonden aan UA, KU Leuven mensen die geen gehoor vinden interdisciplinair team eventueel hospitalisatie in UZ Brussel Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel tel

42 bijdragen tot een waardig levenseinde
voor iedereen maar met respect voor de wil van iedereen