Agenda Veiligheidsavond FAC 2015

Presentatie over: "Agenda Veiligheidsavond FAC 2015"— Transcript van de presentatie:

1 Agenda Veiligheidsavond FAC 2015
Opening VMS, veiligheidsmanager en team Veiligheidsavond 2014 Human performance: Uitdrogen en presteren RIE Risico, Inventarisatie en Evaluatie Gewicht en zwaartepunt, lierstart en sleepstart Voorvallen FAC over 2014 Voorvallen landelijk Kwis Rondvraag Sluiting

2 Het veiligheidsmanagement systeem van de FAC bestaat uit:
2. VMS, veiligheidsmanager en team Het veiligheidsmanagement systeem van de FAC bestaat uit: Veiligheidsmanager en veiligheidsteam - veiligheidsteam: Dennis, Age en Dirk - benoemd door de leden (ALV) - melden onveilige voorvallen - inventariseren gemelde voorvallen - bespreken en publiceren voorvallen Flight safety manual onderdeel van ATO Ongevallenonderzoek door club

3 2. VMS, veiligheidsmanager en team
1 AM - Accountable Manager (de voorzitter van de vereniging) verplicht De voorzitter van de vereniging is eindverantwoordelijk eindverantwoordelijk voor de veiligheid. 2 HoT - Head of Training (Chef Instructeur) verplicht De HoT is met de instructeurs verantwoordelijk voor de opleiding van leerlingen en de operationele zaken.

4 2. VMS, veiligheidsmanager en team
3 CM - Compliance Manager (Toezichthouder) verplicht Hij ziet erop toe dat regels en afspraken worden nageleefd en dat de opleiding plaats vindt binnen de wettelijke kaders. 4 SM - Safety Manager (Veiligheidsmanager) verplicht per Hij (SM) is niet verantwoordelijk voor de veiligheid, maar verantwoordelijk voor de invulling en instandhouding van een SMS binnen de vereniging. Hij is de voorzitter van Safety Management Team (SMT).

5 2. VMS, veiligheidsmanager en team
SMT = safety management team: Safety Manager (SM) : Dirk Corporaal Naam lid SMT : Age Osinga Naam lid SMT : Dennis Terpstra SMT = werkzaamheden: Organiseren van de jaarlijks veiligheidsavond Het opstellen van een Safety Management Systeem Advies aan bestuur (opstellen leeftijdsbeleid). Het uitvoeren van onderzoek bij incidenten Het houden van jaarlijks minimaal 1 SMT-vergadering Bezoek aan Wieringermeer op 4 april 2015

6 2. VMS, veiligheidsmanager en team
Een veiligheidssysteem heeft INPUT nodig van ALLE leden! Rapporteer voorvallen aan het SMT! Rapporteer alleen je eigen voorvallen en niet die van een ander. Anoniem melden van voorvallen mag. Veiligheid binnen onze club staat centraal en is niet iets wat men er even bij doet. Meld je voorvallen, dat scheelt anderen in de toekomst een ongeluk!

7 2. VMS, veiligheidsmanager en team
Wij creëren een cultuur waarbij het leren van voorvallen centraal staat. Bij het onderzoeken van voorvallen staat dan ook het voorval centraal en het achterhalen van de oorzaak. De schuldvraag is niet aan de orde.

8 2. VMS, veiligheidsmanager en team
Het James Reason-model Eén vergissing leidt zelden tot een ongeluk. Meestal is er sprake van een hele keten van oorzaken. Alleen wanneer alle gaten (vergissingen en fouten) op een rij komen te staan, leidt dit tot een ongeval.

9 2. VMS, veiligheidsmanager en team
Doorbreek de keten!

10 2. VMS, veiligheidsmanager en team
Het doorbreken van de ongevallenketen: Een goede clubcultuur Het gebruik van veilige vliegtuigtypen; Naleving van de regels en procedures; Goede uitvoering van onderhoud aan vliegtuig en startmiddelen; Goede opleiding en training van de piloot; Goede veiligheidsopvatting van de piloot.

