BREEAM Hoe duurzaamheid van een gebouw meetbaar maken ?

Presentatie over: "BREEAM Hoe duurzaamheid van een gebouw meetbaar maken ?"— Transcript van de presentatie:

1 BREEAM Hoe duurzaamheid van een gebouw meetbaar maken ?
Trilogie aan zee Oostende, 2 september 2011 ir. Michaël Dierickx

2 Agenda BREEAM Case: Hoofdkwartier Grontmij, Mechelen

3 Agenda BREEAM Case: Hoofdkwartier Grontmij, Mechelen Inleiding
BREEAM schemes Score-systeem Plan van aanpak Case: Hoofdkwartier Grontmij, Mechelen

4 Inleiding Definitie Building Research Establishment’s Environmental Assessment Method Instrument om duurzaamheid meetbaar te maken Wereldwijd beschikbaar én vergelijkbaar gebouwen gecertificeerd gebouwen geregistreerd Gebaseerd op Europese wetgeving en normen Aanpasbaar per land

5 Inleiding

6 Inleiding Doelstellingen Beperken van impact gebouwen op omgeving
Geloofwaardig label, i.o.m. hun ecologische impact Vraag naar duurzame gebouwen stimuleren Criteria vastleggen die wetgeving overstijgen Bewustmaking van/uitdaging voor gebouweigenaars, -gebruikers, ontwerpers en aannemers

7 Inleiding Voordelen voor gebouweigenaar
Waarde van gebouw neemt toe (tot 7,5%) Vlottere verkoop of verhuur (tot 3,5%) Vermindering van operationele kosten: onderhoud, … (tot 9,5%) Commerciële meerwaarde

8 Inleiding Voordelen voor gebouwgebruikers
Verbetering van werkomstandigheden Toename productiviteit Kantoren: 2 tot 4% (16%) Retail: stijging verkoop per m² Scholen: 10 tot 15% betere resultaten Vermindering van operationele kosten: energie, … Commerciële meerwaarde Bewustmaking

9 BREEAM schemes UK Nederland Noorwegen Spanje Zweden International

10 BREEAM schemes International
BREEAM Europe Commercial (nieuwbouw en zware renovaties) Kantoren Retail Industrie BREEAM International Bespoke (nieuwbouw en zware renovaties) BREEAM Communities BREEAM In-Use (bestaande gebouwen) Gebiedsontwikkeling / stedenbouw

11 BREEAM schemes International: verantwoordelijkheden (!)
BREEAM New Build Assessor: Grontmij Auditor: BRE BREEAM In-Use Assessor: opdrachtgever Auditor: Grontmij Gebiedsontwikkeling / stedenbouw

12 Score-systeem Prestatiecriteria - credits Management (12%)
Comfort en gezondheid (15%) Energie (19%) Transport (8%) Water (6%) Materiaalgebruik (12,5%) Afval (7,5%) Ecologie (10%) Vervuiling (10%)

13 Score-systeem Globale score Minimum prestatie-eisen
Bonuspunten voor innovatie Ratings: <30% UNCLASSIFIED >30% PASS >45% GOOD >55% VERY GOOD >70% EXCELLENT >85% OUTSTANDING

14 Score-systeem

15 Score-systeem

16 Plan van aanpak BREEAM-assessor Pre-assessment (voorontwerp)
Vereenvoudigde beoordeling Niet verplicht, wel aanbevolen Assessment na definitief ontwerp Volledige beoordeling van ontwerp, incl. bewijsvoering Interim certificaat Assessment as-built Controle van score na DO, incl. bewijsvoering Finaal certificaat

17 Plan van aanpak Mogelijk extra studiewerk en bewijsvoering
Architectuur Stabiliteit Technieken Omgevingsaanleg Aannemers In functie van de beoogde score ! Geen bewijs = geen credit !

18 Agenda BREEAM Case: Hoofdkwartier Grontmij, Mechelen Context
Wat is ‘duurzaamheid’? Sociale aspecten Economische aspecten Ecologische aspecten BREEAM-assessment BREEAM: lessons learned

19 Context Grontmij - ons profiel Opgericht in 1915 Advies & engineering
Multidisciplinair Vooraanstaande Europese speler Meer dan professionals Actief in duurzame planning & design, infrastructuur & mobiliteit en water, energie & industrie Omzet € 800 miljoen (2009) Flexibele, dynamische netwerk-organisatie Genoteerd op de Effectenbeurs Euronext Amsterdam Jaarlijks projecten

20 Context Essentiële criteria bij locatiekeuze: Verhuurbare oppervlakte
Mobiliteit/bereikbaarheid Openbaar vervoer (bus/trein) Parkeergelegenheid Zichtbaarheid/uitstraling Toegankelijkheid Uitbreidbaarheid AAA locatie

