Zin en Onzin van Voedingssupplementen

Presentatie over: "Zin en Onzin van Voedingssupplementen"— Transcript van de presentatie:

1 Zin en Onzin van Voedingssupplementen
Wijchen Gezond Café Zin en Onzin van Voedingssupplementen Bas vd Steeg & Harry vd Brink

2 Stelling Wie eet volgens de schijf van vijf krijgt ruim voldoende vitamines en mineralen binnen!

3 TNO TNO onderzoek toonde in 1995 al aan dat we voedingstekorten hebben zelfs als we eten volgens de voorschriften… Uit dit TNO rapport bleek al dat tekorten aan vitamine A, selenium en koper bij de gehele bevolking voorkomen. Daarnaast bleek inname van vitamine D, calcium, ijzer, zink en magnesium bij specifieke bevolkingsgroepen te laag

4 Voedingscentrum Rapport Gezondeidsraad 2006/7:
Zelfs als we ons houden aan de “Schijf van vijf” van het Voedingscentrum hebben we ook nu nog tekorten aan foliumzuur, vitamine D, vitamine A, ijzer, selenium en zink Daarbij moeten we nog bedenken dat slechts een heel klein deel van ons zich aan de voedingsvoorschriften van de “Schijf van vijf” houdt

5 Wageningen “De kwaliteit van onze andijvie, bloemkool en wortelen holt achteruit. In de afgelopen twintig jaar is de aanwezigheid van vitaminen en mineralen in de zogeheten vollegronds groente fors teruggelopen, soms met meer dan vijftig procent”

6 En bedenk dat het bij groente en fruit niet alleen maar gaat om vitaminen en mineralen!

7 Inventarisatie… Wat zijn voedingssupplementen? Wie gebruikt ze?
Welke zoal? Met welk doel? Hoe weet je of ze werken? En of ze wel veilig zijn?

8 Wat zijn voedingssupplementen?
In lage dosering aanvulling op voeding? In hoge dosering medicinale werking? Voorkomen van ziekte of behandeling van ziekte? Verschillende soorten: Vitaminen Mineralen/sporenelementen Fytonutriënten Nutriceuticals: probiotica, visolie, kruiden, aminozuren, melatonine, etc. (Homeopathische producten)

9 Vorm en formulering Natuurlijk versus synthetisch?
Matrix: bijv. vitamine C plus bioflavonoïden Whole Food Supplements Goed opneembaar zout: bijv. magnesiumcitraat i.p.v. magnesiumoxide Actieve vorm: bijv. P5P i.p.v. pyridoxine en 5-methyltetrahydrofolaat i.p.v. foliumzuur Maagsapresistent, time release, ect. Liposomen

10 Zijn voedingssupplementen veilig?
Natuurlijk is niet gelijk aan veilig! Meer is niet gelijk aan beter! Antioxidanten en kanker: Feit of fictie? Vitamine B6 en zenuwschade Feit of fictie? Vitamine C en nierstenen: Feit of fictie? Let op met kruiden… Kruiden te beschouwen als geneesmiddelen?

11 Over vrije radicalen gesproken…
Een te veel aan vrije radicalen maakt gezonde cellen kapot (oxidatie) Maar we hebben ook vrije radicalen nodig: Witte bloedcellen maken bacteriën onschadelijk door ze te bestoken met vrije radicalen Vernietigen van kankercellen Als “trainingsprikkel” voor onze weerstrand! Antioxidanten: Niet te veel, niet te weinig! Liever indirecte antioxidanten

12 Zijn voedingssupplementen werkzaam?
Lastig te meten! Bestaat er zo iets als “evidence based nutrition”? Regulier motto “alleen inzetten bij aangetoond tekort” is te kort door de bocht Onderschatten werkzaamheid en veiligheid Maar de “orthomoleculaire visie” is dat ook! Overschatten werkzaamheid en veiligheid EFSA en gezondheidsclaims: Zegen of last? Moraal: Zinvol inzetten… Maar wat is dan zinvol?

13 Zinvol gebruik van voedingssupplementen
Suppleer alleen preventief datgene waar je redelijkerwijs een tekort aan kunt oplopen Bijv. visolie als je geen/weinig vette vis eet Bijv. vitamine D als je te weinig in de zon komt…dus bijna iedereen! Niet meer dan een tot enkele keren de ADH Suppleer altijd bij aangetoonde tekorten Bijv. vitamine B12 en D Knelpunt: ADH en normaalwaarden?

14 Zinvol gebruik van voedingssupplementen (2)
Voor therapeutische toepassingen in overleg met professional! Maar reguliere gezondheidsprofessionals weten doorgaans bedroevend weinig over voeding en supplementen En alternatieve therapeuten worden vaak niet gehinderd door reguliere kennis en wetenschappelijke inzichten… Het goed en verantwoord kunnen adviseren van fytonutriënten en nutriceuticals vraagt om kennis van beide werelden!

15 …En ook dat is een mening….