11 Agenda Veiligheidsavond FAC 2015
Opening VMS, veiligheidsmanager en team Veiligheidsavond 2014 Human performance: Uitdrogen en presteren RIE Risico, Inventarisatie en Evaluatie Gewicht en zwaartepunt, lierstart en sleepstart Voorvallen FAC over 2014 Voorvallen landelijk Kwis Rondvraag Sluiting

12 3. Verslag Veiligheidsavond FAC 2014
Voorvallen FAC 2013 kunststofkabels: geen kabelbreuk veel minder breukstukbreuken nieuwe accu's (in bijna alle dagrapporten klachten over lege accu's) veld slecht; lengte gewas te steil starten buitenlanding solist wiel LS4 wou niet in en klapt tijdens landing naar binnen (afgebroken bout) harde landing (geen schade) grondzwaai 2x (geen schade) veilig invoegen 2x Checks vergeten standaardisatie circuit

13 Veiligheidsavond Friese Aero Club Human performance
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Veiligheidsavond Friese Aero Club Human performance (eten, drinken en de risico's van een slechte vochtbalans)

14 Verloop zweefvliegdag
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Verloop zweefvliegdag Briefing 0900 Monteren, opstellen en in bedrijf stellen Werkzaamheden veld Vliegen (kort, lang of prestatie) Einde vliegdag (opruimen, buitenlanding?) Tijd voor een biertje en sterke verhalen Avondeten en slapen Zondag!

15 Typische vochtbalans 4. Eten, drinken en een goede vochtbalans
Bron Human Factors

16 Gewichtsverloop warme dag
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Gewichtsverloop warme dag

17

18

19 Zonnesteek en hitteberoerte
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Zonnesteek en hitteberoerte Misselijkheid, hoofdpijn, spierpijn/kramp, verhoogde bloeddruk door dik bloed, men voelt zich onwel. Bevangen worden door de hitte gebeurt ineens en men is dan helaas te laat. Op zomerkampen waarin men dagelijks in de hitte verblijft moet men extra opletten! Ook op elkaar.

20 Het belang van goed eten en drinken
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Het belang van goed eten en drinken Situational awareness Concentratie Denkvermogen Beslissingen maken Het onbewuste vliegen (de intuïtieve vlieger) Uithoudingsvermogen en conditie Revalidatie

21 Wanneer drink ik genoeg?
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Wanneer drink ik genoeg? Drinken is plassen! (belang regelmatig plassen) Zien is geloven (urinekleur) Drinken tijdens de vlucht Plassen tijdens de vlucht Uitgesteld plassen? Niet slim.... Plastechnieken

22

23 Waar moet je op letten! Regelmatig drinken Op gezette tijden eten
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Waar moet je op letten! Regelmatig drinken Op gezette tijden eten Zware werkzaamheden vereisen wellicht meer hydratie (lieren, monteren, vaak duwen) Op elkaar (sociale controle, buddy system) How to hydrate after a good beer? Stay drunk. Kleding

24

25 Vragen en/of opmerkingen
4. Eten, drinken en een goede vochtbalans Vragen en/of opmerkingen ?

26 Agenda Veiligheidsavond FAC 2015
Opening VMS, veiligheidsmanager en team Veiligheidsavond 2014 Human performance: Uitdrogen en presteren RIE Risico, Inventarisatie en Evaluatie Gewicht en zwaartepunt, lierstart en sleepstart Voorvallen FAC over 2014 Voorvallen landelijk Kwis Rondvraag Sluiting

27 Risicoanalyse: een noodzaak
5. RIE Risicoanalyse: een noodzaak

28 Doel veiligheidsmanagement systeem:
5. RIE Doel veiligheidsmanagement systeem: Dirk heeft zojuist het VMS toegelicht. Het VMS zorgt voor continue verbeteren en samenhang in het werken aan veiligheid: A. Vliegbedrijf B. Onderhoudsbedrijf C. Ondersteunend bedrijf Onderdeel van het VMS is het analyseren van Risico's. Dit wordt ook wel Risico-analyse (RIE). Een RIE is eigenlijk niet volkomen nieuw. Ook niet binnen de FAC. De FAC heeft eerder RIE’s uitgevoerd. En eigenlijk zijn we binnen de FAC altijd bezig met een vorm van RIE. Bijvoorbeeld met de Inspecties van de vliegtuigen (A-inspectie, de B-Inspectie, maar bijvoorbeeld ook op het moment dat je in een zweefvlieg stapt ben je bezig met een vorm van Risico inventarisatie; KIST-OK-‘Wat als’. Dit laatste wordt in het bedrijfsleven bijvoorbeeld een LMRA genoemd; Last Minute Risk Analysis. Maar waarom dan toch een RIE als we dit dan toch al doen? O.a. Wetgeving (EASA), van reactief naar Proactie tot Vooruitstrevend … De RIE kan als (Hulp)Middel gebruikt worden om in een vroeg stadium Risico’s te onderkennen en maatregelen te nemen om die risico’s te verlagen. Het is de bedoeling dat we de RIE zo gaan inrichten dat dit een terugkerend onderdeel is van het VMS. De wijze waarop … daar zullen we het binnen de vereniging nog over hebben. We willen in ieder geval een begin maken en willen dit in samenspraak verder uitwerken/optimaliseren. Het streven is dat we vooraf bepalen welk niveau van VEILIGHEID we willen na streven (dit bespreek je met elkaar en leg je vast); de RIE kan hierin als MIDDEL functioneren om te weten waar we staan en waar we nog aan willen werken. Ik wil de stappen van het RIE proces even kort doornemen. Gezien de tijd … Het aantoonbaar continu verbeteren van de veiligheid Schade voorkomen Kosten beperken / Imago / Wet