21 Context Essentiële criteria bij locatiekeuze: Duurzaamheid:
‘respecting the future’ bedrijfsimago investeren in know-how economisch optimum

22 Context Vruchtbare samenwerking tussen studiebureau Grontmij en projectontwikkelaar ViRiX Multidisciplinair proces: uiteenlopende ontwerpcriteria Geïntegreerd ontwerp: tijdens alle projectfasen Duurzaam bouwen vindt door een geïntegreerd en multidisciplinair ontwerpproces het evenwicht tussen sociale, economische en ecologische aspecten (people - profit - planet). Het is duidelijk dat de zoektocht naar dit evenwicht een intensieve samenwerking vereist tussen alle betrokken partijen. De multi-disciplinariteit van duurzaam bouwen vergt immers het verzoenen van uiteenlopende ontwerpcriteria. Geïntegreerd ontwerpen betekent ook dat er tijdens alle fasen van het ontwerpproces een grote wisselwerking heerst tussen de verschillende partijen.

23 Wat is ‘duurzaamheid’? Streven naar een optimum tussen:
Sociale aspecten Economische aspecten Ecologische aspecten

24 Sociale aspecten – (1) bereikbaarheid
Motivatie: besparing in tijd én CO2-uitstoot nieuwe locatie HQ Mechelen

25 Sociale aspecten – (2) comfort
Esthetisch comfort - uitstraling Thermisch comfort Luchtkwaliteit Lichtkwaliteit Akoestisch comfort

26 Sociale aspecten – (2.1) esthetisch comfort

27 Sociale aspecten – (2.1) esthetisch comfort

28 Sociale aspecten – (2.1) esthetisch comfort

29 Sociale aspecten – (2.2) thermisch comfort
Warmte- en koudeafgifte: betonkernactivering Watervoerende leidingen in draagvloer

30 Sociale aspecten – (2.2) thermisch comfort
Warmte- en koudeafgifte: betonkernactivering Lage-temperatuur-verwarming en hoge-temperatuur-koeling

31 Sociale aspecten – (2.2) thermisch comfort
Warmte- en koudeafgifte: betonkernactivering Lage-temperatuur-verwarming en hoge-temperatuur-koeling Dankzij thermische inertie pieken en dalen in warmte- en koelbehoefte opvangen Energie-overdracht via straling = erg comfortabel Opgepast voor gesloten verlaagde plafonds!

32 Sociale aspecten – (2.3) luchtkwaliteit
Hygiënische ventilatie - debiet aan verse lucht EPB-wetgeving: 22 m³/h.pers (IDA 3) ARAB: 30 m³/h.pers (IDA 3) Kantoor M: 72 m³/h.pers (kantoren, IDA 1) 50 m³/h.pers (vergaderzalen, IDA 2)

33 Sociale aspecten – (2.4) lichtkwaliteit
Daglichttoetreding Daglichtfactor = 3,2 - 3,4 % Aglas/Avloer = 17,5 %

34 Sociale aspecten – (2.4) lichtkwaliteit
Daglichttoetreding Daglichtfactor = 3,2 - 3,4 % Aglas/Avloer = 17,5 % Verlichtingssterkte Locatie Norm (lux) Kantoor M (lux) Kantoor 500 Vergaderzaal Refter Sanitair 250

35 Sociale aspecten – (2.5) akoestisch comfort
Geluid = lucht-, contact- en installatiegeluid Geluidabsorptie intern vnl. via: Baffles en akoestische plafonds Absorptie op de centrale kern en op de kopse wanden Tapijt op de vloer Geluidisolatie extern vnl. via: Beglazing gevel (ongelijke glasbladdiktes)

36 Sociale aspecten – (2.5) akoestisch comfort

37 Economische aspecten Bouwkosten Besparingspotentieel energieverbruik
Besparing ten gevolge van behoud bestaande structuur aanwenden voor duurzame ingrepen Besparingspotentieel energieverbruik Kantoor Zaventem (2008) = 22,9 €/m² bouwjaar = 1991 Kantoor Groot-Bijgaarden (2008) = 15,7 €/m² bouwjaar = 2003 Kantoor M (geraamd) = 9,2 €/m²

38 Economische aspecten Premies, subsidies en fiscale optimalisatie
Vermindering onroerende voorheffing energiezuinige gebouwen E-peil ten hoogste E70: 20% E-peil ten hoogste E40: 40% Gedurende 10 jaar!

