Erik Bulten en Daan van Beek

Presentatie over: "Erik Bulten en Daan van Beek"— Transcript van de presentatie:

1 Erik Bulten en Daan van Beek
De behandelrelatie als cruciale factor in de behandeling van psychopaten 1. De Psychopaat 2. De Hulpverlener 3. De Behandelrelatie 4. De Behandelcontext Erik Bulten en Daan van Beek Den Bosch-Rosmalen

2 Warming up Kunnen wij ons wel verplaatsen in de gedachtewereld van een psychopaat?

3 Casus Een 35 jarige vrouw maakt op de begrafenis van haar moeder kennis met een aantrekkelijke man. Zij hebben seks gedurende de begrafenisceremonie. Als zij daarna even met haar zus praat, verliest zij hem uit het oog. Hij blijkt te zijn vertrokken. Enige dagen later vermoordt zij haar zus. Wat is het motief voor deze moord?

4 Dé Psychopaat ….bestaat niet

5 De PCL-R Factor 1 Factor 2 INTERPERSOONLIJK IMPULSIEF
Gladde prater/oppervlakkige charme Opgeblazen gevoel van eigenwaarde Pathologisch liegen List en bedrog IMPULSIEF Prikkelhongerig/ neiging tot vervelen Parasitaire levensstijl Geen realistische doelen op lange termijn Impulsieve levensstijl Onverantwoordelijk gedrag AFFECTIEF Gebrek aan berouw Oppervlakkig affect Kil - gebrek aan empathie Geen verantwoording nemen voor eigen gedrag ANTISOCIAAL Gedragsproblemen op jonge leeftijd Gebrekkige beheersing van gedrag Jeugdcriminaliteit Schending voorwaarden Veelsoortige criminaliteit OVERIG Promiscue seksueel gedrag Kortstondige partnerrelaties

6 Het Triarchische Model (Patrick et al., 2009)
Psychopathie is chronische impulsiviteit vergezeld van emotionele onthechting (i.e. onbevreesdheid en gemeenheid)

7 Mensen met een gebrek aan gedragsmatige en emotionele zelfcontrole
Impulsiviteit Mensen met een gebrek aan gedragsmatige en emotionele zelfcontrole

8 Gemeenheid Mensen die op agressieve wijze behoeftebevrediging zoeken zonder rekening met anderen te houden (onthechte mensen)

9 Onbevreesdheid Mensen zonder angst (onthechte mensen)

10 Concluderend Psychopaten zijn charmant lijkende extreem egocentrische mensen met ernstige (aangeboren) handicaps (o.a. onthechting, impulsiviteit), die zij zelf niet zien of last van ervaren, maar waar vooral anderen onder te lijden hebben

11 Behandeling RNR-model Goodlives-model Schemafocus therapie Medicatie

12 Behandelbaar? Verandermotivatie Behandelrelatie

13 Behandelmotivatie Facet 1 Arrogant en misleidend
heeft geen verandermotivatie (ziet geen probleem door zijn grandiositeit) verdraagt geen kritiek liegt/bedriegt “for the fun of it” (machtsspelletjes) praat als pseudo-interventie verstoort groepsprocessen met zijn dominantie kan niet hechten aan behandelaars

14 Behandelmotivatie Facet 2 Kil en empathiegebrek
heeft geen verandermotivatie (voelt geen berouw) kan niet hechten aan behandelaars neemt geen verantwoordelijkheid voor eigen gedrag

15 Behandelmotivatie Facet 3 Impulsiviteit
discipline gebrek: verzuimd activiteiten, maakt geen huiswerk geringe frustratietolerantie (snel verveeld) past geleerde interventies niet toe, haakt snel af gericht op korte termijn denken/bevrediging geen realistische toekomstplannen

16 Behandelmotivatie Facet 4 Criminele levensstijl
bindt zich moeilijk aan regels houdt verandering moeilijk vast, haakt snel af heeft oppositionele houding naar niet ‘bruikbare’ machthebbers houdt contact met criminele vrienden

17 De hulpverleners Zijn ook maar gewone mensen

18 Riskante gevoeligheden
Stellen hoge professionele eisen aan zichzelf en hun patienten Cijferen zichzelf vaak weg Zijn (dwingend) normatief (middenklasse waarden en normen)

19 Riskante gevoeligheden
Willen een emotionele relatie opbouwen Willen geloven in goedheid/eerlijkheid Willen erkenning krijgen

20 Riskante gevoeligheden
Zijn gevoelig voor ´bijzondere´positie Zijn bang voor (hun eigen) agressie Zijn overoptimistisch Worden verliefd

21 Implicaties behandelrelatie
Langdurige blootstelling aan bedrog en manipulatie Langdurige confrontatie met (dreiging) (verbaal) geweld Langdurige confrontatie met teleurstellingen Onnatuurlijke (gebruiks-) behandelrelatie

22 Implicaties behandelrelatie
Slachtoffer van splitsing/isolatie (+) of (-) Gaan over eigen grenzen (bv. intieme relatie aangaan of ander normatieve regels schenden) Ernstig risico op burn out, misbruik en traumatisering

23 Takes two to tango Responsiviteit Support

24 Basiselementen Behandelvorm (korte/middenlange termijn doelen, gedrag, belonend, uitdagend, positief toekomstgericht) Behandelrelatie (zakelijk) Motivatie (stap voor stap met missers) Stafbescherming (splitsing, dreiging)

25 Behandelformat Behandelrelatie Motivatie Huidige situatie Toekomstplan
Wonen Werken/onderwijs Relaties Vrije tijd Toekomstplan Wonen Werken/onderwijs Relaties Vrije tijd Subdoel 4 Subdoel 3 Subdoel 2 Subdoel 1 Motivatie

26 Topdrie voor psychopaten?
1. Lichamelijk welbevinden/gezondheid 2. Kennis 3. Competentie/excellentie 4. Autonomie/zelfsturing 5. Innerlijke rust/ vrij van stress 6. Vriendschap/verbondenheid 7. Gemeenschapszin/deel van groter geheel zijn 8. Spiritualiteit 9. Genot/seksualiteit 10. Creativiteit

27 Houding Zorg voor een beleefde, vriendelijk zakelijke, concrete, transparante, begrenzende en stimulerende omgangsstijl Wees daarin (aanvankelijk) ´narcisme´ sparend, een consiglieri/coach

28 Onderhandelen Wat wil jij krijgen? Wat wil ik hebben? Ruilen? Deal?
Uitgevoerd naar beider tevredenheid?

29 Samenwerken Behandelinhoud/vorm
Laat de patiënt meedenken én bepalen hoe zijn behandelplan eruit moet zien. Maak het uitdagend Zorg ervoor dat het behandelplan concreet en beperkt is en op de korte/middenlange termijn is gericht. Evalueer op feitelijk gedrag. Visualiseer vooruit/teruggang Begrens ongewenst gedrag kort en krachtig

30 Borgstelling Zorg voor bewaking van het behandelproces
Waarborg voldoende kennis – houding - vaardigheden in de behandelcontext bij alle (in)directe betrokkenen (bijscholing/ voorlichting/training/intervisie/supervisie) Zorg voor regelmatige cohesie en detoxbijeenkomsten om schade door langdurige blootstelling aan psychopatengedrag te voorkomen of te beperken (o.a. thermometeroefening)