29 Voorvallen vooral reactieve benaderingen
5. RIE Voorvallen vooral reactieve benaderingen proactieve benadering is noodzakelijk

30 Risico-inventarisatie
5. RIE Risico-inventarisatie Een systematisch en cyclisch proces om risico’s die de Veiligheid en Imago bedreigen in kaart te brengen en te beoordelen, om zo beheersmaatregelen te nemen met betrekking tot risicoreductie, risico-overdracht. Dus bij de RIE wordt gekeken welke risico’s er binnen de bedrijfsvoering van de vereniging zijn. Hierbij worden de meest gewenste risico verlagende maatregelen vastgesteld tevens wordt het restrisico vastgesteld. De risico analyse zelf kun je in twee delen opsplitsen; Het eerste deel bestaat uit een inventarisatie van de werkwijze van de vereniging in zijn geheel. Het tweede deel bestaat uit een brainstorm over specifieke risico’s, waarvoor op dat moment nader aandacht nodig is. Deze kun je vervolgens in een Top 5 opnemen.

31 1. Risico-inventarisatie 2. Beoordelen risico’s / analyse
5. RIE 1. Risico-inventarisatie 2. Beoordelen risico’s / analyse 3. Beheersmaatregelen 4. Monitoren 5. Evaluatie en maatregelen

32 Risico-inventarisatie
5. RIE Risico-inventarisatie Herijken van de risico’s: Periodiek Gebeurtenis Punt 6; Evalueren – Periodiek evalueren van de effectiviteit van genomen maatregelen en mogelijke bijstelling ervan. Na punt 6 komt ook controleren voortgang!

33 5. RIE Risicoanalyse - Voorspellend
Risico’s inventariseren geeft inzicht waardoor Risico’s proactief aangepakt kunnen worden. Proactief Latente gevaren Het is nog niet gebeurd, maar zou kunnen Reactief Het incident heeft al plaatsgevonden

34 Retrospectief = terugkijken
5. RIE Retrospectief = terugkijken (incidentenanalyse) Prospectief = vooruitkijken (procesanalyse: bijv. divers methoden) Uitvoeren en integreren van prospectieve en retrospectieve methoden van risicoanalyse leidt tot: Een completer en betrouwbaarder beeld van risico’s De mogelijkheid om resultaten direct met elkaar te vergelijken Het (eerst) uitvoeren van een prospectieve risicoanalyse heeft een positief effect op het incident meldingsgedrag

35 Risico-inventarisatie
5. RIE Risico-inventarisatie Vroegtijdige inventarisatie van potentiële risico’s Verkrijgen van inzicht in een risico, dit bevordert het maken van afgewogen keuzes voor beheersmaatregelen Verminderen van en het beheersen van potentiële veiligheidsrisico’s Realiseren van doelen – welk niveau van Veiligheid willen we nastreven? maar ook aantoonbaar werken aan Veiligheid EASA…2018

36 Risico-inventarisatie
5. RIE Risico-inventarisatie Houd het praktisch Kwalificeren van de risico’s Afstemming en koppeling met bestaande systemen Onderdeel van bestaande documenten Risico’s (RIE): standaard agendapunt! In praktijk zal afstemming onderling van belang zijn. De RIE moet niet het doel op zich gaan worden. Het blijft een hulpmiddel, maar wel een die op de agenda moet staan en het Veiligheidsbewustzijn mede verhoogd.