39 Economische aspecten Premies, subsidies en fiscale optimalisatie
Vermindering onroerende voorheffing energiezuinige gebouwen Ventilatie met warmteterugwinning: € Koudewarmteopslagsysteem: € Snelheidsregelaars: ca € Hoogrendementsmotoren: ca. 350 € New-lighting: ca €

40 Ecologische aspecten – (1) renovatie
Hergebruik bestaande structuur

41 Ecologische aspecten – (1) renovatie
Hergebruik bestaande structuur

42 Ecologische aspecten – (1) renovatie
Hergebruik bestaande structuur Studie uitgevoerd door WTCB: besparing van m³ gewapend beton en 16,5 ton constructiestaal besparing van maar liefst ton CO2 equivalent aan energieverbruik voor verwarming gedurende 50 jaar

43 Ecologische aspecten – (1) renovatie
Hergebruik bestaande structuur

44 Ecologische aspecten – (2) energie
K-peil Koudebrugarme detaillering E-peil

45 Ecologische aspecten – (2.1) K-peil
Peil van warmte-isolatie: maat voor de warmte-verliezen doorheen de gebouwschil EPB-wetgeving: max. K45 Kantoor M: K17

46 Ecologische aspecten – (2.1) K-peil
Peil van warmte-isolatie: maat voor de warmte-verliezen doorheen de gebouwschil EPB-wetgeving: max. K45 Kantoor M: K17 Bouwdelen: Vloer = 10cm in-situ gespoten PUR Muur = 9 tot 27cm resolschuim Hoogrendementsglas met houten raamprofielen Plat dak = 18cm PUR

47 Ecologische aspecten – (2.1) K-peil

48 Ecologische aspecten – (2.1) K-peil

49 Ecologische aspecten – (2.2) detaillering
Koudebrug = extra (ongeoorloofd) warmteverlies, met risico op condensatie en schimmelvorming Dakrand

50 Ecologische aspecten – (2.2) detaillering
Vloeraansluiting

51 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Peil van primair energieverbruik: maat voor het energieverbruik van een gebouw EPB-wetgeving: max. E100 Kantoor M: E33, excl. PV-panelen E0, incl. PV-panelen

52 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Peil van primair energieverbruik: maat voor het energieverbruik van een gebouw EPB-wetgeving: max. E100 Kantoor M: E33, excl. PV-panelen E0, incl. PV-panelen Luchtdichtheid Lage-energiegebouw: max. 1,5 h-1 Passiefgebouw: max. 0,6 h-1 Kantoor M: 0,99 h-1

53 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Luchtdichtheid

54 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Peil van primair energieverbruik: maat voor het energieverbruik van een gebouw EPB-wetgeving: max. E100 Kantoor M: E33, excl. PV-panelen E0, incl. PV-panelen Luchtdichtheid Zonwerend glas of automatisch regelbare zonwering op ZO-, Z-, ZW- en W-gevels

55 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil

56 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil

57 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Verwarming en koeling: warmtepomp met BEO-veld

58 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Verwarming en koeling: warmtepomp met BEO-veld

59 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Mechanische balansventilatie: WTW door warmtewiel (76%) Frequentiegestuurde ventilatoren, aangestuurd door CO2-detectie

60 Ecologische aspecten – (2.3) E-peil
Verlichting: Energie-efficiënte armaturen: P < 10 W/m² (kantoren) LED-verlichting in inkomhal en buiten Aanwezigheidsdetectie Daglichtregeling

61 Ecologische aspecten – (3) water
Herbruik regenwater Toilet, urinoir Onderhoud

62 Ecologische aspecten – (3) water
Waterbesparende toestellen Automatische spoeling van urinoirs WC’s met dubbele toetsbediening Spaardouchekoppen Geen onnodige warmwatertappunten

63 Ecologische aspecten – (4) materiaalgebruik
Vergelijkende studie van geveloplossingen door WTCB

64 BREEAM-assessment Management

65 BREEAM-assessment Energie

66 BREEAM-assessment Water

67 BREEAM-assessment Innovatie

68 BREEAM-assessment Score Finale score nog niet gekend
Doelstelling is ‘excellent’

69 BREEAM: lessons learned
Gemotiveerde bouwheer is essentieel Zo vroeg mogelijk BREEAM-assessor bij ontwerp betrekken Duidelijke afspraken maken (wie-wat-hoe-wanneer) Bouwheer Architect Studiebureau Aannemer

70 BREEAM: lessons learned
Niet steeds noodzakelijk om ingreep door te voeren, soms volstaat haalbaarheidsstudie voor credit Meerkosten, functie van beoogde score Studiekost BRE-fees BREEAM-assessor Bijkomend studiewerk Bouwkost Administratie en bewijsvoering niet onderschatten

71 Bedankt voor jullie aandacht !
Contactgegevens Michaël Dierickx 015/ Meer informatie