Mensbeeld, wereldbeeld

Presentatie over: "Mensbeeld, wereldbeeld"— Transcript van de presentatie:

1 Mensbeeld, wereldbeeld
gezond ziek

2 Wereldbeeld Mythologie; Bijbelse scheppingsverhaal;
Copernicus; Darwins evolutietheorie(1859): soorten ontstaan toevallig. Van de mens als evenbeeld van God bleef niets over; Tweede wereldoorlog: Etc.

3 Mensbeelden worden bepaald door antwoorden op de vraag; wat is de mens?
Is de mens van nature goed of slecht Is de mens vrij? Is de mens een redelijk wezen? Is de mens een sociaal wezen? Heeft de mens een ziel? Wat is de ziel?

4 Bestaan we uit een lichaam en een geest?
Ben ik nog steeds dezelfde persoon als de baby in mijn fotoboek? Is er zoiets als een “kern” waaruit onze persoonlijkheid bestaat(het zelf)? Nature-nurture: worden we bepaald door onze genen of door onze opvoeding?

5 Filosofen houden zich daar al eeuwen lang mee bezig.
Volgens sommige filosofen is het feit dat mensen zich behalve van hun bestaan, ook bewust zijn van de eindigheid van hun bestaan. Nietzsche: de mens is “het niet vastgestelde dier”, “God is dood”. Nietzsche( ): de mens is gericht op heersen en overleven. Mensen moeten zichzelf uitvinden, hun eigen leven vormgeven, in tegenstelling tot dieren, wiens leven volgens een vast stramien verloopt;

6 Aristoteles(384-324): de mens is een dier dat kan denken/homo sapiens;
Plessner( ): de mens geeft zijn eigen omgeving vorm (cultuurwezen), de mens probeert zin te geven aan zijn leven, iets dat in de natuur niet aanwezig is(fenomenologie);

7 John Locke( ) ging uit van de tabula rasa, de mens is een onbeschreven blad. Levenservaringen maken je tot een uniek persoon, niemand heeft precies de zelfde levensgeschiedenis als jij; Plato: menselijke ziel die onsterfelijk is; Descartes( ): zag lichaam en geest als twee strikt gescheiden substanties= dualisme;

8 La Mettrie( ), arts en filosoof: alleen een gezond mens kan denken dat lichaam en geest twee totaal verschillende dingen zijn. Als je ziek bent, zoals hij zelf ondervond, merk je dat lichaam en geest elkaar zeer sterk beïnvloeden(monisme); Freud( ): zag de mens als een ziek dier en lanceerde als eerste de gesprekstherapie. Hedendaagse filosofen vinden dat we begrip krijgen van onszelf door een verhaal over onszelf te vertellen. Ons karakter is niet een gegeven maar een constructie;

9 Andere bronnen dan de filosofie
De mens maakt de cultuur en de cultuur maakt de mens. Structuralisme (onze toevallige plaats in de structuur van de maatschappij is bepalend voor wie wij worden); Biologie vat de mens op als een bepaalde diersoort. Medische wetenschap kennis over genetica en de werking van de hersenen hebben grote gevolgen over hoe we over onszelf denken; Psychologie opvattingen op basis van onderzoek (bron: Leeuwarder courant )

10 Determinisme Darwin: de mens wordt bepaald door zijn erfelijke factoren; Freud: door zijn driften; Alleen de ervaring en dus de omgeving maakt ons tot wat we zijn (tabula-rasta): tegenwoordig weten we zoveel over genetica dat dit niet meer houdbaar is; Kunnen we zelf bepalen wie we willen zijn? Hebben we daartoe de vrijheid?

11 Existentialisme gaat uit van de menselijke ervaring van het bestaan
Mensen geven hun leven betekenis; Menselijk bestaan betekent keuzen maken; De mens is zich bewust van zijn onbepaaldheid (er is geen universele “zin” van het leven, de essentie ligt niet vast;

12 De mens is zich bewust van angst, zorg, verveling en zinloosheid van het bestaan;
De mens is veroordeeld tot vrijheid: moet zelf zin geven aan zijn leven; Omdat mensen altijd een keuze hebben, hebben ze ook alle verantwoordelijkheid over hun leven.