37 5. RIE Opening VMS, veiligheidsmanager en team Veiligheidsavond 2014 Human performance: Uitdrogen en presteren RIE Risico, Inventarisatie en Evaluatie Gewicht en zwaartepunt, lierstart en sleepstart Voorvallen FAC over 2014 Voorvallen landelijk Kwis Rondvraag Sluiting

38 Voor elke vlucht controleer je weight and balance
6. Gewicht en het zwaartepunt Het controleren van het gewicht en het zwaartepunt Voor elke vlucht controleer je weight and balance

39 6. Gewicht en het zwaartepunt

40 6. Gewicht en het zwaartepunt
Zwaartepunt twin

41 6. Gewicht en het zwaartepunt
Zwaartepunt DG1001S

42 6. Gewicht en het zwaartepunt
Zwaartepunt DG1001S

43 6. Gewicht en het zwaartepunt
Manier van wegen

44 6. Gewicht en het zwaartepunt
Manier van berekenen

45 6. Gewicht en het zwaartepunt

46 6. Gewicht en het zwaartepunt

47 6. Gewicht en het zwaartepunt

48 6. Gewicht en het zwaartepunt

49 komt in de start later los;
6. Gewicht en het zwaartepunt Een te groot gewicht heeft een negatieve invloed op de prestaties van het vliegtuig: komt in de start later los; klimt tijdens de start en in de thermiek minder snel; overtrekt eerder;  is moeilijker bestuurbaar; heeft een hogere landingssnelheid nodig dan het handboek en de gele driehoek aangeven; oefent in de landing grotere krachten uit op de constructie met mogelijk te grote krachten op het hoofdwiel

50 6. Gewicht en het zwaartepunt
Ondergewicht van de vlieger:  Een vlieger die te licht is en vergeet om voldoende lood mee te nemen, die vliegt buiten de toegestane ligging van het achterste zwaartepunt. Het vliegtuig kan gemakkelijk in een vrille komen en kan er moeilijker uitgehaald worden. Vliegen met een te achterlijk zwaartepunt leidt tot een crash.

51 6. Gewicht en het zwaartepunt
Samengevat: Zorg er voor de vlucht voor dat je binnen de gewichts- en zwaartepuntsgrenzen vliegt. Houd rekening met de vliegeigenschappen van een voorlijk of achterlijk zwaartepunt. Maak de eerste vluchten op een nieuw zweefvliegtuigtype met een iets voorlijker zwaartepunt, dus niet met het minimum gewicht maar gewoon iets extra lood meenemen, zodat het vliegtuig stabieler vliegt

52 6. Een veilige lierstart Bij het rollen over de grond(1):
Horizontaal houden; Linkerhand in de buurt van de ontkoppelknop; Knuppel neutraal en het zweefvliegtuig niet lostrekken; Met de voeten achter de kabel aan sturen.

53 6. Een veilige lierstart In het begin van de lierstart (2):
Nooit steil starten, maar geleidelijk de klimstand vergroten; Bij kabelbreuk rechtuit landen.

54 6. Een veilige lierstart Tijdens de verdere lierstart (3):
Bij kabelbreuk rechtuit landen of verkort circuit; Letten op de  stand van het  zweefvliegtuig (neus en vleugels) ten opzichte van de horizon; Controleer regelmatig je snelheid: weet waar de wijzer van de  snelheidsmeter hoort te staan; Eventueel liertekens geven.        

55 6. Een veilige lierstart Aan het eind van de lierstart(4):
BOKS en trim afstellen. Altijd 2 keer ontkoppelen en wiel in!

56 6. Een veilige lierstart Voor de start cockpitcheck (van papier):
KIST OK VW WAT ALS 'Wat doe je als de kabel breekt'

57 6. Een veilige lierstart Voor de start cockpitcheck (van papier):
KIST OK VW WAT ALS 'Wat doe je als de kabel breekt'

58 6. Een veilige lierstart 'Wat doe je als de kabel breekt'

59 6. Een veilige lierstart 'Wat doe je als de kabel breekt' Direct bijprikken, voldoende snelheid oppakken.

60 6. Een veilige lierstart De campagne veilig lieren van de BGA heeft bijgedragen aan een verminderd aantal dodelijke ongevallen sinds 2006 In Engeland had je 1 ongeval per lierstarts in de periode De campagne richtte zich op een veilige liersnelheid, niet te snel roteren en stop the drop. Lierongevallen: dodelijk of met ernstig letsel Periode (6 jaar) 4 (gemiddeld 0,7 per jaar). Periode (6 jaar) 18 (gemiddeld 3 per jaar). Periode 97 (gemiddeld 3,3 per jaar).