16 Supplementen zijn geen vervanging voor een ongezonde life style!

17 Vitamine C Weerstand Huid/bindweefsel Antioxidant (soms pro-oxidant?)
IJzer opname Afhankelijk van inname groente/fruit ADH 75 mg? Optimaal mg? Advies: Afhankelijk van behoefte en verspreid over de dag! Geen grammen per dag chronisch voor iedereen! Maar wel kortdurend bij verhoogde behoefte: o.a. marathonlopers, griep, periode van overmatig stress

18 Vitamine B-complex Stofwisseling Energieproductie Zenuwstelsel
Homocysteine Risico: overdosering B6 (pyridoxine)? B12 regulier alleen bij anemie/neuropathie en aangetoond tekort: Tablet of injectie? Advies: Vitamine B6 als P5P max. 25 mg per dag

19 Vitamine D Botten Afweersysteem Spieren Hart en bloedvaten? Cognitie?
Advies: vitamine D I.E. per dag (bij voldoende blootstelling aan de zon niet in maanden zonder R)

20 Vitamine K2 Botten Aderverkalking Niet te verwarren met K1 MK7
Traditionele Japanse keuken: Natto Advies: Menaquinon 7 (MK7) 90 microgram per dag. Bij voorkeur in combinatie met vitamine D3.

21 Magnesium Spieren Zenuwstelsel Energie Bloeddruk Bloedsuiker
Advies: mg per dag als citraat of bisglycinaat

22 Zink Weerstand Energie Antioxidant
Advies: mg per dag als citraat

23 Selenium Immuunsysteem Schildklier
Detoxificatie (met name van zware metalen) Kanker? Risico: bij hoge doseringen waarschijnlijk niet veilig! O.a. verhoogd risico op suikerziekte Advies: Seleniummethionine max. 100 microgram per dag

24 Jodium Metabolisme Schildklier
Jodiumtekort komt steeds vaker doordat er steeds minder bakkerszout aan brood toegevoegd wordt en we minder vis eten Vooral tekorten bij mensen die geen of biologisch brood eten of zelf brood bakken JoZo bevat veel minder jodium dan bakkerszout! Advies: 150 microgram per dag.

25 Visolie (DHA/EPA) Bloeddruk Cholesterol Ontsteking?
Brein: Depressie en ADHD Bloedstolling Krill? Advies: DHA/EPA mg per dag

26 Yakult.. Lactobacillus Casei Shirota
Microbioom heel belangrijk voor onze hele stofwisseling en immuunsysteem en zelfs genexpressie Poeptransplantatie Meerdere stammen nodig om darmflora te verbeteren. Alleen effectief bij goede voedingsbodem(vezels uit groente en fruit!) Advies: Eventueel een breed probioticum gebruiken tijdens en gedurende enkele weken na een antibioticum kuur

27 Multi-vitamine Er is geen standaard
Nut afhankelijk van inname overige supplementen Nut afhankelijk van dieet Natuurlijk matrix met fytonutriënten? Vorm: Bijvoorbeeld liever P5P dan B6; liever 5MTHF dan foliumzuur; etc. Mannen: Liever geen ijzer! Multi bevat vrijwel nooit relevante hoeveelheden magnesium, visolie en vitamine D

28 Glucosamine Artrose? Pijn? Alleen als sulfaat, NIET als hydrochloride!
Combinatie met chondroitine? Let op: Allergie voor schaaldieren Advies: Glucosaminesulfaat 1500mg/dag (=1183 mg/dag elementaire glucosamine) Bij veel supplementen wordt deze dosering NIET gehaald

29 Cranberry Blaasontsteking Vooral preventief!
Gaat niet om aanzuren van de urine! PAC’s gaan hechting van E. coli aan blaaswand tegen Advies: extract mg Cranberry sap wordt vaak slecht verdragen!

30 Vlierbes Immuunsysteem AntiVirin©
Remt hechtingseiwit in de eiwitmantel van het virus Advies: Sambucol Immuno Forte Capsules 2x daags in capsules gedurende 3-5 dagen. Meteen starten bij eerste symptomen van griep of verkoudheid. Preventief lagere dosering!

31 Valeriaan Angst/onrust Slaapstoornis NIET verslavend?
Let op rijvaardigheid bij hoge dosering! Advies: Bij spanningsklachten 3 x daags 200 mg gestandaardiseerd extract; bij slaapstoornissen een uur voor het slapen gaan 400 mg

32 Echinacea Verkoudheid
Onderzoek: Wisselende resultaten, maar positieve meta-analyse in Lancet 2009 Dosering onduidelijk

33 Melatonine Jetlag Slaapstoornissen Immuunsysteem?
Vanaf 0,3 mg verstoring biologische klok mogelijk (IGZ): Vanaf 0,3 mg beschouwd als geneesmiddel Vanaf 1 oktober 2015 >0,3 mg strafbaar! NB volgens de ontdekker (Wurtman) is 0,3 mg de meest effectieve dosering bij slaapstoornissen!