13 Mensbeeld, wereldbeeld
gezond ziek

14 definiëring ziekte NSM: er is onvoldoende levensenergie om het systeem in stand te houden of te verbeteren; Stress-coping is niet doelmatig; Niet in staat voldoende gezond te leven; continuum WHO Gordon/NSM En vele anderen gezondheid NSM: er is voldoende levensenergie; Stress-coping is doelmatig; In staat gezond te leven;

15

16 Ziek of gezond? Verslaafd: 6ubLM Dakloos: Verstandelijk beperkt: , Eenzamen: Armoede:

17 Hoe het NMS model past in dit verband?
Grand theory; geeft antwoord op de vraag hoe er verpleegd moet worden. Aan de basis ligt de (open) systeemtheorie ontwikkeld door Von Bertalanffy (1968),systemen staan in verbinding met hun omgeving. Neuman gaat uit van een open clientsysteem, dat kan bestaan uit de mens als individu, groep zoals gezin, behandel of leefgroep of een sociale leefgemeenschap

18 Paradigma NSM mens omgeving gezondheid verpleegkunde

19 Vervolg paradigma NSM Wat is de mens volgens NSM?
“Een open cliëntsysteem, opgebouwd uit fysiologische, psychologische, sociaal-culturele, ontwikkelings- en spirituele variabelen en in voortdurende interactie met de omgeving “. De omgeving beïnvloedt het cliëntsysteem en het cliëntsysteem beïnvloedt de omgeving. Gezondheid is welbevinden, er is sprake van optimale stabiliteit van het cliëntsysteem.

20 geschiedenis van het verplegen
en-geschiedenis-van-het-beroep/

21 Wat is verplegen volgens NSM?
Verplegen is gericht op het in stand houden, bevorderen of herstellen van de systeemstabiliteit. Dit wordt bereikt door…………..(p. 46 NSM, Verberk, F, Merks,A. 2013)

22 Wat is verplegen volgens Marjorie Gordon?
Theorie uitgegeven in 1982. Amerikaanse verpleegkundige, maakt deel uit van de NANDA. Heeft een systeem ontwikkeld om gegevens te verzamelen en te ordenen. Je hebt die gegevens nodig om de behoeften van de zorgvrager/cliënt/patiënt, vast te stellen.

23 Elf gezondheidspatronen van Gordon, elf diagnostische categorieën
Patroon van gezondheidsbeleving en –instandhouding; Het voedings- en stofwisselingspatroon; het uitscheidingspatroon; Het activiteiten patroon; Het slaap- en rustpatroon; Het patroon van waarnemen en denken; Het zelfbelevingspatroon; Het rollen- en relatiepatroon; Het seksualiteits- en voortplantingspatroon; Het stressverwerkingspatroon; Het waarden- en levensovertuigingen patroon.

24 Eén gekozen symptoom van chronisch ziek zijn: pijn
Stuurvragen: gevoelens bij en reactiepatronen op pijn: Wat is pijn volgens de definitie van de International Association for de Study of Pain(Vuuren,A. van % Verweij, T(2012). De verpleegkundige in de zorg aan chronisch zieken p. 263)? Welke 2 categorieën worden onderscheiden(p. 263)? Waarom is het vroegtijdig herkennen van acute pijn bij chronisch zieken belangrijk (264)?

25 Wanneer wordt pijnbeleving, chronisch genoemd(265)?
Welke rol spelen psychosociale factoren bij pijn(p.265)? Wat betekent sensibilisatie van pijn en hoe werkt dit bij kinderen(266)p.? Wat is de functie van pijnmodellen(p. 267)? Beschrijf 4 pijndimensies(P.267)?

26 samenvatting Wereldbeeld Mensbeeld Ziek en gezond Verplegen
Chronisch ziek zijn: pijnbeleving