61 6. Een veilige lierstart

62 Een veilige liersnelheid:
6. Een veilige lierstart Een veilige liersnelheid: Glider Type 1.5xVs (1g) Min. Winch Cable Speed (eg nil headwind) Rec. Winch Cable Speed (eg for hot day/tailwind) Ka6/Ka8 83 km/h 93 km/h 100 km/h Ka13/light single 111 km/h K21/standard class single 120 km/h Turbo/50l water 129 km/h The above shows that all winches should be capable of at least 111 km/h cable speed in order to launch ALMOST ALL glider types safely in NORMAL conditions 120 km/h + cable speed is beneficial if launching high wing-loading gliders (eg turbo/water ballast) or in worst-case conditions (hot day, light tailwind) <111 km/h winches require pilots to take extra care due to reduced energy margins during rotation in nil headwind conditions

63 6. Een veilige lierstart Starten met een veilige liersnelheid: Na het loskomen: Nooit steil starten, maar geleidelijk de klimstand vergroten bij voldoende liersnelheid (< 1.5Vs). Dus eerst snelheid checken en dan verder roteren! Je roteert heel geleidelijk en je checkt je snelheid geregeld. Als de lier niet kan versnellen tot boven 1.5Vs dan hebben we een probleem. Wees altijd voorbereid op lierstoringen.

64 6. Een veilige lierstart Te steil starten voorkomen Check: Kist Ok VW Wat als…? Riemen vast/ pedalen niet te ver! Lierist: Geef gas in 4 seconden!

65 6. Een veilige lierstart Gevaren van een te snelle acceleratie: Te snel weglieren kan leiden tot een plotseling neus omhoog moment ongeacht de positie van de stick. Rek in een kunststofkabel kan dit “neus omhoog moment” versterken Een juiste manier van weglieren voorkomt dit probleem. Dus nooit te snel gas geven maar geleidelijk en in 3 á 4 seconden naar voldoende gas.

66 6. Een veilige lierstart Wees altijd voorbereid op een snelle lierstart: Riemen goed vast/ pedalen niet te ver! Lierist: Geef gas in 3 á 4 seconden!

67 6. Een veilige lierstart Aanwijzingen voor de lierist: Weet welk type je opliert Rustig en op een juiste manier gas geven. In 3 á 4 seconden naar de juiste gashendelstand. Extra voorzichtig met kunststofkabels Vraag om feedback aan de vliegers

68 Diagram courtesy of Steve Longland

69 6. Een veilige lierstart Wat kan er fout gaan met lierkabels: Kabel breekt voor de chute -> je kunt in de geopende chute vliegen en verward raken in de kabel. Breukstukbreuk: kabel kan tegen vliegtuig slaan of om het hoogteroer. Landen naast een bewegende kabel. Kabels over elkaar heen. Mensen of vliegtuigen worden meegenomen door bewegende kabels.

70 Luckily this incident took place entirely on the ground
Luckily this incident took place entirely on the ground. Cable setup with only 5m separation from glider to parachute. 15kt headwind. Main cable break during acceleration. Parachute flew back over the cockpit, obscuring the pilots’ view, then wrapped around the rear cockpit, trapping the instructor in the glider and jamming up the main wheel. If this had happened with the glider airborne it could have been different. This club now uses the recommended cable setup.....

71 Grondzwaai en radslagen voorkomen
6. Een veilige lierstart STOP THE DROP! Grondzwaai en radslagen voorkomen

72 6. Een veilige lierstart

73 6. Een veilige lierstart STOP THE DROP!
Start met je hand aan de ontkoppelknop. Als je de vleugels niet horizontaal kunt houden dan direct ontkoppelen. Een kabel onder spanning vereist meer kracht om te ontkoppelen. Dus stevig trekken. Draag geen handschoenen.

74 Factoren die kunnen leiden tot een grondzwaai
6. Een veilige lierstart Factoren die kunnen leiden tot een grondzwaai Met een bocht weglieren kan leiden tot een wegzakkende vleugel. Weglieren met crosswind. Door het weerhaaneffect draait de neus richting de wind. Een kabel die er scheef voor ligt, kan leiden tot het inzetten van een bocht. Een ontkoppelhaak die niet in het midden zit kan een bocht veroorzaken. Een tiploper die de vleugel tegenhoudt of een duw geeft.

75 6. Een veilige lierstart

76 Als rolroer tegen niet werkt: Dan gelijk ontkoppelen.
6. Een veilige lierstart Uit sommige voorvalrapporten blijkt dat er na het ontkoppelen met de vleugel op de grond een grondzwaai volgde met schade als gevolg. Het is dus belangrijk om te ontkoppelen voordat de vleugel de grond raakt (bij lieren) . Als rolroer tegen niet werkt: Dan gelijk ontkoppelen.

