Overleven in de Natuur: Ook vandaag

Presentatie over: "Overleven in de Natuur: Ook vandaag"— Transcript van de presentatie:

1 Overleven in de Natuur: Ook vandaag
Cursus p57

2 Bruce Parry – Tribe (=stam)
Britse documentairemaker Bruce Parry op bezoek bij de Papoea's in Nieuw-Guinea

3 Waar?

4 Voedsel Sagopalm Vis Varken Vogel Vleermuis Plantaardig voedsel
Dierlijk voedsel Sagopalm Vis Varken Vogel Vleermuis

5 Sagopalm

6 Hoe? Bijl met stenen blad Pijl en boog Speer Gif (!)
Werktuigen en hulpmiddelen Hoe bereiden ze het voedsel Bijl met stenen blad Pijl en boog Speer Gif (!) Vlees in bladeren gewikkeld op het vuur Spit

7 Besluit Ook vandaag nog leven er, verspreid over hele wereld, nog natuurvolkeren die in grote mate leven zoals de jagers-voedselverzamelaars uit de oudste tijden.

8 Papoea’s vs. jagers-voedselverzamelaars
Verzamelen voedsel Jagen Gebruiken stenen werktuigen Pijl en boog

9 Meer dan overleven alleen: Prehistorische kunst
Cursus p58-60

10 Waarom maakte men beeldjes?

11 Waarvoor dienen de beeldjes?
Vruchtbaarheidsbeeldje Belangrijk om kinderen te krijgen. Bizonbeeldje Dier waar men op jaagt. Geesten van de jacht gunstig gezind worden.

12 Waarvoor dienen de beeldjes?
3. De leeuwenman sjamaan gaat zich als ‘leeuw’ gedragen, hoopt zo met de geesten van de dieren te communiceren. 4. Rendiergewei onder de bescherming van hun lievelingsdier, hun totem.

13 Opdelen in drie domeinen
Economische domein Culturele domein Harpoen uit been Jachttechniek Kledij Tent Wapens Werktuigen Bizonbeeldje uit rendiergewei Kledij Kralen Vruchtbaarheidsbeeldje

14 Besluit Waarom maakten de jagers uit de laatste ijstijd kunstvoorwerpen? Vruchtbaarheid verhogen Jacht beïnvloeden Zichzelf beschermen

15 Waarom maakte men grotschilderingen?

16 Lascaux www.lascaux.culture.fr
Vijf diersoorten die je terug kan vinden in de grot? Bizon Herten Runderen Paarden Rendieren Ook één beer

17 Eens rondneuzen in de laatste zaal
Een heel bijzondere afbeelding. Geen dier Een “wezen” Wat is er samengebracht? Mens en vogel

18

19 Afbeelding D14 (1-4) D14/3 doet denken aan deze van Lascaux. Waarom?
Ook een combinatie van mens en dier. Sjamaan

20 Hypothesen: de grot is…
Een versierde woonplaats van prehistorische jagers: O Een heilige plek waar de jagers voor elke jachtpartij samenkwamen om een ritueel uit te voeren voor een goede jacht: o/w Een heilige plek waar de sjamaan zich terugtrok om in trance contact te leggen met de geesten: W

21 Hypothesen: de grot is…
Een heilige plek waar nieuwe jagers met een ritueel in de groep weren opgenomen en een eigen totem krijgen: W Eigen hypothese…

22

23 Wat onderzochten we? p61 Omdat de natuurlijke voedselvoorraden snel uitgeput waren, leefden ze in kleine groepen en moesten ze voortdurend rondtrekken. Men had geen vaste woonplaats Omgeving in Europa = toendra nauwelijks planten wel: kuddes dieren  aanpassen jacht! Jagers bleven de rondtrekkende kuddes dieren volgen.

24 1) Begrippen: kruiswoordraadsel
Nomaden Aaseters Homo sapiens Voedselverzamelaars Grotschildering Jager Ijstijd Silex vuursteen M A O E T N

25 2) Begrippen in ongeziene context
Romazigeuners  Nomaden Gier  aaseter

26 3) Vink aan wat past Gebruikte vet van dieren als huidcrème
Voedselverzamelaar Jager uit laatste ijstijd At noten en vruchten At insecten Was nomade Gebruikte stenen werktuigen Gebruikte vet van dieren als huidcrème Naaide kleding

27 Wat aten ze: voedselverzamelaars
Plantaardig Dierlijk Vruchten, bessen, zaden, noten, wortels, knollen, … Insecten, larven, wormen, eieren, jonge vogels, merg, aas, …

28 Wat aten ze? Jagers uit de ijstijd
Plantaardig Dierlijk Vruchten, noten, bessen, wortels, zaden, knollen, … Rendier, mammoet, paard, eland, hert, …

29 Hedendaagse natuurvolkeren…
Eskimo’s (Inuit) Papoea’s

30 Verbanden leggen 6) voedselverzamelaars: iedereen kan een noot oprapen en die bijhouden zonder grote problemen. Jagers: om op groot wild te jagen (vb. mammoet) zijn communicatie en afspraken onmisbaar  meer / beter samenwerken

31 Verbanden leggen 7) Jacht zorgde er voor dat men over extra materialen beschikte om woningen mee te maken (huiden, beenderen). Het werk werd beter verdeeld, men ging zich al iet of wat gaan specialiseren (vb. één iemand hield zich bezig met het naaien van kleren, een andere maakte gebruiksvoorwerpen van de beenderen, …)

32 Vaardigheden toepassen
Chronologie 2 3 4 1 Grondstof Silex Been Sten Gebruik Snijden van vlees Snijden van vlees, schrapen van huiden, speerpunten maken Vissen Openbreken van botten

33 Wikipedia opdracht Willendorf Chauvet

34 Wikipedia opdracht Vruchtbaarheidsbeeldje Willendorf, Oostenrijk
Chauvet Vruchtbaarheidsbeeldje Willendorf, Oostenrijk v.C. Vele kinderen krijgen Grotschilderkunst Vallon Pont d’Arc, Frankrijk +/ v.C. Succes bij de jacht