77 6. Een veilige lierstart Tips: Bepaal of er kans is op een wegzakkende vleugel. Bekijk voor de start of je goed opgelijnd bent met de lier, of er veel zijwind is en of de kabel er recht voor ligt. Kijk naar de kisten die voor je worden opgelierd. Ligt de kabel scheef, zet dan je neus richting de kabel. De kabels mogen niet meer dan een spanwijdte van de kist verwijderd zijn. Is dat niet mogelijk (wedstrijden) zet dan je vliegtuig dichter bij de kabel. Houd je tiploper de vleugel te hoog of te laag, ontkoppel dan en bespreek het eerst. Ken de crosswindlimieten van je kist. Accepteer geen rugwind!

78 6. Een veilige lierstart

79 6. Een veilige lierstart

80 Agenda Veiligheidsavond FAC 2015
Opening VMS, veiligheidsmanager en team Veiligheidsavond 2014 Human performance: Uitdrogen en presteren RIE Risico, Inventarisatie en Evaluatie Gewicht en zwaartepunt, lierstart en sleepstart Voorvallen FAC over 2014 Voorvallen landelijk Kwis Rondvraag Sluiting

81 Voorvallen FAC 2014 gemeld:
kabel voetenstuur LS4 knapt bij cockpitcheck vrille bij thermieken door plassen foutief plaatsen stabilo DG1001 na het vliegen, tijdens het opruimen, met de auto met kar terugrijden naar de rolbaan terwijl de motorzwever nog aan het landen was Schade aan romp LS4 na harde landing pas opgemerkt bij winteronderhoud Kap open door mouw jas bij aantrekken remkleppen Bij A-inspectie LS4 bleek: hoteliers niet geborgd en stabilo lag bijna los op de romp

82 Voorvallen FAC 2014 instructiejournaal:
a. laden batterijen DG1001 b. vleugel aan de grond in de start bij slepen 2x c. kap 718 zat niet helemaal dicht d. neus LS4B had lakschade niet gemeld. e. 20 april gestopt met lieren vanwege te nat veld. De banden van de zweevliegtuigen trokken sporen. f.  harde landing en weer omhoog stuiteren g . tijdens landing snelheid eruit laten lopen en overtrek op 2 meter hoogte. h. te veel kijken op de instrumenten i. knappen chute op 80 meter. j. vleugel aan de grond in landing gevolgd door grondzwaai geen schade k. gestopt met naderend onweer. . l. hoog gras buiten de landingsstrook.

83 7. Voorvallen FAC 2014 m. onnodig vaak tikken op de hoogtemeter  n. motorzwever vies weggezet / een keer weggezet met lekke band o. steile start 1x; laag binnenkomen meerdere vliegers  p. putdeksel in het landingsveld (gaten dichten met modder kost minder geld en  inspanning dan een schade aan de onderkant repareren). q. opmerking LCO-ers over niet gebruiken traagschuimkussens r. buitenlanding bij Hardegarijp als gevolg van een bui die sneller kwam opzetten dan gedacht s. motor starten na lage lierstart. Motor liep op een hoogte van zo'n 140 meter.   t. harde landing in LS4 mogelijk blokken beschadigd

84 8. Voorvallen landelijk in 2014
Oorzaak Letsel Schade OVV Zelf-onderzoek Korte omschrijving Circuit niet goed gepland Licht Ernstig Ja Veld niet gehaald. Kap open op final Geen Passagier doet achterste kap open op final Niet afgerond Nee Niet afgerond – stuiterlanding. Overlandcircuit niet goed Circuit te hoog ingezet. Circuitcheck niet gedaan Wiel niet uit – verwarring met flarm - wielalarm Zwaar Total loss Boomtop geraakt bij eerste solo Overlandcircuit Prikkeldraad niet te zien vanaf circuit Snelheid te laag Harde landing Lierstartprocedure Fataal BFU Hoge neusstand / weggevallen over een vleugel / nog in onderzoek bij BFU Onbekend Total Loss ? Kist zakt door

85 8. Voorvallen landelijk in 2014

86 8. Voorvallen landelijk in 2014

87 Veiligheidsavond FAC 2015 9. Kwis 10. Rondvraag 11. Sluiting

88 Veiligheidsavond FAC 2015 Het veiligheidsteam van de FAC wenst iedereen in 2015: Heel veel fantastische vluchten en evenzoveel veilige landingen.